एमाले उपाध्यक्षमा जम्मा पद चार, दोब्बरभन्दा बढी दाबेदार

राजनीति

‘नयाँ’ एमाले–१२ एमाले उपाध्यक्षमा जम्मा पद चार, दोब्बरभन्दा बढी दाबेदार

बीपी अनमोल शुक्रबार, मंसिर ३, २०७८ १४:०२

काठमाडौं– नेकपा एमालेले पार्टीको विधान संशोधन गरेर १ वरिष्ठ उपाध्यक्षसहित ५ जना उपाध्यक्षको व्यवस्था गरेको छ। मंसिर १०–१२ मा चितवनमा हुने एमालेको १०औं महाधिवेशनमा सहमतिका आधारमा पदाधिकारी चयन गर्दा सबैभन्दा धेरै सकस यही पदमा हुने संकेत देखिएको छ।

नवौं महाधिवेशनबाट निर्वाचित मौजुदा उपाध्यक्षहरुको फेरि पुरानै पदमा दोहोरिने चाहना, तल्लो तहबाट माथि उक्लिने आकांक्षीहरुको अपेक्षा र अर्को पार्टीबाट आएका नेताहरुको उपयुक्त व्यवस्थापन यीनै पदमा गर्नुपर्नेछ।

महाधिवेशनको मिति नजिकिँदै गर्दा यो पदका लागि आकांक्षा राख्नेहरुको संख्या पनि बढ्दै गएको छ। ७० वर्षे उमेर हदका कारण धेरै नेताहरुको यही पद प्राप्ति अन्तिम हुने भएकाले यसपल्ट जोडबल गर्ने संकेत देखिएको छ। उपाध्यक्षका जम्मा ४ पदमा आकांक्षीको संख्या दर्जन वरपर पुग्दा सहमतिमै पदाधिकारी टुंग्याउने अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीको चाहना पूरा हुन भने सकस पर्ने संकेत देखापरेका छन्।

दोहोरिने चाहना र सम्भावना
नवौं महाधिवेशनबाट निर्वाचित पाँच उपाध्यक्षमध्ये एमालेमा अहिले तीन जना कायम छन्। विद्यादेवी भण्डारी राष्ट्रपति बनेपछि एमालेको प्रत्यक्ष राजनीतिबाट बाहिरिएकी छन्। अर्का उपाध्यक्ष वामदेव गौतमले उपाध्यक्ष मात्र होइन, एमाले पार्टी नै परित्याग गरिसकेका छन्। नवौं महाधिवेशनका उपाध्यक्षहरु युवराज ज्ञवाली, अष्टलक्ष्मी शाक्य र भीम रावल भने एमालेमै छन्।

अहिले पनि पार्टीमा कायम यी उपाध्यक्षहरुको चाहना वरिष्ठ उपाध्यक्षमा उक्लिने छ। तर, परिस्थितिले उनीहरुलाई त्यहाँ उक्लिने भर्‍याङ निर्माण गर्ने देखिदैन। माथि उक्लिने अवस्था नबनेको अवस्थामा त्यहीँ (उपाध्यक्षमै) दोहोरिने उनीहरुको चाहना छ। उपाध्यक्ष भीम रावलले भने अध्यक्षमै उम्मेदवारी दिने घोषणा गरेका छन्। कतिपयले ‘बार्गेनिङ’ भनेपनि उनी उपाध्यक्षमै फर्किने सम्भावना भने कम रहेको निकटस्थहरु बताउँछन्।

एमालेमा सर्वशक्तिमान बनेका ओलीले रावलको आवश्यकता महशुस गर्दा वरिष्ठ उपाध्यक्षसम्म बनाउन सक्छन्। तर, अहिले त्यसको कुनै सारसंकेत देखिएको छैन। त्यसैगरी, उपाध्यक्ष युवराज ज्ञवाली पनि वरिष्ठमा बढुवा हुनका लागि प्रयास गरिरहेका छन्। त्यसो नहुँदा उनी अहिलेकै पदमा यथावत रहन खोज्नेछन्। उनलाई यथावत राख्ने सम्भावना भने ओली पक्षले कम देखेको छ। पार्टी बाहिरका लाभका पदमा व्यवस्थापन गर्नेगरी बिदा उनलाई दिनुपर्ने छलफल अध्यक्ष ओली समूहमा चलेको उनीनिकट एक नेता बताउँछन्।

