काठमाडाैं- नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवाले आउँदो भदौमा हुने १४ औं महाधिवेशनमा पनि आफू सभापतिको उम्मेदवार बन्ने घोषणा गरिसकेका छन्। त्यहीअनुसार उनी आफ्नो किसिमले तयारीमै जुटिसकेका छन्। यसबीचमा आफ्नो समूहका नेता र कार्यकर्तादेखि अरुसँग समेत उनले छलफल र परामर्श तीब्र पारेका छन्।
नेतृत्वमा पुग्न यसपालि आफ्नो गुटसँगै इतर गुटमा समेत ठूलै जोडबल लगाउने आकलन भइरहेका बेला देउवाले महाधिवेशनमा उठ्ने प्रमुख ‘टिम’ भने आफ्नै समूहको मात्र बनाउने तयारी गरेका छन्। अर्को समूहका नेतालाई तानेर टिम नबनाउने उनको तयारी छ।
अर्थात् अर्को समूहका नेतालाई आफ्नो समूहमा भित्र्याएर पदाधिकारीको उम्मेदवार बनाउने ‘मूड’ देउवामा देखिएको छैन। १३औं महाधिवेशनमा उनले महामन्त्री पदमा मा अर्को पक्षका नेता अर्जुननरसिंह केसीलाई भित्र्याएका थिए। १३औं महाधिवेशनबाट देउवा सभापति निर्वाचित भए तर, केसीले भने महामन्त्रीमा पराजय भोगे।
आफ्नै समूहका नेताहरुको ‘व्यवस्थापन’ गर्नु सबभन्दा महत्वपूर्ण हुने भएकाले देउवाले यस्तो तयारी गरेको उनीनिकट नेताहरु बताउँछन्। आफ्नै ‘स्ट्रेन्थ’को आधारमा देउवाले प्रतिस्पर्धा गर्न लागेको संस्थापन पक्षको दाबी छ। यसको कारण के हो भने सभापतिको एक कार्यकालको उत्तराद्र्धमा आइपुग्दा देउवा थप बलियो बनेको बुझाई संस्थापन पक्षमा देखिएको छ।
सभापति देउवानिकट कांग्रेस नेता बीरबहादुर बलायरले सभापतिमा उठ्न १३ औं महाधिवेशन भन्दा अहिले ‘कम्फर्टेबल’ अवस्था भएको बताए। प्रतिनिधि सभा पुनःस्थापना भयो भने देउवालाई अझ अनुकुलता थपिने बुझाईमा संस्थापन पक्ष छ।
अर्थात् आफ्नै समूहका नेताको ‘कुशल व्यवस्थापन’ गर्नेगरी देउवा सभापतिमा भिड्ने मनस्थितिमा पुगेका छन्। अर्को समूहका नेता तानेर पदाधिकारीमा उठाउने सोचमा देउवा नरहेको उल्लेख गर्दै उनीनिकट एक केन्द्रीय सदस्यले भने, ‘फरक समूहबाट तान्दैमा जितिन्छ भन्ने पनि हुँदैन। गत महाधिवेशनमा देउवाले जित निकाल्दा उहाँकै समूहबाट अर्जुननरसिंह केसीले महामन्त्रीमा हार्नुभयो।’
देउवाको यसपटकको मूडबारे उनीनिकट एक नेताले भने, शेरबहादुर दाई आफ्नो टीम बनाउन यसपटक अर्काको घरमा जानुहुन्न। उहाँलाई आफ्नै घर आवश्यकता भन्दा ठूलो छ। यसपटक आफ्नो ‘स्ट्रेन्थ’मा चुनाव लड्दै हुनुहुन्छ। त्यसैको व्यवस्थापनमा लाग्नुहुन्छ।’
महामन्त्रीमा विश्वप्रकाश ‘नअट्ने’ संकेत
देउवानिकट रहेका विजयकुमार गच्छदार, पूर्णबहादुर खड्का, गोपालमान श्रेष्ठ, ज्ञानेन्द्र बहादुर कार्की, प्रकाशशरण महत, बालकृष्ण खाँण, रमेश लेखक, विश्वप्रकाश शर्मा, एनपी साउद, बीरबहादुर बलायर, मीन विश्वकर्मा लगायतका नेताहरु यसपालि पदाधिकारीका आकांक्षी छन्। यीमध्ये धेरै नेतालाई देउवाले पदाधिकारीमा प्रतिस्पर्धी बनाउने सोचाई छन्।
