काठमाडौं- भारतको पाँच राज्यमा भएको विधानसभा निर्वाचनको मतगणना चलिरहँदा भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको पार्टी भारतीय जनता पार्टी (भाजपा) ले नराम्रो धक्का खाने देखिएको छ।
छत्तीसगढ, मध्यप्रदेश, मिजोरम, राजस्तान र तेलङ्गानामा विभिन्न समय गरी गत एक महिनाभित्र ४ चरणमा निर्वाचन सम्पन्न भएको थियो।
छत्तीसगढमा कात्तिक २६ गते १८ सिटको लागि निर्वाचन सम्पन्न भएको थियो भने बाँकी रहेका ७२ सिटका लागि मंसिर ४ गते निर्वाचन भएको थियो। यस्तै मध्य प्रदेशको २३० सिट, मिजोरमको ४० सिटको निर्वाचन मंसिर १२ गते सम्पन्न भएको थियो। राजस्थानको १९९ सिट र तेलाङ्गानाको ११९ सिटको निर्वाचन मंसिर २१ गते सम्पन्न भएको थियो।
चार चरणमा भएको निर्वाचनको सबै परिणाम मंगलबारसम्म सार्वजनिक हुने बताइएको छ।
सार्वजनिक मतपरिणाम अनुसार राजस्थानमा कांग्रेस आईले सरकार बनाउने पक्का भएको छ। कुल १९९ सिटको निर्वाचनमा कांग्रेस आईले भाजपालाई पछि छोडेको हो। यस्तै अर्को राज्य छत्तीसगढमा पनि भाजपालाई कांग्रेस आईले पछि पारेको छ। कुल ९० सिटको निर्वाचनमा कांग्रेस आई भाजपाको तुलनामा धेरै अघि रहेको छ।
मध्यप्रदेशको निर्वाचनमा भने सत्तारुढ भाजपा र विपक्षी दल कांग्रेस आईबीच तीव्र प्रतिस्पर्धा देखिएको छ। १५ वर्षदेखि एकछत्र सरकार सञ्चालन गर्दै आएको भाजपालाई मध्यप्रदेशमा यो निर्वाचन जित्न त्यति सहज देखिएन। कुल २३० सिटमा विजयी हुन ११६ सिट ल्याउनुपर्नेमा भाजपाको हाल ११० सिट रहेको छ भने उसलाई पछ्याएको कांग्रेस आईले १०७ सिट हासिल गरेको छ।
प्राप्त परिणाम अनुसार तेलङ्गाना र मिजोरममा क्षेत्रीय पार्टीले निर्वाचनमा विजयी हासिल गर्ने देखिएको छ।
तेलङ्गानामा क्षेत्रीय पार्टी तथा सत्तारुढ दल तेलाङ्गाना राष्ट्र समिति (टिआस) ले निर्वाचनमा विजय हासिल गरेको छ। कांग्रेस आई र उसको गठबन्धनलाई पछाडि पार्दै टिआसले निर्वाचन परिणाम आफ्नो पक्षमा पारेको हो। कांग्रेस आई समर्थित गठबन्धनले २०१४ मा सम्पन्न विधानसभाको निर्वाचन परिणामभन्दा कम मत ल्याएको भारतीय सञ्चारमाध्यमले जनाएका छन्। तेलङ्गानामा यो दोस्रो विधानसभा निर्वाचन हो।
यस्तै, भारतको उत्तरपूर्वी राज्य मिजोरममा कांग्रेस आईलाई पछि पार्दै क्षेत्रीय दल मिजो नेसनल फन्टले सरकार गठन गर्ने भएको छ। अघिल्लो निर्वाचनमा कांग्रेस आई विजयी भएको स्थानमा यो निर्वाचनमार्फत क्षेत्रीय दलले सत्ता सञ्चालन गर्ने भएको हो।
इन्दिरा गान्धीपछि भाजपालाई नेतृत्व गर्दै एकदलीय सरकार सञ्चालन गरेका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको केही असफल नीतिले यो निर्वाचनमा भाजपालाई प्रभाव पारेको विश्लेषण गरिएको छ। दुई वर्षअघि नोभेम्बर महिनामा ल्याइएको ‘डिमोनिटराइजेसन’ नीतिले मोदी आफैलाई अप्ठेरोमा पारेको बताइन्छ। भारतमा रहेको कालो धनलाई बाहिर ल्याउने अभिप्रायले २०१६ नोबेम्बर महिनामा मोदी सरकारले ५ सय र १ हजार दरको पुरानो नोट नचल्लने नीति अख्तियार गरेको थियो। सोचेअनुरुप कालो धन बाहिर नआएपछि मोदी सरकारको यो नीतिलाई भारतभित्रै चौतर्फी रुपमा आलोचना गरिएको थियो।
यस्तै लोकसभाको निर्वाचनमा मोदीले गरेको बाचा पूरा नहुँदा पनि धेरै जनसंख्या भएको छत्तीसगढ, मध्यप्रदेश जस्ता राज्यमा भाजपालाई निर्वाचनमा असर गरेको बताइन्छ।
२०१४ को लोकसभा निर्वाचनमा भाजपाबाट प्रधानमन्त्रीको उम्मेदवार रहेका मोदीले प्रत्येक नागरिकको बैंक खातामा १५ लाख नगद जम्मा गर्ने, भारतमा लगानीमैत्री वातावरणको सिर्जना गर्दै भारतमा व्याप्त रहेको बेरोजगारी अन्त्य गर्ने, कृषकहरूलाई सहुलियत प्रदान गर्ने लगायतका विषयमा गरेको वाचा पूरा नहुँदा ग्रामीण भेगका जनता मोदी सरकारसँग खुसी नभएको अनुमान गरिएको छ।
पाँच प्रदेशको निर्वाचनलाई कांग्रेस आईका अध्यक्ष राहुल गान्धीको निर्वाचन रणनीति र भारतीय प्रधानमन्त्री मोदीको प्रसिद्धिबीचको टकरावका रुपमा पनि लिइएको छ। निर्वाचन परिणाम सार्वजनिक हुने क्रमसँगै भाजपाका वरिष्ठ नेता तथा केन्द्रीय गृहमन्त्री राजनाथ सिंहले यो निर्वाचनलाई मोदी सरकार विरुद्धको जनमत संग्रहका रुपमा नलिन आग्रह गरेका छन्।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
