काठमाडौं- आइतबार सार्वजनिक भएको आर्थिक वर्ष २०७९/८० को बजेटमाथि प्रतिनिधि सभामा छलफल सुरु भएको छ। मंगलबार सुरु भएको छलफलको सुरुवातमा बोल्ने तीन नेता थिए, एमाले उपाध्यक्ष तथा पूर्वअर्थमन्त्री बिष्णु पौडेल, कांग्रेसका पूर्व छाया अर्थमन्त्री मीनेन्द्र रिजाल र माओवादी नेता तथा पूर्वअर्थमन्त्री बर्षमान पुन। सुरुवातमा बोलेका पौडेलले बजेटका कैयौँ विषयलाई लिएर आलोचना र व्यंग्य गरे भने उनीमाथि रिजाल र पुनले उसैगरी घोचपेच गरेका थिए। अगाडि नै बोलेका पौडेलप्रति कटाक्ष गर्न रिजाल र पुनलाई सहज भएको थियो।
पौडेलले बजेटलाई गोस्वारा भाषामा लेखिएको निबन्ध जस्तो भएको बताए। सुख्खा जमिनमा घस्रिन खोजेको चिप्लेकिरा जस्तो भएको बताए। त्यस्तै, उनले निबन्धरुपी बजेटले कुनै डेलिभरी दिन सक्ने विश्वास गर्न नसकिने बताए। उनको निष्कर्ष थियो- 'समग्रतामा यो बजेट उल्टो दिशामा यात्रा गरिरहेको छ। भन्दा समृद्धिको कुरा गरिएको छ। आर्थिक वृद्धिको कुरा गरिएको छ। मुद्रास्फिती नियन्त्रणको कुरा गरिएको छ। तर यसले उल्टो यात्रा तय गरेको छ। यसले हाम्रो देशको अर्थतन्त्रलाई अधोगतितिर लैजाने कुरा निश्चित छ। त्यसकारण यो बजेटको कार्यान्वयनले देशलाई थप धेरै संकटतर्फ धकेल्छ भन्ने ठम्याइ छ।'
पौडेलपछि बोलेका रिजाल र रिजालपछि बोलेका पुन दुवैले पौडेलको ठम्याइप्रति काउन्टर तर्क राखेका थिए। उनीहरुले बजेटको दिशा ठीक रहेको दाबी गरेका थिए। रिजालले भने- 'बजेटको मूल दिशा ठीक छ। यो अवस्थामा योभन्दा पृथक ढंगको बजेट आउन सक्ने थिएन। जस्तो आउनुपर्ने थियो, त्यो आएको छ। मैले अर्थमन्त्रीलाई धन्यवाद दिनुपर्दछ कि ठीक प्राथमिकताहरु समातेर ल्याउनुपर्ने खालको बजेट ल्याउनुभएको छ।'
पुनले भने विभिन्न सन्दर्भमा बजेटलाई क्रान्तिकारी भन्न भ्याए। 'बजेटमा कृषिमा ३२ प्रतिशत बृद्धि भएको छ। यो आफैंमा क्रान्तिकारी छलाङ नै हो। यस अर्थमा अर्थमन्त्री र सरकारलाई विशेष धन्यवाद दिन चाहन्छु', उनको भनाइ थियो।
पौडेलले सगरमाथा पुग्ने फास्ट ट्र्याक र काठमाडौं-चितवन फास्ट ट्र्याकको पनि व्यंग्य मिश्रित आलोचना गरे। निजी क्षेत्रको लगानीमा चतराबाट सगरमाथा र मिर्चैयाबाट लुक्ला हुँदै सगरमाथा जाने दुइटा द्रुत मार्गको प्रस्ताव गरिएको भन्दै उनले यो कार्यक्रमलाई मुक्तकण्ठले प्रशंसा गर्ने कि के गर्ने? भन्दै प्रश्न गरे। त्यसपछि उनी चितवन-काठमाडौं आयोजनातिर लागे। 'चितवनबाट काठमाडौं एक घण्टामा पुग्ने द्रुत मार्गको परिकल्पना त छँदैछ। यो त अत्यावश्यक आयोजना नै हो। यो त पक्कै पनि छिट्टै कार्यान्वयनमा जानेछ भनेर आशा गर्न चाहन्छु', उनले व्यंग्य मिश्रित भाषामा भने।
चितवनमा सत्ता साझेदार दल नेकपा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डको निर्वाचन क्षेत्र पर्छ। सोही जिल्लामा पर्ने भरतपुर महानगरपालिकाको मेयरमा उनकै छोरी रेनु दाहाल निकै चर्चासाथ दोस्रो पटकका लागि निर्वाचित भएकी थिइन्। पौडेलले प्रचण्डको राजनीतिक फाइदाका लागि यो आयोजना प्रस्ताव गरिएको हो भनेर सन्देश दिने गरी त्यस किसिमले व्यंग्य गरेको बुझ्न कठिन छैन।