आफ्नो पार्टी (तरत्कालीन फोरम लोकतान्त्रिक) नै कांग्रेसमा विलय गराएका उपसभापति विजय गच्छदारलाई देउवाले सोही पदमा उम्मेदवार बनाउन चाहेका छन्। गच्छदार पक्षका करिब २५ हजार सदस्य कांग्रेस प्रवेश गरेको दाबी गरिएको छ। त्यो मत आफूतिर तान्न पनि देउवाका लागि गच्छदारलाई उपसभापति बनाउनुपर्ने दबाब छ। देउवानिकट अर्का एक नेता त्यो पदका आकांक्षी गोपालमान श्रेष्ठलाई पदाधिकारी बनाउन भने देउवाको रुचि छैन। ‘दुई उपसभापतिमध्ये अर्कोमा उहाँले पूर्णबहादुर खड्कालाई रोज्न चाहनुभएको छ।’
देउवामाथि अर्को दबाब पनि छ– महामन्त्रीमा बालकृष्ण खाँणलाई उठाउनै पर्ने। वर्तमान कार्यसमितिमा पदाधिकारी मनोनीत गर्नेक्रममा आफूलाई नसमेटेको भन्दै खाँण देउवासँग असन्तुष्ट रहँदै आएका थिए। त्यसैगरी खाँणले नेपाल विद्यार्थी संघको तदर्थ समितिको अध्यक्ष आफुनिकटलाई बनाउन लबिइङ गर्दै आएका थिए। त्यसमा पनि देउवाले उनको चाहना नसुनेको गुनासो थियो। नेविसंघ र तरुण दलको नेतृत्व गरिसकेका खाँणले आफूलाई ‘महामन्त्री उम्मेदवार नबनाए संस्थापन नै छाडिदिने’सम्मको घुर्की देउवालाई दिइसकेका छन्। देउवा खाँणलाई गुमाउन चाहँदैनन्।
सह–महामन्त्री प्रकाशशरण महत सभापति देउवाका भित्रियामध्ये पर्छन्। अहिलेको कार्यसमितिमा देउवाले नै उनलाई सह–महामन्त्री मनोनीत गरेका हुन्। देउवाले यसपालि उनलाई सह–महामन्त्रीमै उम्मेदवार बनाउने तयारी गरेका छन्।
गत महाधिवेशनबाट निर्वाचित भएर आएको कार्यसमितिबाट पदाधिकारी मनोनयन गर्दा ज्ञानेन्द्रबहादुर कार्की महामन्त्रीको ‘लाइन’मा थिए। उनको स्थानमा देउवाले पूर्णबहादुर खड्कालाई अघि बढाए। देउवानिकट एक नेताका अनुसार यसपटक पनि देउवाले कार्कीलाई महामन्त्रीको उम्मेदवार बनाउन चाहेका छैनन्। बरु प्रतिनिधि सभा पुनःस्थापनापछि आफ्नो नेतृत्वमा सरकार बनेमा ‘शक्तिशाली’ मन्त्रालय दिएर कार्कीको व्यवस्थापन गर्ने देउवाको तयारी छ।
देउवाको समूहबाट यसपटक विश्वप्रकाश शर्मा महामन्त्रीको उम्मेदवार बन्ने चर्चा तीब्र छ। तर, पछिल्ला दिनमा भने शर्मालाई महामन्त्रीको उम्मेदवार बनाउने सम्भावना कम रहेको देउवानिकट नेताहरु बताउन थालेका छन्। महामन्त्रीमा शर्मा बलिया उम्मेदवार बन्ने आकलन छ। अरुभन्दा उनले नै जित निकाल्न सक्ने जोडघटाउ पनि भइरहेको छ। ‘शेरबहादुर दाईले विश्वप्रकाश जित्ने कुरा मात्रै हेर्नुहुन्न, विश्वप्रकाशलाई महामन्त्री बनाउँदा आफ्नोमा कति मत थपिन्छ भनेर पनि हेर्नुहुन्छ, सँगै त्यसबाट आफ्नो टिमका अरुलाई पर्ने असर पनि हेर्नुहुन्छ’, देउवानिकट एक नेताले भने।
