नेपाल लाइभ

विधान संशोधनको राजपा चक्र

किशोर दहाल आइतबार, जेठ ५, २०७६ १५:५३

काठमाडौं– तोकिएको मितिमा महाधिवेशन गर्नका लागि आफ्नै विधान अवरोधक हुने भएपछि राजपाले विधान संशोधनको उपाय अवलम्बन गरेको छ।

पार्टीको जेठ २ गतेदेखि बसेको केन्द्रीय अध्यक्ष मण्डलको बैठकले महाधिवेशन गर्न सक्ने समयावधि बढाएको हो।

'धारा ३१(१०) मा यसअघि पार्टीको महाधिवेशन २ वर्षभित्र गरिनेछ भनिएकोमा अहिले समयावधि बढाएर ३ वर्षभित्र गरिने भनिएको छ', आइतबार अध्यक्ष मण्डलका संयोजक शरतसिंह भण्डारीद्वारा हस्ताक्षर गरिएको विज्ञप्तिमा भनिएको छ।

महाधिवेशन लक्षित भएर राजपाको विधान संशोधन गरिएको यो दोस्रोपटक हो।

उसको विधान संशोधनको चक्र बुझ्न अलि अगाडि फर्किनुपर्छ।

६ वटा मधेस केन्द्रित दलहरु मिलेर ०७४ बैशाख ७ मा राजपा गठन भएको थियो। यसरी मिल्नेमा महन्थ ठाकुर नेतृत्वको तराई मधेस लोकतान्त्रिक पार्टी, राजेन्द्र महतो नेतृत्वको सद्भावना पार्टी, महेन्द्र राय यादव नेतृत्वको तराई मधेस सद्भावना पार्टी, शरतसिंह भण्डारी नेतृत्वको राष्ट्रिय मधेस समाजवादी पार्टी, राजकिशोर यादव नेतृत्वको मधेसी जनअधिकार फोरम गणतान्त्रिक र अनिल झा नेतृत्वको नेपाल सद्भावना पार्टी थिए।

एकतापछि पार्टीले निर्वाचन आयोगमा बुझाइएको विधानको धारा २२ (१) मा एक वर्षभित्र महाधिवेशन गर्ने किटान गरिएको थियो।

यसअनुसार उनले ०७५ असार ३० सम्म महाधिवेशन गरिसक्नुपर्ने थियो। तर, सकेन।

विधान अनुसार एक वर्षभित्र महाधिवेशन नभएपछि ०७५ जेठ २४ गते निर्वाचन आयोगले राजपालाई पत्र पठायो। पत्रमा उसले असार ३० सम्म महाधिवेशन गरिसक्न भन्यो।

'त्यस राजनीतिक दलको विधानको धारा २२ को उपधारा (१०) मा 'राष्ट्रिय जनता पार्टी नेपालको केन्द्रीय महाधिवेशन १ वर्षभित्र सम्पन्न गरिनेछ' भनी उल्लेख भएकोमा आयोगको मिति २०७४-३-३० को निर्णयले उक्त पार्टी एकीकरण भएको हुँदा एकीकरण भएको मितिले विधानमा उल्लेख भएबमोजिम १ वर्षभित्र महाधिवेशन सम्पन्न गरी आयोगलाई जानकारी गराई दिनुहुन निर्देशानुसार अनुरोध छ', आयोगको पत्रमा भनिएको थियो।

आयोगको पत्रपछि राजपा दबाबमा पर्‍यो। निर्वाचन आयोगले निर्देशन गरेको समयमा महाधिवेशन सम्पन्न गर्न सम्भव नभएपछि राजपाले विधान नै संशोधन गर्ने उपाय अपनाएको थियो। भदौ २५ र २६ गते बसेको अध्यक्ष मण्डलको बैठकले परिमार्जित विधान पारित गर्‍यो।

०७५ असोज १५ गते राजपाले निर्वाचन आयोगमा 'राष्ट्रिय जनता पार्टी नेपालको विधानः २०७४ (संशोधन र परिमार्जितः २०७५)' बुझायो। नयाँ विधानको धारा ३१ (१०) मा भनियो– 'राष्ट्रिय जनता पार्टी नेपालको केन्द्रीय महाधिवेशन २ वर्षभित्र सम्पन्न गरिनेछ।'

यसअनुसार पनि उसले ०७६ असार मसान्तभित्र महाधिवेशन गरिसक्नुपर्थ्यो। तर उसले कात्तिकका लागि महाधिवेशनको मिति तोकिसकेको छ।

यसअघि पनि महाधिवेशनको मिति नतोकिएका होइनन्।

०७५ असार पहिलो हप्तामा ३ दिनसम्म बसेको पार्टी पदाधिकारीको बैठकले ०७६ बैशाख ७ देखि ९ सम्मका लागि महाधिवेशनको मिति तय गरेको थियो। तर सो मितिमा महाधिवेशन हुन सकेन।

