वडा तहको अधिवेशन सुरु गरी केन्द्रको महाधिवेशन पर सार्ने कसरत

महाधिवेशन विशेष

कांग्रेस महाधिवेशनवडा तहको अधिवेशन सुरु गरी केन्द्रको महाधिवेशन पर सार्ने कसरत

लिलु डुम्रे शुक्रबार, साउन १५, २०७८ १५:२५

काठमाडौं- वडा तहको अधिवेशन सुरु गरेर केन्द्रको महाधिवेशन पर सार्ने कसरतमा कांग्रेस लागेको छ। तल्लो तहका संरचनाको अधिवेशन सम्पन्‍न गरेर तोकिएको समयमा १४औं महाधिवेशन हुन नसक्ने अवस्था सिर्जना भएपछि नयाँ विकल्प अघि सारिएको छ।

वडा तहको अधिवेशन सुरु भएपछि महाधिवेशनको प्रक्रियामा प्रवेश गरिसकेको हुने जनाउँदै वैधानिकताको संकट नआउने तर्क अघि सारिएको छ। ‘वडा तहको अधिवेशन सुरु गरेर केन्द्रको महाधिवेशनको समय केही महिना पर सर्छ,’ शीर्ष तहका एक नेताले भने, ‘तल्लो तहका अधिवेशन सुरु भएपछि पार्टी महाधिवेशनमा प्रवेश गरेको स्वतः बुझिन्छ। वैधानिकताको प्रश्न उठ्दैन।’

क्रियाशील सदस्यता छानविन समितिले आफ्नो कार्य गत मंगलबारबाट सकेको थियो। समितिमा सहमति हुन नसकेका विवादित चार जिल्लासहित करिब १०० वडाको समाधान निकाल्न शीर्ष नेतालाई जिम्मेवारी दिइएको छ। शीर्ष तहका नेताले पाँच दिनभित्र समाधानको विन्दु पहिल्याउने बताइएको छ।

शीर्ष नेताको बैठकले समाधान निकाल्न नसकेको स्थानमा १३औं महाधिवेशनका प्रतिनिधि नै कायम हुने भएका छन्। शीर्ष तहका नेताले तोकिएको समयमा समाधान निकाले भने साउन २० मा क्रियाशील सदस्यताको विवाद सकिन्छ। शीर्ष तहमा भएको सहमतिलाई केन्द्रीय समितिले अनुमोदन गर्नुपर्दछ। साथै, निर्वाचन निर्देशिका पनि केन्द्रीय समितिबाट पारित हुनुपर्दछ। सहमहामन्त्री डा. प्रकाशशरण महत र नेता डा. मिनेन्द्र रिजाललाई निर्देशिका बनाउने जिम्मेवारी दिइएको छ।

केन्द्रीय समितिले अन्तिम नामावली प्रकाशन गर्ने निर्णय गरेसँगै निर्वाचन समितिको कार्य थालनी हुन्छ। निर्वाचन समितिका अनुसार क्रियाशील सदस्यताको नाम टुंगिएको १९औं दिनमा मात्रै वडा तहको अधिवेशन हुनसक्छ। अन्तिम नामावली प्रकाशित भएपछि वडा तहको अधिवेशनको तयारी गर्न कम्तीमा १९ दिन लाग्ने निर्वाचन समितिले जनाएको छ। निर्वाचन समितिले ७७ जिल्लामा नै प्रतिनिधि खटाउनुपर्ने हुन्छ। जिल्ला प्रतिनिधिले वडामा प्रतिनिधि खटाउनुपर्ने हुन्छ। छ हजार ७४३ वडामै क्रियाशील सदस्यताको सूची पुग्नुपर्दछ। भौगोलिक जटिलता र वर्षातको समयले प्रतिनिधि तथा क्रियाशील सदस्यको नाम पुग्न नसक्ने समस्या पनि छ।

महाधिवेशन हुन नसक्नुमा क्रियाशील सदस्यताको विवाद भनी कारण देखाउने छुट अब नभएको नेता प्रदीप पौडेलले बताए। ९६ प्रतिशत कार्य क्रियाशील सदस्यता छानविन समितिले टुंग्याएको उनले बताए।

क्रियाशील सदस्यता टुंगिएपछि निर्देशिका छपाइका लागि पाँच दिन आवश्यक पर्ने निर्वाचन समितिको भनाइ छ। निर्देशिका, विधान, नियमावली, प्रमाणपत्र, क्रियाशील सदस्यको नामावली प्याकिङ गर्न तीन दिन लाग्नेछ। सबै जिल्लामा निर्देशिका र क्रियाशील सदस्यता पुर्‍याउन चार दिन लाग्ने निर्वाचन समितिको आकलन छ। तल्लो तहको अधिवेशनका सन्दर्भमा सबै जिल्लामा छलफल गर्न दुई दिन र नामावली जिल्लाबाट सबै वडा तहमा पुर्‍याउन पाँच दिन लाग्ने बताइएको छ। क्रियाशील सदस्यता टुंगो लगाएर निर्वाचन समितिले काम सुरु गरेपछि १९औं दिनमा मात्रै वडा तहको अधिवेशन हुनसक्ने परिस्थिति छ। तल्लो संरचनाको प्रादेशिक कार्यसमितिका लागि न्यूनतम ३८ दिन लाग्ने निर्वाचन समितिले जनाएको छ।

