दसैंमा शाकाहारी परिकार

जीवनशैली

निर्मला घिमिरे सोमबार, कात्तिक ३, २०७७ ११:४०

काठमाडौं– दसै‌ भन्नेबित्तिकै हामी टन्न मासु खाने पर्व भन्ने सम्झन्छौँ। हुन पनि अधिकांशको घरमा मासुका थरिथरिका परिकार पाक्ने गर्छन् । तर मासुबिना पनि दसैंलाई भव्य बनाउन सकिन्छ । शुद्ध शाकाहारीहरुका लागि घरमै थुप्रै परिकारहरु बनाउन सकिन्छ। यस्ता परिकार तयार गर्न खासै झन्झटिलो पनि छैन।

स्वास्थ्यका दृष्टिकोणले पनि यस्ता शाकाहारी परिकार रोग निरोधक तथा शक्तिवर्धक हुन्छन् । अझ दसैं शरद ऋतुको समयमा पर्ने भएकाले पनि यो समयमा थुप्रै प्रकारका सागसब्जी, फलफूल, अन्न जस्ता चिजहरु उपलब्ध हुन्छन् । जसले गर्दा हाम्रो करेसाबारी तथा बजारमा सजिलै उपलब्ध हुने तिनै सामग्रीबाट विभिन्न स्वादिष्ट परिकार बनाएर खान सकिन्छ ।

भेज बिर्यानी

बिर्यानी पछिल्लो समय एकदमै रुचाइएको खाना हो । बिर्यानी भन्नेबित्तिकै हामी बनाउन एकदमै झन्झटिलो हुने हो कि भन्ने सोच्छौँ। तर याे बिना झन्झट सरल तरिकाले घरमै बनाउन सकिन्छ ।

भेज बिर्यानीका लागि आबश्यक सामग्रीः चामल– १ केजी,
काटेको आलु, गाँजर, हरियो तरकारी, क्याप्सिकम, सोयाबिन १००/१०० ग्राम, दुध/दही सानो कचौराको एकएक कचौरा, तेल ५ चियाचम्चा, लसुन पेस्ट ३० ग्राम, हरियो खुर्सानी ३ ढिडी, गरम मसला २ चिया चम्चा, जिरा १ चियाचम्चा, तेजपत्ता ३ वटा, काटेको हरियो धनियाँ थोरै, सुकुमेल ३० ग्राम, खुसार्नीको धुलो, नुन स्वादअनुसार।
(नोटः माथिका सामग्री आवश्यकता हेरेर तथा स्वादअनुसार प्रयोग गर्न सकिन्छ)

बिर्यानी बनाउने तरिकाः चामललाई सफा पानीले पखालेर १० मिनेटसम्म भिजाएर राख्ने । अर्को भाँडो लिने र काटेको आलु, गाँजर, हरियो तरकारी, क्याप्सिकम, भिजेको सोयाबिन लगायत माथि उल्लेखित सबै तरकारी राख्ने । लसुनको पेष्ट, मसला, दही, अलिकति हरियो धनियाँको टुक्रा राख्ने । थोरै तेल राखि त्यसलाई राम्रोसँग मोल्ने ।

अब प्यान बसाल्नुहोस् । लामो गरी काटेको प्याज रातो हुने गरी फुराउनुहोस् । फ्राइ प्याजलाई निकाल्नुहोस्। अब एउटा भाडामा पानी बसाल्नुहोस् । पानीमा थोरै नुन त्यसैगरी सुकुमेल, तेजपत्ता र जिराको गेडा मिसाउनुहोस्। भिजेको चामल पनि राख्नुहोस् । सबै चामल राखेपछि त्यसलाई राम्रोसँग चलाउनुपर्दछ। चामल ५० प्रतिशत पाक्ने गरी उमाल्नुहोस् । अब खानालाई पानी तारेर अर्को प्यानमा रहेको तरकारी र मसलाको मिश्रण ढाक्नेगरी त्यसमाथि राख्नुहोस्। माथिबाट हरियो धनियाँको टुक्रा र अघि फ्राइ गरेको प्याजको टुक्रा राख्नुहोस् । त्यसमाथि फेरि थोरै खाना राख्नुहोस् । माथिबाट फेरि काटेको धनियाँको टुक्रा र फ्राइ गरेको प्याजको टुक्रा मिलाएर राख्नुहोस् त्यसमाथि दुध राख्नुहोस् र बिर्कोले ढाक्नुहोस् । ५ मिनेट उच्च तापक्रममा पकाउनुहोस् र थप १० मिनेट थोरै तापक्रममा त्यसलाई पकाउन सकिन्छ।