सो समयमा महाधिवेशन हुन नसकेपछि ०७६ बैसाख ८ देखि १३ गतेसम्म बसेको पार्टीक‍ो पदाधिकारी बैठकले २८ कार्तिकदेखि ३० कार्तिकसम्म महाधिवेशन गर्ने निर्णय गरिसकेको छ।

आफैंले गत असोजमा बुझाएको विधान अनुसार असारमै महाधिवेशन भइसक्नुपर्थ्यो। तर, त्यस्तो हुन असम्भव भएपछि उनले विगतकै सुरक्षित रणनीति अपनाएको हो। निर्णय अनुसार नयाँ विधान पारित भई निर्वाचन आयोगमा बुझाएपछि पार्टीलाई ०७७ असार मसान्तसम्मको समय प्राप्त हुनेछ।

तर, अहिले नयाँ मिति तोकिएको मात्रै होइन, महाधिवेशन सम्पत्र गर्न केन्द्रीय कार्यसमितिका सबै सदस्य रहने गरी अध्यक्षमण्डल सदस्य महन्थ ठाकुरको संयोजकत्वमा मूल आयोजक समिति गठन गरेको छ।

महाधिवेशनको विषयमा मात्रै होइन, पछिल्लो पटक अध्यक्ष मण्डलको विषयलाई लिएर पनि विधान संशोधन हुने छ। यो विषय राजपाका बैठकमा प्रायः उठिरहने विषय हो।

पार्टीले निर्वाचन आयोगमा बुझाएको पहिलो विधानको धारा ६(१) मा भनेको छ– 'एकिकृत ६ वटै पार्टीका अध्यक्ष सम्मिलित ६ सदस्यीय केन्द्रीय अध्यक्ष मण्डल हुनेछ।' त्यस्तै, विधानको २२ (१२) मा भनिएको छ– 'अध्यक्ष मण्डलको व्यवस्था आउदो महाधिवेशन पछि समेत रहनेछ।'

अघिल्लो वर्ष असोज १५ गते बुझाइएको विधानको धारा १६ (१) र ३१ (१२) मा पहिल्यैकै दुई व्यवस्थालाई निरन्तरता दिइयो। तर, कार्यकर्तालाई भने अध्यक्ष मण्डल निरन्तर रहने व्यहोरा उल्लेख नै नभएको विधान बाँडिएको भन्दै त्यतिबेला नेतृत्वको व्यापक आलोचना भएको थियो।

आइतबारको विज्ञप्ति अनुसार, महाधिवेशनपछि अध्यक्ष मण्डल हट्ने भएको छ। 'धारा ३१(१२) मा यसअघि महाधिवेशनपछि पनि अध्यक्ष मण्डलको व्यवस्था गरेकोमा अब उपरान्त महाधिवेशनपछि अध्यक्ष मण्डल नरहने र पार्टी अध्यक्षीय प्रणालीमा अगाडि बढ्ने व्यवस्था गरिएको छ,' बैठकपछि आइतबार जारी गरिएको विज्ञप्तिमा भनिएको छ।

राजपा गठन हुँदा ६ पार्टीका ६ वटै अध्यक्षले चक्रिय प्रणाली अनुसार अध्यक्ष मण्डलको संयोजकको जिम्मेवारी सम्हाल्ने सहमति भएको थियो। त्यसअनुसार सुरुमा संयोजक बनेका महन्थ ठाकुर ०७४ बैशाखदेखि ०७५ मंसिर ४ सम्म संयोजक बनेका थिए। ४ गते बसेको राजपा अध्यक्ष मण्डलको बहुमतको निर्णयले भोलिपल्टदेखि राजेन्द्र महतोलाई नयाँ संयोजक तोकिएको थियो।

त्यसपछि भने दुईदुई महिनामा संयोजक परिवर्तन हुँदै आएका छन्। महतोपछि महेन्द्र राय यादव र शरतसिंह भण्डारीले यो जिम्मेवारी पूरा गरिसकेका छन्। सोमबारदेखि भने अनिलकुमार झा नयाँ संयोजक बन्दैछन्।

यो पनि पढ्नुहोस्–

राजपामा अध्यक्ष मण्डल नरहने, महाधिवेशनको समयावधि फेरि बढाइयो

राजपाको महाधिवेशन कात्तिकमा

राजपा : महाधिवेशनका लागि महन्थ ठाकुरको संयोजकत्वमा मूल आयोजक समिति गठन

राजपाले बैशाखमा महाधिबेशन गर्ने

असार ३० सम्म महाधिवेशन गर्न राजपालाई निर्वाचन आयोगको निर्देशन

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।