कांग्रेसभित्र मात्र होइन, आमरुपमा पनि शर्मा लोकप्रिय छन्। तर, यसमा देउवा समूहमित्र पछिल्लो समय फरक खालको हिसाबकिताब भइरहेको छ। ‘विश्वप्रकाशलाई मत दिनेले शेरबहादुर दाईलाई नै मत दिन्छन् नै भन्ने हुँदैन। तपाईं जताबाट लडेपनि मत दिन्छु, तर तपाई महामन्त्री उम्मेदवार भएकै कारण देउवालाई भने मत दिन्न भन्ने प्रतिनिधि पनि छन् भन्ने ख्याल गर्नुपर्ने हुन्छ’, ती नेता भन्छन्।
कांग्रेसमा शर्माको आफ्नो ‘नेटवर्क’ बलियो पनि छ। तर, त्यसको आधारमा कति प्रतिनिधि चुनिएर आउँछन् र तिनले देउवालाई मत दिन्छन् कि दिँदैनन् भनेर पनि हेरिने देउवानिकट ती नेताले बताए।
कांग्रेसमा नेतृत्वको दाबेदारीलाई क्षमता र संगठनमा पकडभन्दा परम्परागत तौरतरिकाले हेर्ने प्रचलन छ। ‘हाइरार्की’मा क्षमताभन्दा उमेर हेरिने भएकाले पनि पछिल्लो पुस्तालाई नपत्याउने रोग पनि कांग्रेसमा छ। त्यहीकारण पनि दोस्रो पुस्ताका नेताहरुले विश्वप्रकाशलाई रोक्न प्रयत्न गर्ने देखिन्छ। त्यसलाई चिरेर अगाडि आउनु शर्माका लागि पनि चुनौती देखिएको छ। तर, यसपटक दुई जना महामन्त्री प्रत्यक्ष निर्वाचित हुने भएकाले जित्ने उम्मेदवारका रुपमा चर्चा भइरहेका विश्वप्रकाशलाई कुनै न कुनै रुपले अगाडि सार्नैपर्ने दबाब देउवामाथि पनि छ।
निधिको मत पुर्ताल गर्ने यस्तो छ आकलन
अहिलेसम्म देउवाका खास सारथी रहँदै आएका विमलेन्द्र निधिले यसपालि आफै सभापतिको उम्मेदवार बन्ने घोषणा गरेका छन्। निधि त्यसरी अघि बढ्दा देउवाले पाउने मतसमेत प्रभावित हुनेछ। तर, त्यसलाई देउवाले राम्रोसँग विश्लेषण गरेको उनीनिकट एक नेता बताउँछन्। ‘निधिको तर्फबाट देउवालाई प्राप्त हुने मतको जोहो उहाँले गरिसक्नुभएको छ’, ती नेताले भने, ‘अन्य दलबाट आएका साथीहरुको मतले निधिका कारण गुम्ने मतको पुर्ताल हुने आकलन छ। त्यसका लागि विजय गच्छदार, सुनील थापा हुँदै डडेल्धुराका जनकराज कलौनीसम्मको सहयोगमा आउने मतको हिसाब भएको छ।’
अन्य दलबाट कांग्रेस प्रवेश गरेका मोहनसिंह राठौर (कैलाली), जङ्गीलाल राय (सर्लाही), कर्णबहादुर बुढा (डोल्पा), शम्भुलाल श्रेष्ठ (सर्लाही), अभिशेषप्रताप शाह (कपिलवस्तु), दयाराम पाण्डे (लमजुङ), जनकराज कलौनी (डडेल्धुरा), भूमिबहादुर (विश्व) गुरुङ (स्याङ्जा) लगायतलाई देउवाले यसअघि नै केन्द्रीय सदस्य मनोनीत गरेका थिए। उनीहरुको समर्थनले देउवालाई केही ढुक्क बनाएको छ। यहीकारण क्रियाशील सदस्यता वितरण गर्दा उनीहरुको ‘हैसियत’ भन्दा बढी संख्या दिएको भन्दै पार्टीमा विवाद पनि भएको छ।