अब तयार भयो स्वादिष्ट बिर्यानी । यसलाई अब अचारसँग सर्भ गर्न सक्नुहुन्छ ।

आलुदम

सामग्रीः उसिनेर बोक्रा छोडाएको सानो-सानो आलु एक केजी, ५ वटा काटेको टमाटर, २ चम्चा धुलो खुर्सानी, १०० ग्राम काटेको प्याज, हरियो धनियाँको टुक्रा थोरै, धनियाँ र जिराको दाना एक/एक चम्चा, एक चम्चा बेसार, ३ चम्चा तेल, ४ वटा हरियो खुर्सानी, अदुवा र लसुनको टुक्रा ४०/४० ग्राम, गरम मसला १ चम्चा ।

विधिः उसिनेको सबै आलुमा काँटाचम्चाले मसिनो मसिनो प्वाल पार्ने, प्यानमा तेल हाल्नुहोस र तेल तातेपछि त्यसको माथि बेसार राख्नुहोस् । त्यसमाथि आलु राख्नुहाेस् र राम्रोसँग फ्राइ गर्नुहोस्। त्यसमाथि खुर्सानीको धुलो र नुन स्वादअनुसार राखेर मोल्नुहोस् र आलु निकाल्नुहोस् ।

अब बाँकी तेलमा काटेको लसुन, अदुवा, प्याज, हरियो खुर्सानी फुराउनुहोस्, ब्राउन भएपछि टमाटर राखेर चलाउनुहोस् । राम्रोसँग पाकेपछि निकाल्नुहोस् र अलिकति चिसो भएपछि त्यसलाई मिक्सचरमा पिस्नुहोस् । फेरि प्यान बसालेर एकचम्चा तेल राख्नुहोस् । त्यसमा जिरा र धनियाँको दाना फुराउनुहोस् र त्यसमाथि मिक्स भएको मसलाको पेस्ट हाल्नुहोस् । अनि खुर्सानीको धुलो, गरम मसला, राखेर राम्रोसँग चलाउनुहोस् । त्यसमाथि आलु हालेर चलाउनुहोस् । आलु र मसला राम्रोसँग मोलिएपछि थोरै पानी राख्नुहोस् र ३ मिनेट ढाकिदिनुहोस् । अब तयार भयो स्वादिलो आलुदम । यो आलुदम, खाना, चिउरा तथा रोटीसँग सर्भ गर्न सकिन्छ ।

मिक्स भेज

सामग्रीः काउली, बोडी, गाँजर, आलु, च्याउ, भेडे खुर्सानी, टमाटर, प्याज, लसुन, बेसार, स्वादअनुसार मसला, नुन, खुर्सानी ।
विधिः प्यानमा प्याज तार्नुहोस् । त्यसलाई निकाल्नुहोस् । टमाटर तारेर मिक्स्चरमा पिस्नुहोस् । काउली, बोडी, गाँजर, आलु, च्याउ, भेडे खुर्सानी छुट्टाछुट्टै डिप फ्राइ गर्नुहोस र मिक्स गरेर त्यसमाथि टमाटरको ग्रेबि, तारेको प्याज, लसुनको पेस्ट मसला, स्वादअनुसार नुन, खुसानीको धुलो राख्नुहोस् । माथिबाट धनियाँ छर्कनुहोस् र सर्भ गर्नुहोस् ।

फ्रेन्च फ्राइज

सामग्रीः आलु (१० वटा), एक चम्चा मरिच धुलो, नुन, तेल, टमाटो सस ।
विधिः आलु सफा गरी लाम्चो आकारमा काटेर थोरै नुन राखेर त्यसलाई हाफ बोइल गर्ने, चिसो भएपछि नन स्टिक फ्राई पिनमा तेल राखेर फ्राइ गर्ने । आलु फ्राइ भएपछि थोरै टमाटो सस राख्ने र माथिबाट मरिचको धुलो छर्केर सर्भ गर्ने ।

मसरुम साँधेको

सामग्रीः मसरुम (आवश्यकताअनुसार), सुकेको खुर्सानी, सोया सस, टमाटो केचप प्युरी, नुन, तेल, लसुन र अदुवाको पेस्ट, जिरा धनियाँ पाउडर ।
विधिः मसरुमलाई राम्रोसँग पाकुन्जेल उसिन्ने र त्यसपछि निकाल्ने । कराई वा प्यानमा तेल हाल्ने र तेल तातेपछि लसुन, अदुवाको पेस्ट, धुलो खुर्सानी, जिरा, धनियाँ, टमाटो केचप प्युरी, बोइल मसरुम सोया सस हाल्ने मल्ने र प्लेटमा सर्भ गर्ने ।

आलु साँधेको
सामग्रीः आधाकेजी आलु, एउटा हरियो काँक्रो, छोप (तिलको), नुन स्वादअनुसार, सुकेको खुर्सानी ३ वटा, हरियो खुर्सानी, तोरीको तेल २ चम्चा, बेसार, लसुन एक पोटी, कागती, हरियो धनियाँ, जिरा र धनियाँको थुलो १ चम्चा ।

