अर्थ समाचार

बिटक्वाइनमा मुछिएको ई-सेवामार्फत् 'बेटिङ' धन्दा, १३ प्रतिशत कमिसन बुझेर अवैध रकम ट्रान्सफर ई-सेवापछि अनुसन्धान खल्तीतर्फ सोझियो

नारायण अधिकारी बिहीबार, असार २५, २०७७ १७:४९

काठमाडौं- नेपाल राष्ट्र बैंकको 'गेट–वे' छलेर नेपाली अर्थतन्त्रलाई नै धराशायी बनाउने अवैध बिटक्वाइन कारोबारमा जोडिएको डिजिटल भुक्तानी अर्थात् फोन-पे सेवा (ई-सेवा) सट्टेबाजी (बेटिङ)मा पनि संलग्न रहेको पाइएको छ।

मोबाइल फोन र इन्टरनेटमार्फत विद्युत, खानेपानी, टेलिफोन, हवाई टिकट, बस टिकट, विभिन्न अनलाइन किनमेल तथा ई-सेवाका एक ग्राहकबाट अर्का ग्राहकमा रकम ट्रान्सफर गर्ने उद्देश्यले सञ्चालनमा ल्याइएको ई-सेवाको दुरुपयोग गर्दै अवैध कारोबार हुने गरेको खुलेको हो।

फुटबल, क्रिकेटलगायतका ठूला अन्तर्राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगिताको हारजितमा राखिने सट्टेबाजीको रकम ई-सेवाबाट भुक्तानी हुने गरेको सूचना केही समयअघि प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्यूरो (सिआइबी)मा पुगेको छ। ई-सेवाबाट सट्टेबाजी भइरहेको प्रमाण भने ई-सेवा आफैँले पेश गरेको छ। तर यसको कानुनी उपचारका बारेमा ई-सेवा भने मौन देखिएको छ। ई-सेवाले पठाएको एक इ-मेलबाट बेटिङको कारोबार भइरहेको पुष्टि गर्छ।

यो पनि पढ्नुहोस्

बिटक्वाइन धन्दा : राष्ट्र बैंकले लुकायो ई-सेवाको अनुसन्धान प्रतिवेदनसोमबार, असार १५, २०७७

नेपाल लाइभलाई प्राप्त उक्त ई-मेल ई-सेवाले 'बेटिङ'को कारोबार गर्ने 'वानएक्स बेट डटकम'लाई पठाएको हो। गत मे १७ तारिखमा ई-सेवाकै रिस्क म्यानेजमेन्ट एन्ड कम्प्लाएन्स असिसटेन्स म्यानेजर शिशिर पौडेलले उक्त ई-मेल गरेका थिए। ‘ई-सेवाले वानएक्स बेट डटकमलाई बारम्बार चेतावनी तथा अनुरोध गर्दै बेटिङका लागि ई-सेवा प्रयोग नगर्न आग्रह गदर्छ,’ इ-मेल भनिएको छ। ई-सेवाले पठाएको यो मेलबाटै प्रष्ट हुन्छ कि, ई-सेवाको प्रयोग गरेर लगातार बेटिङ रकम ट्रान्सफर भइरहेको छ।

ई-सेवामार्फत् अवैध बेटिङको रकम ट्रान्सफर निरन्तर भइरहेपछि अन्तिम चेतावनी भन्दै ई-सेवाले वानएक्स बेट डटकमलाई मेल लेखेको थियो। वानएक्स बेट डटकमसँग रकम ट्रान्सफरका लागि कुनै सम्झौता ई-सेवाले नगरेकाले यस्तो कार्य बन्द गर्न आग्रह गरेको छ।

यो पनि पढ्नुहोस्

कानुन मिच्दै यसरी हुन्थ्यो ई-सेवाबाट विदेशी मुद्राको अवैध कारोबार, राष्ट्र बैंक बन्यो रमितेशुक्रबार, असार १२, २०७७

