रुपन्देही- उमेरले तीन बीस काटेका बुटवल कालिकानगरका जयप्रकाश शर्मालाई कृषि क्षेत्रमा उदारणीय कार्य गर्ने हुटहुटी चल्यो। कृषि पेसालाई उनले सामान्य जीवन निर्वाहको माध्यम मात्रै बनाउन चाहेनन्। व्यवसायीक कृषि कर्म गर्ने सोचलाई उनले व्यवहारमा बदले।
रुपन्देहीस्थित शुद्धोदन गाउँपालिका–४, फर्साटिकरमा रहेको ७ विघा जग्गामा शर्माले गोठ निर्माण गरे। उनको याेजनामा प्रारम्भिक चरणमा दुर्गा काफ्लेकाे सहयोग रह्याे।
आफ्नाे फार्म अगाडि कृषक शर्मा।
कृषि क्षेत्रमा सामान्य अनुभव मात्र भएका शर्माले सुरुवातमा १५ वटा गाईमार्फत व्यवसायिक पशुपालनकाे थालनी गरे। अनुभव बढ्दै गएसँगै गाईको संख्या बढाए। हाल गाेठमा ७५ वटा भन्दा बढी गाई छन्। 'मोर्डन इन्टिग्रेटेड एग्रो फार्म'का नाम दिइएकाे साे फार्ममा ६ जनाले रोजगारी प्राप्त गरेका छन्। त्यसमध्ये ३ महिला छन्।
कामदारलाई दुई महिना प्रशिक्षण दिएपछि मात्रै काममा लगाउने गरिएको शर्माले जानकारी गराए। फार्ममा कार्यरत सबै कर्मचारीको बीमा गरिएको छ भने खाने बस्ने व्यवस्था कम्पनीले नै व्यवस्था मिलाएको छ। व्यवसायिक रुपमा काम थालनी गरेपनि कामदार पाउन सास्ती भोग्नु परेको शर्माको अनुभव छ। उनी भन्छन्, ‘आसपासका जिल्लाहरुमा कामदार नपाएर हुम्ला देखि बोलाएको हुँ।’
दक्ष कामदारको अभाव पनि उत्तिकै छ। तर, शर्माकाे फार्ममा काम गर्न आउने कामदार भने मासिक खातामा पारिश्रमिक आउने भएपछि अहिले सन्तुष्ट छन्।
ससुराको पहललाई ज्वाइँको साथ
शर्माले गाईपालनको अभिरुचि देखाएसँगै दक्षिण कोरियामा रहेका ज्वाइँ प्रकाश काफ्लेले ससुराको कुरामा सही थापे। काफ्लेलाई 'होस्टेमा हैंसे' गर्ने उनकी पत्नी सरस्वती काफ्ले पनि उनीसँगै कोरियामा थिइन्। सरस्वती आफ्ना पति भन्दा पाँच वर्ष पछि रोजगारीका लागि कोरिया पुगेकी थिइन्। तर, हाल दुबै जना यही फार्ममा सक्रिय छन्। सन्तुष्ट छन्।
गाई दुहुदैं कृषक प्रकाश काफ्ले।
फर्साटिकरमा उपयुक्त स्थानमा शर्माको गाई फार्म हुनु तथा दुबै पक्षको बलियो आत्मविश्वास र लगानी रहेकाले गाई फार्मले गति लियो। कानुनी रुपमा २०७२ मा दर्ता भई फार्मलाई व्यवसायीकता प्रदान गरिएकाे शर्मा बताउँछन्।
समयक्रमसँगै गाईको संख्यामा वृद्धि गरियाे, संरचनाहरु थपिए। कामदारको आवश्यकता बढ्यो। तर, कामदारकाे अभाव भयाे। रोजगारीका लागि कोरिया रहेका काफ्ले दम्पति स्वदेश नफर्की धरै पाइनन्। डेढ वर्षअघि दुवैजना स्वदेश फर्किए। छाेरी-ज्वाइँकाे साथपछि गाई फार्मलाई थप विस्तार गर्ने साेच बन्याे।