महाधिवेशनमा संस्थापन पक्षका प्रतिनिधि बढाउन उनीहरुको ‘हैसियत’ भन्दा बढी क्रियाशील सदस्यता दिएको आरोप संस्थापनइतर पषले लगाउँदै आएको छ।निधिका कारण महाधिवेशन प्रतिनिधिको करिब २५० मत घट्ने देउवा पक्षको अनुमान छ। त्यसका लागि अन्य दलबाट आएका कम्तिमा १० जनाले २५–२५ जनाको दरले महाधिवेशन प्रतिनिधि ल्याउन सके पनि देशभरबाट देउवाको पक्षमा २५० मत जुट्नेछ। यही हिसाबकै कारण निधि सभापतिको उम्मेदवार बने पनि आफूलाई फरक नपर्ने देउवाको आकलन छ। कदाचित् निधि सभापतिको उम्मेदवार बनेर दोस्रो चरणमा पुग्न सकेनन् भने उनले आफूलाई नै सहयोग गर्ने बुझाईमा समेत देउवा छन्।
जिल्ला सभापतिमा आँखा
महाधिवेशनमा कांग्रेसका जिल्ला सभापतिको महत्वपूर्ण भूमिका हुन्छ। १३ औं महाधिवेशनमा देउवाले जिल्ला सभापति आफ्नो पक्षका निर्वाचित गराउन कम महत्व दिएका थिए। वरिष्ठ नेता रामचन्द्र पौडेल पक्षका ४२ सांसद जिल्ला सभापतिमा निर्वाचित भएका थिए। १३औं महाधिवेशनमा संयुक्त वक्तव्य निकालेर उनीहरुले पौडेलको पक्षमा मत खसाल्न प्रतिनिधिलाई आग्रह पनि गरेका थिए।
त्यसबेला देउवाको सम्पूर्ण ध्यान आफ्नो पक्षका प्रतिनिधि बढी ल्याउनमा थियो। त्यसबेला जिल्ला सभापतिको संख्यामा आफू कमजोर रहेको बुझेका देउवाले यसपटक आफ्नो पक्षमा जिल्ला सभापति बढाउने तयारी पनि गरिरहेका छन्। जिल्ला सभापतिहरुलाई आफ्नो पक्षमा पार्न उनले देखाएको रुचि कान्छाराम तामाङलाई आफ्नो निवासमा बोलाएबाट पनि थाहा हुन्छ। गत निर्वाचनमा रामेछापमा पराजय भोगेका तामाङलाई जिल्ला सभापतिमा उठ्न देउवाले निर्देशन दिएका छन्। केही दिनअघि तामाङलाई बोलाएर देउवाले जिल्ला सभापति बनेर अधिकतम प्रतिनिधि ल्याउन निर्देशन दिएका थिए।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।
![प्रधानमन्त्रीसँग प्रश्नोत्तर [प्रत्यक्ष प्रशारण]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/PMM-(1)-1718866650.jpg)
![भारत भ्रमणबारे प्रतिनिधि सभा बैठकमा जवाफ दिँदै प्रधानमन्त्री प्रचण्ड [प्रत्यक्ष प्रशारण]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/prachanda-sansad-1710309847.jpg)
![Nepal Live Samachar नेपाल लाइभ समाचार, जेठ ३० [भिडियाे]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/samachar++-copy.jpg-30-1718203418.jpg)
![Nepal Live Samachar नेपाल लाइभ समाचार, जेठ २९ [भिडियाे]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/samachar++-299-1718118150.jpg)
![Nepal Live Samachar नेपाल लाइभ समाचार, जेठ २७ [भिडियाे]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/samachar++-1717941479.jpg)