केन्द्रीय समितिले क्रियाशील सदस्यता र निर्वाचन निर्देशिका पारित साउन २५ भित्रमा गरेको अवस्थामा निर्वाचन समितिले वडा तहको अधिवेशन सुरु गर्न भदौ १५ पुग्नुपर्दछ। केन्द्रको महाधिवेशन तोकिएको समयमा वडा तहको अधिवेशन सुरु हुने देखिन्छ। भदौ १६ अघि वडा तहको अधिवेशन सम्पन्‍न गरेर केन्द्रीय महाधिवेशन पर सार्ने कसरत पार्टीमा सुरु भएको छ। तल्लो तहको अधिवेशन गर्दैगर्दा केन्द्रीय महाधिवेशन कति पर सार्नेबारे नेताहरु अलमलमा छन्।

महाधिवेशन धेरै पर धकेलिँदा स्थानीय चुनावको समय आउने हुनाले मङ्सिरमा महाधिवेशन गर्नुपर्ने मत पनि आएका छन्। असोज र कात्तिक पर्वका महिना भएकाले महाधिवेशन हुनसक्ने अवस्था रहन्‍न। स्थानीय तहको निर्वाचनको मुखमा पार्टीको महाधिवेशन गर्दा ‘आत्मघाती’ हुने नेताहरुको बुझाइ छ। पार्टीभित्रको वैमनस्यताले आफ्नैलाई हराउनसक्ने भएकाले स्थानीय चुनावको नजिक महाधिवेशन गर्न नहुने मत छ। स्थानीय तहको निर्वाचनमा फागुनमा गर्नुपर्ने हुन्छ।

महाधिवेशन हुन नसक्नुमा क्रियाशील सदस्यताको विवाद भनी कारण देखाउने छुट अब नभएको नेता प्रदीप पौडेलले बताए। ९६ प्रतिशत कार्य क्रियाशील सदस्यता छानविन समितिले टुंग्याएको उनले बताए। ‘क्रियाशील सदस्यता नटुंगिएको कारण महाधिवेशन नहुने अवस्था अब छैन। ९६ प्रतिशत क्रियाशील सदस्यता टुंगिनु भनेको धेरै ठूलो उपलब्धि हो,’ नेता पौडेलले भने। भदौ १६ देखि १९ मा महाधिवेशन गर्न नसकिए अहिलेको प्रयासले सार्थकता नपाउने तथा पार्टीको वैधानिकतामा प्रश्न उठ्ने उनले बताए। महाधिवेशन तोकिएकै समयमा गर्नकै लागि कतिपय विषयमा चित्त नबुझे पनि सहमति गरेको उनको भनाइ छ।

केन्द्रको महाधिवेशनको समय प्रभावित नहुने गरी तल्लो तहका अधिवेशन छोट्याउन सकिने विकल्प पनि पार्टीमा उठेका छन्। वडा र प्रतिनिधि सभा क्षेत्रको अधिवेशन गरी केन्द्रको गर्ने गरी छलफल पनि पार्टीभित्र भएका छन्। तर, निर्वाचन समितिलाई तल्लो तहमा दुई संरचनाको अधिवेशन भदौ १६ मा नै सम्पन्‍न गर्ने गरी समय उपलब्ध छैन।

संस्थापनपक्षका नेता रमेश लेखक तोकिएकै समयमा महाधिवेशन गर्ने गरी आफूहरुले काम गरिरहेको दाबी गर्छन्। ‘तोकिएकै समयमा गर्न भनेर नै हामीले यी सबै काम गरिरहेका छौं। पाँच दिन नेताहरुलाई समय दिएर नै तोकिएको समयभित्र महाधिवेशन हुनसक्ने गरी हामीले छलफल गरेका छौं,’ नेता लेखकले भने,‘पाँच दिनभित्र नेताहरुले विवाद भएका स्थानको समाधान निकाल्नुभयो भने अरु समस्या रहँदैन।’

अन्य दलबाट कांग्रेस प्रवेश गरेकाको समायोजनको विवाद कायम छ। क्रियाशील सदस्यता छानविन समितिमा समायोजनको मुद्दामा मतैक्यता हुन नसकेपछि शीर्ष नेतालाई जिम्मेवारी दिइएको छ। धनुषा ४ र सर्लाहीको २ र बारा र सप्तरीका नयाँ क्रियाशील सदस्यता विवादमा छ। सिन्धुपाल्चोक र रसुवा जिल्लाको क्रियाशील सदस्यता विवाद छानविन समितिले टुंग्याउन नसकेर शीर्ष नेतालाई जिम्मेवारी दिइएको छ।

१३औं महाधिवेशनमा भन्दा यसपटक विवादित स्थान कम रहेको छानविन समितिको निष्कर्ष छ।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।