काभ्रेमा आन्तरिक विमानस्थल बजेटबाटै 'आउट'!

पर्यटन-उड्डयन

उत्तम काप्री बिहीबार, जेठ १५, २०७७, २३:१९

काठमाडौं– सरकारले त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल बढ्दो एयर ट्राफिक जामको व्यवस्थापनका लागि भन्दै काभ्रेमा बनाउने भनिएको आन्तरिक विमानस्थल विस्तार गर्ने योजना बजेटबाट हटाइएको छ। यसअघि आगामी आर्थिक वर्षकै लागि सरकारले तय गरेको नीति तथा कार्यक्रममा पनि यो विषय समावेश भएको थियो।

काभ्रेमा आन्तरिक विमानस्थल निर्माण गर्ने विषय धेरै पुरानो हो। झन्डै ५ वर्ष अगाडिदेखि नै काभ्रेमा आन्तरिक विमानस्थल निर्माण गर्ने विषय सुरु भएको थियो। विमानस्थल निर्माणको विषय सरकारले पहिलो पटक आर्थिक वर्ष २०७५/०७६ नीति तथा कार्यक्रम र बजेटमा समावेश गरेको थियो। तर, उक्त विषमा विवाद भएको थियो।

विवादसँगै तत्कालीन संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री स्वर्गीय रवीन्द्र अधिकारीले देशभरको विमानस्थलको अवस्था र आवश्यकताको विषयमा अध्ययन गर्न एक कमिटी गठन गरेको थिए। कमिटीले पनि काभ्रेमा आन्तरिक विमानस्थल बनाउन आवश्यक नरहेको र खर्च पनि बढी हुने भन्दै अधिकारीलाई रिपोर्ट बुझाइको थियो।

विमानस्थल निर्माणका लागि स्थलगत अध्ययन समेत गरिसेको तत्कालीन मन्त्री अधिकारीले उक्त विषय मन्त्रालयको भावी योजनबाट अन्तत झिकेका थिए।
फेरि पूर्व सञ्चार तथा सूचना प्रविधिमन्त्री गोकुल बास्कोटाको दबाबमा अर्थ मन्त्री खतिवडाले काभ्रेमा विमानस्थल निर्माण गरिने विषय बजटमा राखेका हुन्।

प्राधिकरणले आर्थिक वर्ष २०७५/०७६ आवको बजेटबाट विमानस्थल निर्माणका लागि आवश्यक सम्भाव्यता अध्ययनका लागि १ करोड रुपैयाँ विनियोजन गर्ने तयारी गरेको थियो। तर, प्रधानमन्त्री कार्यालय र मन्त्रालयको निर्देशनमा सम्भाव्यता अध्ययन नै नभएको विमानस्थल निर्माण प्रक्रिया थालनीका लागि भन्दै प्राधिकरणले दबाबमा २५ करोड रुपैयाँ विनियोजन गरेको थियो।

प्राधिकरणले २०७५ भाद्र ३ गते आयोजना गरेको प्राधिकणको बजेट अन्तक्रिया कार्यक्रममा समेत पत्रकारहरुले नागिडाँडा विमानस्थलको लागि विनियोजित भएको रकमको विषयमा प्रश्न खडा गरेका थिए।

पत्रकारका प्रश्नमा तत्कालीन प्राधिकरणका महानिर्देशक सञ्जीव गौतमले मन्त्रालयको निर्देशनपछि विमानस्थल निर्माणका लागि २५ करोड रुपैयाँ रकम विनियोजन भएको स्वीकार गरेको थिए। तर, प्राधिकरणले विमानस्थल निर्माण सम्भाव्यता अध्ययन गरेर मात्रै आवश्यक जग्गाको मुआब्जा रकम वितरण गर्ने महानिर्देशक गौतमले बताएका थिए।

जबकी देशको हवाई क्षेत्र सुधारका लागि तत्कालीन मन्त्री अधिकारी आफैँले सुझाव लिन भन्दै गठन गरेको विज्ञ समूहले पनि पाँच वर्ष्भित्र कुनै पनि आन्तरिक विमानस्थल निर्माण गर्न आवश्यक नरहेको सुझाव दिएको थियो।

विज्ञ समूहको सुझावपछि तत्कालीन मन्त्री अधिकारी विस्तारै काभ्रेको नागीडाडाँमा विमानस्थल बनाउने निर्णयबाट टाढिन थालेका थिए। दुर्भाग्य! गत फागुन १५ गते ताप्लेजुङमा भएको हेलिकोप्टर दुर्घटनामा अधिकारीले ज्यान गुमाउन पर्‍यो। अधिकारीको निधन पछि पुनः काभ्रे-२ बाट विजयी भएर सञ्चार तथा सूचना प्रविधिमन्त्री बनेका गोकुल बाँस्कोटले विस्तारै मत्थर हुँदै गएको काभ्रेमा विमानस्थल निर्माणको कुरालाई पुनः अगाडि सारेका थिए। उनी मन्त्रीबाट पनि हटे। अर्थमन्त्री युवराज खतिवडाले बजेटमा उक्त विमानस्थल निर्माणको विषय समावेश गरेन।

मन्त्री बाँस्कोटाले केही समयअघि काभ्रे धुलिखेलको ठुलीचौर र नाँगीडाडामा विमानस्थल बन्न सम्भव नभए पनौती आसपासमा भएपनि त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको विकल्पका रुपमा आन्तरिक विमानस्थल बनाउने उद्घोष गरेका थिए। तर, सरकारले हवाई क्षेत्र सुधारका लागि भन्दै गठन गरेको विज्ञ समूहले निर्माण चरणमा रहेका र सञ्चालनमा रहेका विमानस्थल सबल, नाफामूलक र व्यवस्थित गर्न सुझाएको थियो।

वर्षौंदेखि उपत्यका आसपासमा वैकल्पिक विमानस्थल निर्माणका लागि सम्भाव्यता अध्ययन गर्दै आएको नागरिक उड्डयन प्राधिकरणले सबैभन्दा उपयुक्त ठाउँ भनिएको नागीडाँडामा पनि विमानस्थल निर्माण गर्न प्राविधिक रूपमा उपयुक्त नहुने बताइसकेका थिए।