काठमाडौं– अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगितामा नेपालका लागि सबैभन्दा सफल खेल हो, तेक्वान्दो। किनभने नेपालले एसियाली खेलुकदमा अहिलेसम्म २४ पदक जित्दा तेक्वान्दोबाट मात्र १४ पदक जितेको छ। यस्तै ओलम्पिकमा नेपालले छनोट चरण पार गरेको प्रतिस्पर्धा गरेको एक मात्र खेल तेक्वान्दो हो। नेपालले दक्षिण एसियाली खेलकुद (साग) मा अहिलेसम्म २४ स्वर्ण जितेको इतिहास छ।
_x000D_
_x000D_
सन् १९९९ मा काठमाडौं भएको साफ गेम्समा तेक्वान्दो पहिलो पटक समावेश भएको थियो। जहाँ नेपालले तेक्वान्दोमा १४ स्वर्ण जितेको थियो। यस्तै नेपालले इस्लामावादमा २००४ मा भएको नवौं सागमा ६ स्वर्ण, कोलम्बो (२००६) मा भएको दसौं सागमा २ स्वर्ण र २०१० मा ढाकामा आयोजित ११ औं संस्करणमा तेक्वान्दोबाट २ स्वर्ण जितेको थियो। सन् २०१६ मा भारतको सिलोङ र गुहावटीमा भएको सागमा भने नेपाल पहिलो पटक तेक्वान्दोमा स्वर्णबिहीन बनेको थियो।
_x000D_
_x000D_
सन् १९८६ को सोल एसियाडमा नेपालले ४ कांस्य जितेको थियो। त्यसपछि नेपालले १९९४ को हिरोसिमा एसियाडमा तेक्वान्दोबाट १ कांस्य जित्यो। सन् १९९८ मा त नेपालकी सविता राजभण्डारीले रजत पदक हात पारिन्। यो पदक नेपालले एसियाडमा जितेको सबैभन्दा ठूलो पदक हो। बैंककमा भएको यो एसियाडमा तेक्वान्दोमा नेपालले थप २ कांस्य जितेको थियो।
_x000D_
_x000D_
२००२ मा दक्षिण कोरियाको बुसानमा भएको एसियाडमा नेपालका तेक्वान्दो खेलाडी दीपक विष्ट, रेनुका मगर र रितुजिमी राईले नेपाललाई कास्य दिलाएका थिए। दीपकले २००६ मा दोहा एसियाड पनि कांस्य जितेर लगातार २ पदक जित्ने कीर्तिमान बनाएका थिए। यो एसियाडमा मनिता शाही र आयशा शाक्यले पनि तेक्वान्दोबाट कांस्य जितेका थिए।
_x000D_
_x000D_
नेपालले लगातार ४ एसियाडमा पदक दिलाउन सफल तेक्वान्दो पछिल्लो १२ वर्ष भन्ने पदकविहीन बनेको थियो। गत भदौ इन्डोनेसियाको जार्कतामा भएको १८औं एसियाड पनि तेक्वान्दोले पदक जित्न सकेन।
_x000D_
_x000D_
यसरी पछिल्ला संस्करणको साग गेम्स् र एसियाली खेलकुदमा स्वर्णबिहीन तेक्वान्दो अहिले भने विघटनको संघारमा पुगेको छ भने खेलाडीको प्रदर्शन खस्कदै गएको छ। किनकी तेक्वान्दोका २ राष्ट्रिय संघ सक्रिए रहेपछि खेलाडी मारमा परेका छन् भने तयारीमा पनि असर परेको छ।
_x000D_
_x000D_
लामो समयदेखिको विवाद कायमै रहेपछि राष्ट्रिय खेलकूद परिषद् (राखेप)ले तेक्वान्दोको दुई संघलाई विघटनको तयारी सुरु गरेको हो।
_x000D_
_x000D_