पौडेलले सरकारको चुनावसम्मको लागि भए पनि दीर्घकालका लागि बजेट ल्याएको भन्ने दोहोर्याए। त्यसमै टेकेर उनले बजेटलाई सत्तारुढ दलको चुनावी पर्चाजस्तो भने। भोट बटुल्ने उद्देश्यले आएको उनको तर्क थियो। पाँच महिनाको चुनावी सरकारले अचम्म अचम्मको दाबी गरेको उनको दाबी छ। रिजालले पौडेलको यो तर्कमाथि पटकपटक कटाक्ष गरिरहे। खासगरी २०७८ सालमा प्रतिनिधि सभा विघटन गरेर अध्यादेशबाट बजेट जारी गरिएकोप्रति रिजालले आफ्नो तारो केन्द्रित गरेका थिए।
'यो बजेटलाई प्रतिनिधि सभाले पारित गर्ने हो। ६/७ महिना अवधि भनेको पनि जुन दिनसम्म प्रतिनिधि सभा रहन्छ, त्यो दिनसम्म प्रतिनिधि सभाबाट अनुमोदन गर्ने बजेटलाई तपाईंले संसद् छलेर, संसद् विघटन गरेर अनि बजेट पनि भन्न नमिल्ने गरी सार्वजनिक खर्चको जानकारी भनेर प्रस्तुत गर्नुपर्ने परिस्थितिसँग तुलना गर्नु उचित भएन। तपाईंले निर्वाचनको घोषणा गरेर निर्वाचनलाई प्रभावित गर्ने खालको जेजे भाषा प्रयोग गर्नुभएको थियो। त्योभन्दा निकै कम भाषा छ', रिजालको भनाइ छ।
रिजालले पौडेलसँग आफ्नो नाता पर्ने र नाता पर्ने ठाउँमा तीव्र आलोचना गर्नु नहुने भनिरहे। तर आलोचना गर्न पनि छाडेनन्। उनको भनाइ थियो, 'जो जो आक्रामक हुनुभएको छ। पोहोर साल मैले (पौडेल) गरेको थिएँ। यसपालि उहाँले (अर्थमन्त्री शर्मा) गर्नुभयो। तर उहाँले (अर्थमन्त्री शर्मा) राम्रै गर्नुभयो। म प्रतिनिधि सभाबाट भागेर गरेको थिएँ। उहाँ प्रतिनिधि सभामा बसेरै गर्नुभएको छ भन्ने मात्रै बुझिएदिए पुग्छ।'
पुनले पनि प्रतिनिधि सभा विघटन गरेपछि आफूहरुको सुझावविपरीत पौडेलले नै 'फुलफ्लेज' सरकार जसरी बजेट ल्याएको स्मरण गराए। ट्याक्स हेरफेर पनि गरेको बताए। अहिलेको सरकार त फुलफ्लेज नै भएको र गठबन्धन पनि चुनावपछिसम्म जाने विश्वास व्यक्त गरे।
पौडेलले आलोचना खेपेको अर्को विषय हो, सामाजिक सुरक्षा भत्ता ६८ वर्ष पूरा भएका नागरिकलाई दिने बजेटमा गरिएको प्रस्ताव। उनले माओवादी केन्द्रबाट अर्थमन्त्री भएका शर्माप्रति लक्षित गर्दै वितरणमुखी कार्यक्रममा उदारमना देखाएको भए पनि सामाजिक सुरक्षा भत्ता पाँच हजार किन नपुर्याएको भन्ने प्रश्न गरे। त्यसपछि उनले एमाले र माओवादी केन्द्रको संयुक्त चुनावी घोषणापत्र स्मरण गराए। 'त्यतिबेला एमाले र माओवादीले संयुक्त चुनावी घोषणापत्र थियो। त्यसमा हामीले पाँच वर्षमा पाँच हजार पुर्याउँछौँ भनेर दाबी गरेका थियौँ। र स्वभावैले त्यो दाबीसँग वर्तमान अर्थमन्त्रीजी दिलदेखि नै सहमत हुनुहुन्थ्यो भन्ने मलाई थाहा छ। यति धेरै वितरणमुखी अघि सार्न सक्ने सरकारले एक ढंगले जनतासँग गरिएको प्रतिबद्धतालाई किन अनुशरण नगरिएको? किन सामाजिक सुरक्षा भत्तालाई पाँच हजार बनाउने जिम्मेवारीबाट पन्छिएको?'
त्यसलाई रिजालले खण्डन गर्दै सरकार फेरिएकाले सरकार पौडेलहरुको घोषणाको कार्यक्रम कसरी आउँछ? भन्ने प्रतिप्रश्न गरे।
पौडेलले बजेटलाई गठबन्धनको घोषणापत्र भनेका थिए। त्यही तर्कमा टेकेर पुनले सोधे- 'गठबन्धनको घोषणापत्र भनियो। त्यसो हो भने एक लाख बीस पच्चीस हजार संघीय, प्रादेशिक र स्थानीय तहका कर्मचारी, एक लाख सेना, एक लाख प्रहरी र सशस्त्र प्रहरी, ६८ वर्षमाथिका १२ लाख ज्येष्ठ नागरिक सबै गठबन्धनका मान्छे भए? पाँच खर्बको कोष बनाएर किसानहरुलाई राहत दिने कुरा, पेन्सनको कुरा छ। सबै किसान अब गठबन्धनका हुने भए?'
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
-1767001543.png)
-1767000474.png)
-1766992509.png)
-1764146706.png)
-1766928868.png)
-1766648928.png)