'नेपालमा बाजीजन्य विषय वैधानिक नभएकाले ई-सेवाले यस्ता किसिमका अवैधानिक क्रियाकलापलाई सहयोग गर्दैन‚ त्यसैले यस्ता शर्त/बाजीका लागि ई-सेवा प्ल्याटफर्मको प्रयोग नगर्नुहुन र यसैलाई अन्तिम चेतावनीको रूपमा लिनुहोला,' ई-सेवाका पौडेलले वान एक्स बेट डटकमलाई लेखेको ईमेलमा भनिएको छ, 'तपाईंको कम्पनीसँग हाम्रो कुनैपनि कारोबारका लागि औपचारिक सहमति भएको छैन। त्यसैले यस्ता अवैधानिक क्रियाकलापका लागि ई-सेवा प्ल्याटफर्मको प्रयोग नगर्नुहुन अनुरोध गर्दछौं। यदि त्यसो नगरेमा हामी तपाईंविरूद्ध कानुनी बाटो अपनाउन बाध्य हुनेछौं।'

ई-सेवाको यो इ-मेलबाट ई-सेवामार्फत् निरन्तर बेटिङको रकम ट्रान्सफर भइरहेको देखिएको सिआइबीले स्रोतले नेपाल लाइभलाई जानकारी दियो। यस विषयमा अनुसन्धान भइरहेको सिआइबीले जनाएको छ। 'नेपालमा बेटिङ अवैध भन्ने जानेको कम्पनीले हामीलाई जानकारी नदिनु नै शंकास्पद हो, विद्युतीय भुक्तानी र नेपालको कानुनी व्यवस्थाका सम्बन्धमा कम्पनी जति गम्भीर हुनुपर्ने थियो, त्यो नभएको पाइएको छ,' सिआइबी स्रोतले भन्यो।

स्रोतका अनुसार रसियाको दुई नम्बर वानएक्स बेटले नेपालमाम आफ्नो बेटिङ धन्दा चलाउँदै आएको छ। ७९२६७९७३४०२ र ७९२५९२६७८०५ नम्बरमा इमोको प्रयोग गरी बेटिङको काम हुने गरेको पाइएको छ। यी नम्बर कसले प्रयोग गरेको छ, कहाँका व्यक्ति हुन् भन्नेबारे केही खुलिसकेको छैन।

यो पनि पढ्नुहोस्

बिटक्वाइन धन्दा : अभियुक्त हुनुपर्ने असगर कसरी भए सरकारी साक्षी?बिहीबार, असार ११, २०७७

यी दुई वटा नम्बरबाट नेपालमा एजेन्ट बनाएर अनलाइन जुवा र बेटिङ धन्दा हुने गरेको सिआइबी स्रोतको भनाइ छ। ई-सेवामार्फत् रकमको कारोबार गर्नका लागि ई-सेवाको ग्राहक हुनुपर्दछ। स्रोतका अनुसार ई-सेवाको अकाउन्ट भएका व्यक्तिलाई १३ प्रतिशतसम्म रकम दिएर एजेन्ट बनाउने र बेटिङ धन्दा चलाउने गरेको पाइएको छ। ‘कारोबार हुने गरेको पाइए पनि यसको अनुसन्धान भने जटिल छ। कारोबार भएको मितिबाट दुई दिनपछि कुनै पनि डिटेल भेट्न सकिदैन,’ स्रोतले नेपाल लाइभसँग भन्यो।

ई-सेवाको कारोबार क्षेत्र नेपाल मात्रै हो। तर ई-सेवाका ग्राहकले अवैध रकम एक व्यक्तिको खाताबाट अर्को व्यक्ति हुँदै निकालेर बाहिरी मुलुकसम्म पुर्‍याउने गरेको अनुसन्धानले देखाएको छ। स्रोतले दिएको जानकारी ई-सेवाको खाताबाट नेपालमा प्रतिबन्धित खेलमा भाग लिन तथा प्रतिबन्धित इन्टरनेट सामग्री खरिदमा समेत प्रयोग हुँदै आएको छ।

यो पनि पढ्नुहोस्

बिटक्वाइन धन्दामा राष्ट्र बैंककै सहयोगमा ई–सेवालाई उन्मुक्तिबिहीबार, असार ४, २०७७