विधिः आलु उसिनेर केलाउने र काट्ने । काँक्रोलाई पनि मसिनो गरी खल्पी डिजाइनमा काट्ने । सुकेको खुर्सानी तेलमा फुराउने र पिस्ने ।

त्यसपछि एउटा बाटामा काँक्रो, आलु राख्ने, त्यसमाथि काटेको खुर्सानी, लसुनको पेस्ट, बेसार, नुन, स्वादअनुसार धुलो खुर्सानी, कागतीको रस राख्ने । ताप्केमा एक डाडु जति तोरीको तेल तताएर मेथि फुराउने र अचारमा झान्ने र मोल्ने । त्यसमाथि हरियो धनियाँको टुक्रा पनि छर्किने र सर्भ गर्ने ।

मिक्स पकौडा

दसैंमा आफ्नो भान्छामा तपाईँ पकौडालाई समेत राख्न सक्नुहुन्छ । किचनमा एकदमै सजिलोसँग पकौडा तयार गर्न सकिन्छ।

सामग्रीः आलु, बन्दा, प्याज, हरियो खुर्सानी, बेसन, नुन, अदुवाको पेस्ट, ज्वानोको दाना, जिरा तथा धनियाको पाउडर, बेसार, तेल।

विधिः आलु उसिनेर केलाउने र बन्दा मसिनो गरेर काट्ने, प्याज लामो लामो गरेर मसिनो गरी काट्ने । त्यसपछि एउटा भाडोमा राखेर बेसन, नुन, बेसार, अदुवा पेस्ट, ज्वानोको दाना, जिरा तथा धनियाको पाउडर खुर्सानीको टुक्रा राखेर मोल्ने र आकार दिएर तेलमा रातो हुने गरी फ्राइ गर्ने ।

ग्रिन सलाद
अन्य परिकारसँगै खान ग्रिन सलाद निकै उपयुक्त रहन्छ ।

सामग्रीः काँक्रो, मुला, टमाटर, चुकुन्दर, कागती, प्याज, उम्रिएको मेथी, अदुवा, खुसार्नी, चाइनिज रायो ।

विधिः सबै सामग्रीलाई मसिनो बनाएर काट्ने मोलेर एउटा भाडोमा राख्ने, हरियो धनियाँको टुक्रा, कागती र खुर्सानीले गार्निस गरेर यसलाई सर्भ गर्न सकिन्छ ।

कटिङ फ्रुट्स्
तपाइँको परिकारमा कटिङ फ्रुट्सलाई पनि मिसाउन सक्नुहुन्छ।

सामग्रीः स्याउ, भुइँकटहर, केरा, स्ट्रबेरी, किवीलगायत स्वाद र रुचीअनुसारका फलफूल।

विधिः यी फलफूल काटेर मिक्स गर्ने र सर्भ गर्ने ।

पालकको सुप

भान्छामा पालकको सुप पनि राख्न सक्नुहुन्छ ।

सामग्रीः पालक २५० ग्राम, लसुन ५ देखि ६ पोटी, ठूलो प्याज २ वटा, तेजपत्ता २ वटा, ल्वाङ ४ वटा, दालचीनीको २ टुक्रा, कर्न फ्लावर ठूलो चम्चाको १ चम्चा, ४ चम्चा बटर, कपको एकचौथाई उमालेको दुध, स्वादअनुसार नून, चियाचम्चाको आधा चम्चा मरिचको धुलो, फ्रेस क्रिम २ ठूलो चम्चा ।

विधिः भाँडो बसाउनुहोस् र तातेपछि २ चम्चा बटर राख्नुहोस् । बटर तातेपछि दालचिनी, तेजपत्ता र ल्वाङ् फुराउनुहोस् त्यसमाथि लसुनको पेस्ट र प्याज राख्नुहोस् र रातो हुनेगरी फुराउनुहोस् । रातोरातो भएपछि ्त्यसमा काटेको पालक राख्नुहोस् र ५ मिनेटसम्म थोरै तापक्रममा चलाएर पकाउनुहोस् । तेजपत्ता र दालचिनी निकालिदिनुहोस् । अब ग्यासलाई अफ गरेर सेलाउन दिनुहोस् ।

सेलाएपछि पालकलाई फिटेर पेस्ट बनाउनुहोस् । फेरि भाँडोलाई ग्याँस मध्यम बनाएर बसाउनुहोेस् र एक कप पानी राखि घोल्नुहोस् । त्यसमामथि स्वादअनुसार नून, मरिचको धुलो राख्नुहोस् र मिक्स गर्नुहोस् र कर्नफ्लोर दुधमा राखेर त्यसमा मिसाउनुहोस् र राम्रोसँग चलाउनुहोस् । ५ मिनेट उमाल्नुहोस् र अन्तिममा क्रिम राखेर ग्यास बन्द गर्नुहोस् । अब पालक सुप तयार भयो । तातोतातो सुप सर्भ गर्न सक्नुहुन्छ ।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।