परिषद्ले अस्तित्वमा रहेका नेपाल तेक्वान्दो सङ्घ र नेपाल तेक्वान्दो सङ्घ (नेपाल)को विघटन प्रक्रिया अगाडि बढाएको हो । खेलाडी छनोटदेखि अन्तर्राष्ट्रिय सहभागितासम्म दुई सङ्घबीच विवाद आएपछि सङ्घलाई कात्तिक २७ गते परिषद्ले विवाद सल्टाउन सातदिने पत्र काटेको थियो । पत्रमा राखेपले समान हैसियत र अस्तित्वमा रहेका दुवै सङ्घलाई मिलेर जान अल्टिमेटम दिएको उल्लेख छ। राखेपले दुवै सङ्घलाई लेखेको पत्रमा दुवै सङ्घ मिल्न नसकेको अवस्थामा माघमा आयोजना हुन लागेको आठौँ राष्ट्रिय खेलकूदको जिल्ला, प्रदेश र केन्द्रीय छनोट प्रभावित हुने उल्लेख छ।
_x000D_
_x000D_
आठौँ राष्ट्रिय खेलकूद आगामी माघ २२ गतेदेखि आयोजना हुने तय भएको छ। राखेपको ११०औँ बोर्ड बैठकले दुई तेक्वान्दो सङ्घलाई आपसी छलफल गरी विवाद समाधान गराउन निर्णय भएको र सो निर्णय कार्यान्वयन गर्न पत्राचार गरेको थियो। अहिले विश्व तेक्वान्दो महासङ्घले सम्बन्धन दिएको प्रकाश शम्शेर राणा नेतृत्वको नेपाल तेक्वान्दो सङ्घ र शिव कोइराला नेतृत्वको राष्ट्रिय तेक्वान्दो संघ अस्तित्वमा छन्। दुवै संघ अहिलेसम्म सकारात्मक नदेखिँदा तेक्वान्दोको विवाद सधैँका लागि समाप्त पार्न विघटन नै गर्नुपर्ने अवस्था आएको परिषद् स्रोतले जनाएको छ।
_x000D_
_x000D_
_x000D_
_x000D_
परिषद्का सदस्य सचिव केशवकुमार विष्टले दुवै संघ पदाधिकारीलाई आपसी छलफलबाट समस्या समाधान गर्न आग्रह गर्दै भने, “उहाँहरूबीच जुँगाको लडाइँ चलिरहँदा परिषद् चुप लागेर बस्दैन । हामी कठोर निर्णय लिन बाध्य हुन्छौँ । अझै पनि दुई सङ्घका पदाधिकारीबीच छलफल होस् भन्ने चाहन्छौँ ।” सहमतीका लागि दुई महीना समय दिन सकिने उहाँको भनाइ थियो । “त्यसपछि पनि उहाँहरूले केही निकास दिनुभएन भने हामी दुवै सङ्घ विघटन गछौँ, परिषद्लाई विघटनको अधिकार छ,” राखेप सदस्य सचिव विष्टले भने।
_x000D_
_x000D_
कोइराला अध्यक्ष रहेको संघले विवाद सल्टाउन पाँच सदस्यीय वार्ता टोली गठन गर्दा राणा पक्षले भने परिषद्को पत्रका सम्बन्धमा केही प्रतिक्रिया दिएको छैन । नेपाल तेक्वान्दो सङ्घका उपाध्यक्ष हरिश्वर पोखरेलले राजनीतिक भ्रातृसंस्थासँग एकता नहुने बताए। “विसं २०३८ देखि खेल र खेलाडीको विकासमा लागेको हामीलाई राजनीतिकरुपमा अर्को संस्था जन्माइ विवादमा ल्याउन खोजियो, विघटन गरे अदालत जान्छौँ”, उनले भने। राखेपको पत्रपछि दुई चरणमा युनियनसँग वार्ता गरे पनि समाधान ननिस्केको उनको भनाइ छ।
_x000D_
_x000D_
राष्ट्रिय तेक्वान्दो संघका अध्यक्ष कोइरालाले दुई सङ्घ हुनु कुनै नौलो कुरा नभएको बताउछन्। सङ्घको एकाधिकार तोड्न आफूहरूले राष्ट्रिय तेक्वान्दो संघलाई अस्तित्वमा ल्याएको उनी बताउछन्। “राखेपले पत्र पठाएको छ, राखेपकै पत्रको सम्मान गर्दै हामीले मेरै नेतृत्वमा पाँच सदस्यीय वार्ता टोली गठन गरेका छौँ, राखेपको निर्देशन स्वीकार्नु विकल्प छैन”, उनले भने ।
_x000D_
_x000D_
परिषद्ले २ साताअघि काटेको पत्र
_x000D_
_x000D_
_x000D_
_x000D_
- राससको सहयोगमा
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
