हतारमा निजगढ विमानस्थल शिलान्यास गराउन पर्यटन मन्त्रालयको प्रस्ताव

पर्यटन-उड्डयन

सविन मिश्र मंगलबार, फागुन १८, २०७७ १६:५५

काठमाडौं- आयोजना कार्यान्वयनका लागि आवश्यक पूर्वतयारी नसकिँदै निजगढ अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल शिलान्यासको तयारी थालिएको छ। संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयले राष्ट्रिय योजना आयोगलाई बहुवर्षीय ठेक्का स्वीकृति र अर्थ मन्त्रालयलाई स्रोत सुनिश्चितताका लागि आग्रह गर्दै यथाशीघ्र शिलान्यासको व्यवस्था गरिदिन आग्रह गरेको छ।

योजना आयोग स्रोतले दिएको जानकारीअनुसार मन्त्रालयको पत्रअनुसार आयोजनाबारे आवश्यक निर्णय गर्न प्रस्ताव तयार गरिसकिएको छ। योजना आयोगले तयार गरेको प्रस्तावमा 'निजगढ विमानस्थल आयोजना कार्यान्वयनका लागि बहुवर्षीय ठेक्का सहमतिका सम्बन्धमा आवश्यक निर्णय हुने,' उल्लेख गरिएको छ। आयोगको बैठकले यो निर्णय भने गरिसकेको छैन।

बहुवर्षीय ठेक्काका लागि स्रोत सुनिश्चितताको माग गर्दै पर्यटन मन्त्रालयले गरेको प्रस्ताव अर्थ मन्त्रालयमा पनि पुगेको छ। अर्थ मन्त्रालयले भने यस विषयमा अहिलेसम्म कुनै निर्णय गरिसकेको छैन। 'आयोजना कार्यान्वयनका लागि आवश्यक पूर्वतयारी सकिएको छैन, यस्तो अवस्थामा कसरी बहुवर्षीय ठेक्का लगाउने सहमति दिन सकिन्छ?,' अर्थ मन्त्रालय स्रोतले भन्यो।

योजना आयोगले तयार गरेको प्रस्तावको व्याख्यामा १२०६ मिलियन अमेरिकी डलर (करिब डेढ खर्ब रूपैयाँ) लागत रहेको आयोजना कार्यान्वयन गर्न बहुवर्षीय ठेक्का सहमति दिनका लागि आवश्यक निर्णय गर्ने उल्लेख छ। बहुवर्षीय ठेक्का सम्बन्धी मापदण्ड २०७७ मा बहुवर्षीय ठेक्का व्यवस्थापन गर्नुअघि सम्बन्धित मन्त्रालय वा निकायले स्वीकृतिका लागि आयोजना प्रस्ताव पेश गर्नुपर्नेछ।

आयोगले प्रस्ताव प्राप्त भएको ७ दिनभित्र मूल्यांकन गरी स्रोतका लागि अर्थ मन्त्रालयको सहमति लिनुपर्ने उल्लेख छ। अर्थ मन्त्रालयले स्रोतको सहमति दिएमा बहुवर्षीय ठेक्का कार्यान्वयनका लागि योजना आयोगले सम्बन्धित मन्त्रालयलाई सहमति दिन सक्नेछ।

कार्यविधिअनुसार चालु आर्थिक वर्षको असोज मसान्तभित्र मात्रै बहुवर्षीय आयोजना पेश गर्ने समय भए पनि पर्यटनले फागुन ११ गते योजना आयोगमा प्रस्ताव पेश गरेको थियो। कार्यविधिअनुसार पनि पर्यटनले गरेको प्रस्ताव नै गलत भइसकेको छ।

'विकास आयोजना हचुवामा ठेक्का लगाउने र शिलान्यास गर्ने प्रचलन बढ्दै जाँदा यो प्रस्ताव पनि आएको छ,' योजना आयोग स्रोतले भन्यो, 'जग्गा अधिग्रहण, रुख कटान, बस्ती स्थानान्तरणको काम सकिएको छैन। यस्तो हालतमा ठेक्काको तयारी गर्नु भनेको गलत अभ्यासको निरन्तरता मात्रै हो।'

पछिल्ला केही दिन यता प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली विकास आयोजनाको शिलान्यास गरिरहेका छन्। उनले शिलान्यास गरेका कतिपय आयोजनाको जग्गा अधिग्रहण समेत भएको छैन। 'निजगढ बनाउने मात्रै कुरा होइन, त्यो आयोजना कसरी सञ्चालन हुन्छ भन्नेसमेत हेर्नुपर्ने हुन्छ,' अर्थका एक अधिकारीले भने, 'यति ठूलो आयोजना निर्माण र सञ्चालनको अनुभव नेपालीसँग छैन। अहिले नै हतार गर्नु हुँदैन।'

निजगढ विमानस्थल अघि बढाउन सम्पूर्ण पूर्व तयारी नै गरिएको छैन। यो आयोजना अहिले लगानी बोर्ड नेपालले हेरिरहेको छ। लगानी बोर्डले खरिद कार्य भइरहेका आयोजनाको सूचीमा निजगढलाई समावेश गरेको छ।

स्विट्जरल्याण्डको जुरिच विमानस्थलले आयोजना अघि बढाउने प्रस्ताव गरे पनि एक वर्षसम्म कुनै काम गरेन। जुरिचको समय सीमा असोजमा नै सकिए पनि यो आयोजना कसरी अघि बढाउने भन्ने टुंगो छैन। नयाँ विदेशी लगानीकर्ताको खोजी भइरहेको बेला पर्यटन मन्त्रालयले भने हतारमा आयोजना शिलान्यास गराउने तयारी गरेको हो।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।