उपाध्यक्ष अष्टलक्ष्मी शाक्य भने त्यही पदमा दोहोरिन चाहँदा पद प्राप्त गर्ने सम्भावना शतप्रतिशत जस्तो छ। तत्कालीन एमालेको माधवकुमार नेपाल समूहकी नेता शाक्यलाई समेट्नैपर्ने दबाबमा ओली हुनेछन्। पार्टीमा योगदान, सक्रियता मात्रै होइन, पदाधिकारीमा महिलाको उपस्थिति देखाउन समेत शाक्यको उपस्थिति जरुरी छ। त्यसैले पुरानाबाट दोहोरिने पक्कापक्की भएकी उपाध्यक्ष शाक्य नै हुन्।

बादलको दाबेदारी बलियो
एमालेलाई नेकपाकै निरन्तरता भएको दाबी अध्यक्ष ओली गरिरहन्छन्। त्यो दाबीको बलियो आधार तत्कालीन माओवादी केन्द्रबाट आएको बादल समूह हो। नेता रामबहादुर थापा ‘बादल’, लेखराज भट्ट, टोपबहादुर रायमाझी, मणि थापालगायतले एमाले–माओवादी एकता तुहिएपछि माओवादीको साटो एमाले नै रोजेका हुन्। अप्ठ्यारो समयमा आफूलाई साथ दिएको यो समूहको उचित व्यवस्थापन ओलीको पहिलो जिम्मेवारी हुनेछ।

त्यो जिम्मेवारी बहन गर्ने क्रममा नेता बादललाई उपाध्यक्ष दिने पक्कापक्की छ। तर, नेता बादलले वरिष्ठ ताकिरहेको उक्त समूहका नेताहरु बताउँछन्। सहमति जुटाउने क्रममा त्यो प्राप्त नभए पनि उपाध्यक्षमा बादल पक्का छन्। यसमा बादल समेत ढुक्क छन्।

बादललाई महाधिवेशन आयोजनाका लागि महत्वपूर्ण जिम्मेवारी दिएर ओलीले त्यसको संकेत दिइसकेका छन्। एमाले कार्यकर्तामाझ स्वीकार्यता बढाउन उनले बादललाई अघि सार्दै आएका हुन्। उनी आफू जाने कार्यक्रममा पनि बादललाई लिएर जाने गरेका छन्। एमालेको प्रथम विधान महाधिवेशन आयोजक कमिटीको संयोजक थिए बादल। यसैगरी दशौं राष्ट्रिय महाधिवेशन मूल आयोजक कमिटीको संयोजकको जिम्मेवारी पनि उनले पाएका छन्।

जिते–हारेका दुवैको ताक उपाध्यक्ष
नवौं महाधिवेशनमा उपाध्यक्ष, महासचिव र उपमहासचिवमा जितेकाले बढुवा भएर जाने ठाउँ उपाध्यक्ष हो। तिनै पदमा हार बेहोरेकाले पनि ताकेको पद उपाध्यक्ष नै देखिन्छ। नवौं महाधिवेशनमा उपाध्यक्ष हारेका एमाले नेताहरु लालबाबु पण्डित र किरण गुरुङ कम्तीमा यही पदमा दोहोरिने चाहना राखिरहेका छन्।

यसैगरी, महासचिवमा ६ मतले मात्र पराजय भोगेका सुरेन्द्र पाण्डेलाई व्यवस्थापन गर्ने ठाउँ पनि उपाध्यक्ष नै हुनेछ। किनभने, महासचिवको एक पदमा यसअघि उपमहासचिव हारेका शंकर पोखरेल र उपमहासचिव विष्णु पौडेलको दाबी छ। दुईमध्ये एकले बाजी मार्ने सम्भावना बलियो रहेको एमाले नेताहरु बताउँछन्। त्यस्तो अवस्थामा पाण्डेलाई उपाध्यक्षमा लिनुपर्ने हुन्छ।