ई-सेवामार्फत हुने बेटिङ कारोबारको नेपालको व्यवस्थापक को हुन् भन्नेबारे प्रहरीले अनुसन्धान पनि गरिरहेको छ। ‘यो बेटिङमा केही नेपालीका मुख्य भूमिका रहेको देखिएको छ। त्यो बिना धन्दा चलाउन सहज छैन,' स्रोतले भन्यो, 'सिधै ई-सेवाबाट रकम बाहिर मुलुकमा ट्रान्सफर गर्न नमिल्ने भए पनि एक व्यक्तिबाट अर्को व्यक्तिको खातामा जम्मा गर्ने र त्यसपछि निकालेर हुण्डीलगायत अन्य माध्यमबाट विदेशसम्म रकम जाने गरेको छ। यसमा ककसको संलग्नता छ भन्नेबारे हामी अनुसन्धान गरिरहेका छौ।’

दुई वर्षअघिसम्म सट्टेबाजका नेपाल नाइके नागराज र अमृत भनेर चिनिने नथमल अग्रवाल थिए। अन्तर्राष्ट्रिय गिरोहसँग मिलेर उनले नेपालमा सट्टेबाजी धन्दा चलाउँदै आएका थिए।

उनले एक महिनामै इन्डियन प्रिमियर लिग (आइपिएल) सट्टेबाजीका काम गर्ने भन्दै २ करोड ४० लाख रुपैयाँ ठगी गरेका थिए। सुरुमा नागराज गौरव तिवारीको समूहमा मिलेर सट्टेबजाको धन्दा चलाएका थिए। पछि उनीहरुबीच खटपट भएपछि छुट्टाछुट्दै बेटिङको धन्दा चलाएका थिए। अहिले ई-सेवामार्फत हुने बेटिङमा कसको संलग्नता छ भन्ने प्रहरीले छुट्याइसकेको छैन।

यो पनि पढ्नुहोस्

बिटक्वाइन मुद्दा : ४ कराेडभन्दा बढी बिगो मागदाबी, सुनुवाइ सरेकाे सर्‍यैबुधबार, चैत ५, २०७६

ई-सेवामार्फत हुने गरेको बेटिङ कारोबारको विवरण पनि नेपाल लाइभले प्राप्त गरेको छ। प्राप्त विवरणअनुसार पेमेनट डिटेल्सको पुछारमा 'बैंक नेम' भन्ने ठाउँमा ई-सेवा उल्लेख छ। ट्रान्सफर आइडीमा ९८१३१४६१३७ नम्बर उल्लेख गरिएको छ। नेम बिएन स्टोर, सावधान भन्दै तल लेखिएको छ, ‘पैसा ट्रान्सफर ३० मिनेटभित्र गर्नुहोला, ट्रान्सफर गर्दा रिमार्कमा आफ्नो खेल खाता नम्बर वा आफ्नो फोन नम्बर मात्र लेख्नु होला। अन्यथा रकम प्रमाणीकरण नहुन सक्नेछ।’ सोही प्रकृतिको बेटिङ कारोबार ९८१३१४१६८९ बाट पनि भएको देखिएको छ।

यसरी ई-सेवामार्फत् हुने बेटिङ अहिले खल्तीबाट पनि भइरहेको सिआइबीले जनाएको छ। ‘हामीले ई-सेवामाथि निगरानी बढाउन थालेपछि अहिले सोही प्रकृतिको खल्तीबाट सट्टेबाजी रकम ट्रान्सफर हुने गरेको छ। यसको विवरण पनि हामी केलाउँदै छौं,’ सिआइबीका एक अनुसन्धान अधिकृतले भने। यसरी ई-सेवामार्फत ठूलो रकम अवैध रुपमा बाहिरिएको थाहा हुँदाहुँदै पनि ई-सेवाले प्रहरीमा उजुरी दिएको छैन।

प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीका सूचना प्रविधि (आइटी) सल्लाहकारसमेत रहेका असगर अलीले संचालन गरेको एफवान सफ्ट कम्पनीको सिस्टर कम्पनी ई-सेवा हो। सत्ता र शक्तिको आडमा गैरकानुनी गतिविधि गरेपनि उनी सरकारी साक्षीका रूपमा समेत अदालत उपस्थित भएर आफ्नो कम्पनीका गैरकानुनी गतिविधिको बचाउ गर्दै आएकोबारे नेपाल लाइभले यसअघि नै समाचार प्रकाशन गरिसकेको छ।