काठमाडौं- ब्रोकर कम्पनीले कानुनविपरीत केही माफियाको प्रलोभनमा परेर ट्रेड म्यानेजमेन्ट सिस्टम 'टिएमएस' सञ्चालनका लागि कम्पनी खोलेका छन्। ब्रोकर आफैँले शेयर कारोबारबाहेक नाफा आर्जन गर्ने गरी कुनै पनि कम्पनी खोल्न पाउँदैनन्।
तर ब्रोकरले केही माफियाको सक्रियतामा अनलाइन कारोबार सञ्चालनका लागि नाफामूलक टिएमएस कम्पनी खोलेका हुन्। धितोपत्र व्यवसायीले 'धितोपत्र दलाल तथा धितोपत्र व्यापारी' नियमावली २०६४ को दफा २७ अनुसार ब्रोकर कम्पनीले ग्राहकको आदेशअनुसार धितोपत्र खरिद वा बिक्रीको काम गर्न पाउँछन्। यसबाहेक धितोपत्र बोर्डको स्वीकृतिमा मार्जिन कारोबारको सुविधा उपलब्ध गराउन सक्नेछन्। यसका साथै धितोपत्र प्रत्याभूतिकर्ताको कार्य गर्न सक्ने भनिएको छ।
धितोपत्र बोर्डका एक उच्च अधिकारीका अनुसार ब्रोकरले शेयर कारोबारबाहेक अन्य कुनै पनि नाफामूलक कम्पनी खोल्न पाइँदैन। उनले भने, 'तर ब्रोकर आफैँले सञ्चालन गर्नुपर्ने टिएमएस कम्पनी खोलेर नाफा आर्जन गर्न खोज्नु नै कानुनविपरीत हो।'
नियमविरीत ५० वटै ब्रोकर कम्पनी तथा केही अन्य कम्पनीको लगानीमा 'क्यापटेक नेपाल' कम्पनी खोलिएको हो। नेपाल स्टक एक्सचेन्जको अनलाइन प्रणालीमा समस्या आएपछि नयाँ कम्पनी खोलेर टिएमएस सञ्चालनका लागि प्रकृया अगाडि बढाइएको ब्रोकर एसोसिएसनका अध्यक्ष भरत रानाभाटले बताए। 'टिएमएस सञ्चालनका लागि नयाँ कम्पनीको प्रकृया अगाडि बढेको छ। छिट्टै सञ्चालनमा ल्याउने तयारीमा छौँ,' उनले भने। यस कम्पनीले टिएमएस सञ्चालनका लागि सफ्टवेयरसमेत निर्माण गरिसकेको छ।
टिएमएस कम्पनीको चुक्ता पुँजी १० करोड रूपैयाँ हुने भनिएको छ। जसमा सबैभन्दा धेरै ब्रोकरहरुको ५५ प्रतिशत हुनेछ। त्यस्तै रेमिट्यान्स सेवा प्रदायक कम्पनी सिटी एक्सप्रेसका सञ्चालक चन्द्र टन्डनको सिटी टेक नाम गरेको टेक्नोलोजी कम्पनीको २० प्रतिशत, बैंकहरूको २० प्रतिशत र आइटी विज्ञको ५ प्रतिशत स्वामित्व रहने भनिएको छ।
नेप्सेको टिएमएसमा समस्या आएको भन्दै केही माफियाको सक्रियतामा यो कम्पनी कानुनी रुपमै खोल्नु गलत भएको विज्ञहरु बताउँछन्।
अर्कोतर्फ यो काम सैद्धान्तिकरूपमै गलत भएको उनीहरूको भनाइ छ। नियमअनुसार ब्रोकरले आफ्ना लगानीकर्ताको कारोबारका लागि आफ्नै टिएमएस निर्माण गर्नुपर्ने हुन्छ। यसरी ब्रोकर आफैँले टिएमएस निर्माण गर्दा कम्तिमा पनि एकदेखि २ करोड रुपैयाँसम्म खर्च गर्नुपर्ने हुन्छ।
यसरी कम्पनी खोल्दा ब्रोकरको केही पैसा बँचे पनि भविष्यमा यसको जोखिम भने अझै बढेर जाने विज्ञहरु बताउँछन्। यदि ब्रोकर आफैँले टिएमएस निर्माण गर्ने हो भने जोखिम धेरै कम हुन जान्छ। अहिले नेप्सेले ५० वटै ब्रोकरका लागि टिएमएस सञ्चालन गर्दा समस्या आएको हो।
यदि ब्रोकरहरुले आफूखुसी निर्माण गरेको भए एकैपटक सबै बजार नै बन्द गर्नुपर्ने अवस्था आउने थिएन।
एउटा समस्याको विकल्पका रूपमा अर्को कुनै उपाय खोज्दै गर्दा त्यसको जोखिमलाई पनि अहिलेदेखि नै हेर्नुपर्ने धितोपत्र बजारका जानकारहरू बताउँछन्। 'यहाँ समस्या भन्दा पनि केही व्यक्ति तथा माफियाको उच्च राजनीतिक पहुँचको आडमा गैरकानुनी रूपमा कम्पनी खोल्न खोज्नु नै भोलिका लागि सबैभन्दा चुनौतीपुर्ण हुनेछ,' धितोपत्र बोर्डका एक अधिकारीले भने।
(टिएमएसमा माफियाको चलखेल र भोलिका चुनौतीहरु अर्को अंकमा)
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