महासचिवमा प्रतिस्पर्धा गरेर झिनो मतान्तरले हारेका उनी त्यो भन्दा तल नझर्ने बताउँदै आएका छन्। एमाले अन्तरसंघर्षमा नेपालनिकट रहेका उनी पार्टी फुटाउन नहुने कुरामा दृढ रहे। त्यसपछि ओलीनिकट पुगेका उनलाई ओलीले पनि टाढा बनाउन चाहेका छैनन्।

राष्ट्रिय महाधिवेशनको मूल आयोजक कमिटीको सह–संयोजकको जिम्मेवारीमा सक्रिय पाण्डेलाई पदाधिकारी भन्दा बाहिर राख्नु अन्याय हुने ओलीनिकटहरु नै बताउँछन्। त्यसैगरी, उपमहासचिवमा हारेका अर्का नेता रघुजी पन्त यसपल्ट उपाध्यक्षमा बढुवा हुन चाहेका छन्। ओलीलाई आफ्नो चाहना अवगत गराइसकेको उनी बताउन थालेका छन्। आफ्नो चाहनामा ओली सकारात्मक रहेको उनको बुझाइ छ।

भए वरिष्ठ, नपाए उपाध्यक्ष
महाधिवेशनले वरिष्ठ उपाध्यक्ष पद सिर्जना गर्दा एमालेवृत्तमा चर्चा चलेको थियो– अध्यक्ष ओलीले शक्ति हस्तान्तरणको बाटो खोले। वरिष्ठ उपाध्यक्षलाई शक्तिशाली बनाएर आफ्नो वैकल्पिक नेतृत्व निर्माण गर्ने ओलीको चाहना रहेको पनि बताइन्छ। वरिष्ठ उपाध्यक्षमा ओलीको रोजाइमा पर्न दुईजना सक्रिय छन्।

महासचिव ईश्वर पोखरेलले ताकेको पद नै त्यही हो भने एमाले संसदीय दलका उपनेता सुवास नेम्वाङ पार्टीमा पनि ‘उपनेता’ बन्ने दौडमा छन्।
नेकपा एकता भंग भएपछि ओलीले घोषणा गरेको एमाले महाधिवेशन आयोजक कमिटीको बैठक बस्दा नेम्वाङ दायाँ र महासचिव पोखरेल बायाँ थिए। त्यसले नेम्वाङ पार्टीमा ओलीको बुझाईमा आफूपछिको वरियताका लागि ‘काबिल’ रहेको संकेत गरेको थियो। त्यो समय प्राप्त उक्त वरियतालाई लिएर नेम्वाङ वरिष्ठ उपाध्यक्षको दाबेदारका रुपमा आफूलाई प्रस्तुत गरिरहेका छन्।

संख्या ७ पुर्‍याउने चर्चा
पद कम, आकांक्षी धेरै हुँदा सहमति गर्न सकस पर्छ नै। सकेसम्म निर्वाचन नगराउने अध्यक्ष ओलीको चाहना भएकाले असन्तुष्टहरुको संख्या घटाउन बढाउनुपर्ने पद नै हो।

सम्भावित पदाधिकारीको सूचीमाथि छलफल चलाउने क्रममा उपाध्यक्षको संख्या बढाउनु पर्ने आवश्यकताबोध एमाले नेताहरुले गरेका छन्। उपाध्यक्ष पनि सचिव बराबर अर्थात् ७ पुर्‍याउँदा धेरैलाई समेट्न सकिन्छ भन्ने विषयमा एमालेमा पछिल्लो समय छलफल चलेको पनि छ। एमाले नेता सुवास नेम्वाङ महाधिवेशन सर्वोच्च निकाय भएकाले आवश्यकता बोध हुँदा विशेष प्रस्ताव पास गरेर पद बढाउन सक्ने बताउँछन्।

विधान महाधिवेशनले गरेको निर्णयमा महाधिवेशनमा विशेष प्रस्ताव पास गरेर संख्या बढाउन सकिने हुनाले उपाध्यक्षको संख्या ७ पुग्नेमा धेरै नेताहरु विश्वस्त जस्तै देखिन्छन्। त्यही कारणले पनि उपाध्यक्षमा समायोजन हुन चाहनेको सूची बढ्दो क्रममा छ।

यस श‍ृंखलाका अन्य सामग्रीहरू पढ्नुहोस्: