अनुसन्धान

एक क्विन्टल सुन प्रकरणमा जोडिएका अडुकियाको नाम पानामा पेपर्समा, कर छल्न ब्रिटिस भर्जिन आइल्याण्डमा कम्पनी

नारायण अधिकारी बिहीबार, साउन ११, २०८० १७:३२

काठमाडौं- एक क्विन्टल सुन तस्करी प्रकरणका मुख्य व्यक्ति रहेको आशंका गरिएका व्यापारी राकेशकुमार अडुकियाको ब्रिटिस भर्जिन आइल्याण्डमा पनि कम्पनी रहेको खुलेको छ।

कर छल्नका लागि बाह्य मुलुकमा पैसा लुकाउने उद्देश्यले भर्जिन आइल्याण्डमा अडुकियाले समेत कम्पनी खोजेको पानामा पेपर्समा उल्लेख छ। खोज पत्रकारहरुको अन्तर्राष्ट्रिय संघ (आईसीआईजे) सात वर्षअघि सार्वजनिक गरेको पानामा पेपरको पूर्ण दस्तावेजमा अडुकियाको नाम उल्लेख छ। यो कम्पनीको रजिस्टर्ड ठेगाना भने हङकङ देखाइएको छ।

रजिस्टर्ड ठेगाना हङकङ देखाएर अडुकियाले ट्याक्स हेभन भनिने भर्जिन आइल्याण्डमा कृषि प्रिमुरा होलिडङ्स लिमिटेड कम्पनी खोलेका थिए। यो कम्पनीको ठेगानमा लेखिएको छ- फिप्थ फ्लोर, ओसन भ्यु कोर्ट,२३ चथम रोड साउथ, सिम सा त्सुई काउलुन, हङकङ।

यही पानामा पेपर्सले सार्वजनिक गरेको नेपालका व्यवसायी अरुणकुमार चौधरी लगायतको पनि भर्जिन आइल्याण्डमा उसाइन नामको कम्पनी रहेको देखिएको थियो। पानामा पेपर्समा नाम भएका सुर्वश, करण र शीला चौधरी सबैको रजिस्टर्ड ठेगाना दक्षिण अफ्रिका राखिएको थियो। यता अडुकियाले भने हङकङ राखेर कम्पनी खोलेको थिए।

उक्त कम्पनीका सेयरहोल्डरमा अडुकिया मात्रै सदस्य छन्। राकेशकुमार अडुकियासँगै प्रेमलता अडुकिया, मुकेशकुमार अडुकिया, शिवकुमार अडुकिया सेयर होल्डर रहेको देखिन्छ। उनीहरु सबै हङकङ नागरिक बनेर भर्जिन आइल्याण्डमा कम्पनी खोलेर कर छली गरेको खुलेको छ।

हङकङ ठेगाना राखेर भर्निज आइल्याण्डमा खोलेको कम्पनी । स्रोत: पानामा पेपर्स

यो कम्पनी उनीहरुले सन् २००७ जुलाई ६ मा खोलेको पाइएको छ। सन् २०१० पछि यो कम्पनी निष्क्रिय रहेको छ। त्यसो त अडुकियाको यही नामको कृषि प्रिमुरा कम्पनी नेपालमा समेत दर्ता छ।

यिनै अडुकियाको घरमा बुधबार राजश्व अनुसन्धान विभागले छापा समेत मारिसकेको छ। एक क्विन्टल सुन तस्करी प्रकरणमा उनको संलग्नता हुनसक्ने आधारहरु खुलेपछि उनको घरमा छापा मारिएको थियो।

अडुकियाले ब्रिटिस भर्जिन आइल्याण्डमा कम्पनी दर्ता गर्दा रजिस्टर्ड ठेगाना हङकङ राखेर खोल्नु, अडुकियाको हङकङमा समेत कार्यालय रहनु र काठमाडौं हङकङ आवत-जावत भइरहनुले पनि यो सुनमा उनको प्रत्यक्ष संलग्नता भएको दाबी राजश्व अनुसन्धान विभागले गरेको छ।

अहिले हङकङबाट काठमाडौं आएको १ क्विन्टल सुन बरामद हुनु र उनी यसको ठिक एक महिनाअघि मात्रै हङकङ जानुले यो सुनको साइनो अडुकियासम्म पुग्ने आशंका राजस्व अनुसन्धान विभागको छ।

उनी गत जुन २६ मा नेपाल वायु सेवा निगमको उडानमार्फत दिल्ली पुगेका थिए। दिल्लीबाट उनी हङकङ पुगेका थिए। हङकङमा अडुकियाले १२ दिन बिताएका थिए। १२ दिनसम्म हङकङमा बसेर उनले त्यहाँ अहिले बरामद भएको सुनको सम्पूर्ण बन्दोबस्त मिलाउने काम गरेको आशंका राजश्वको छ।

जुलाई ५ मा उनी हङकङबाट दुबई हुँदै काठमाडौं आइपुगेका थिए। उनले हङकङ जान विशेष गरी दिल्ली, दुबई, थाइल्याण्डको रुट प्रयोग गर्ने गरेको अनुसन्धानमा संलग्न अधिकारी बताउँछन्।

पछिल्लो ६ महिना मात्रै रेकर्ड हेर्ने हो भने पनि उनी हङकङ आउजाउ गरिरहेको देखिएको छ। उनको हङकङको टुर शंकास्पद देखिएपछि उनको घरमा छापा हाने पनि अडुकियाले भने देश छाडिसेकको पाइएको छ।

कर छल्न भर्जिन आइल्यान्डमा खोलिएको कम्पनीका सेयर होल्डरहरु । स्रोत: पानामा पेपर्स

सुन तस्करीमा संलग्न रहेको आशंका गरिएका अडुकिया कुनै समय सेयर बजारका प्रमुख खेलाडीमध्ये एक थिए। गोर्खा विकास बैंक काण्डपछि उनी सेयर बजारको ठूलो खेलाडीबाट विस्थापित भए। त्यसपछि उनी सुनको धन्दामा लागेको हुनसक्ने आशंका गरिएको छ।

त्यसो त यो सुन काण्डमा अडुकियाको नाम जोडिनु अर्को विश्वस्त आधार पनि भेटिएको छ। सन् २००९ डिसेम्बर ८ मा नेपाल उद्योग परिसंघ (सीएनआई) र इन्डियन चेम्बर्स अफ कमर्स (आईसीसी) हङकङबीच व्यापार र औद्योगिक क्षेत्रमा द्विपक्षीय सहयोग अभिवृद्धि गर्ने सम्झौतामा हस्ताक्षर भएको थियो।

त्यतिबेला आईसीसी हङकङका तर्फबाट हस्ताक्षर गर्ने व्यक्ति उनै राकेशकुमार अडुकिया थिए। सीएनआईका तर्फबाट भने राज सितलले सम्झौतामा हस्ताक्षर गरेका थिए। त्यतिबेलै आईसीसी हङकङका तर्फबाट अडुकियाले हस्ताक्षर गर्नु, अहिले हङकङबाटै सुन आउनु, उनको ट्राभल हिस्ट्री पनि हङकङ देखिनु र सुन प्रकरणसँग फरार हुनुले अडुकियाको संलग्नता हुने ठूला आधारहरु भएको स्रोतले नेपाल लाइभलाई जानकारी दियो।

त्यतिबेलाको सम्झौताअनुसार दुवै पक्षले व्यापार तथा उद्योगसँग सम्बन्धित सूचना तथा प्रतिनिधिमण्डल आदानप्रदान गर्ने उल्लेख गरिएको थियो।

सेयर बजारका खेलाडी भनिएका यिनै अडुकियाले ‘तीन घुम्ती’ चलचित्र समेत निर्माण गरेका थिए। नेपाली कांग्रेसका नेता तथा पूर्वप्रधानमन्त्री समेत रहेका बिश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाद्धारा लिखित उपन्यास तीन घुम्तीमा आधारित रहेले अडुकियाले २०७३ सालमा चलचित्र समेत निर्माण गरेका थिए। यो चलचित्र २०७३ असार १७ गते रिलिज भएको थियो।