स्वभाविक हो–कोरियाको कमाई हालको सन्दर्भमा उच्च छ। तर, कमाई मात्रै देखेर त्यसमै रमाउन चाहेनन् काफ्ले दम्पति। आफ्नाे लगन र श्रमले विस्तारित अवस्थामा रहेकाे फार्मदेखि उनीहरु प्रफुल्ल छन्। ‘विदेशीले अह्र्याएको गर्नु र अहिले अरुलाई अह्रयाउने स्थानमा आइपुगेको खुसीको तुलना गर्नै सकिँदैन', अहिले उनीहरुकाे एकै स्वर छ।
दक्षिण कोरियाबाट सयम र कामको महत्व थप बुझेका जोडीले नेपाल आएपछि उस्तैगरि कामलाई महत्व दिएका छन्।
नमूना फार्मलाई सरकारी उपेक्षा
कृषि क्षेत्रलाई पहिलो प्राथमिकता दिएको सरकारले व्यवसायिक कृषि खेती तथा पशुपालन गर्ने कृषकहरुका समस्याहरु भने नबुझेको शर्मा गुनासाे गर्छन्। जग्गाको अतिरिक्त २ करोड रुपैयाँभन्दा बढी लगानी भएको गाई फार्मको लागि पटक-पटक धाउँदा पनि अनुदान नपाएको उनी बताउँछन्।
फार्मबाट हाल दैनिक ३ सय लिटर दूध बजारमा गइरहेको छ। त्यसलाई बढाएर ५ सय लिटर पुर्याउने सञ्चालकद्वयकाे इच्छा छ। फार्म विस्तार गर्नका लागि स्थानको अभाव छैन। तर, एउटा गाईकाे मूल्य डेढ लाख रुपैयाँभन्दा बढी पर्ने भएकाले पनि सरकारबाट अनुदानको अपेक्षा गर्दछन्।
‘जनशक्ति छ। फार्मलाई विस्तार गर्न जग्गा छ। गाईको संख्या बढाउन अनुदानको लागि पटकौं प्रपोजल पेस गरें। तर, पास हुँदैन,’ सरकारी उपेक्षाप्रति शर्मा बेखुसी देखिए। किसानलाई प्राथमिकताको क्षेत्रमा राखिएपनि अनुदान, कृषि ऋण तथा घाँसको बीउमा सरकारी प्रक्रिया सहज र सरल नभएको उनकाे भनाइ छ।
कृषि मन्त्रालयका कर्मचारीहरुले मोर्डन इन्टिग्रेटेड फार्ममा २ पटकसम्म अनुगमन र निरीक्षण गरिसकेका छन्। सरकारी निकायबाट अनुगमनमा कृषि प्रावधिक तथा कर्मचारीहरु पुगेपनि सरकारी पक्षबाट राहत भने पाएका छैनन्।
पछिल्लो समय गाई दुहुनका लागि स्वचालित मेसिन बजारमा छन्। स्वचालित दूध दुहुने मेसिनले एक घन्टामा ३० देखि ४० वटा गाई दुहुने गर्दछ। त्यति नै काम गर्न व्यक्तिलाई चार घण्टा बढी समय लाग्दछ। सरकारका तर्फबाट अनुदानमा वितरण गरिने यस्ता मेसिनका लागि पहल गरेपनि पाउन नसकेको शर्मा बताउँछन्।
नेपालमा मुख्यतया दूध उत्पादन र बिक्रीका लागि होलस्टेइन फ्रेजिअन र जर्सी गाई पाल्ने गरिएको छ। होलस्टेइन प्रजातिको गाईले दैनिक कम्तिमा २५ लिटर दूध दिन्छ। दूधकाे परिमाण बढाउन प्रविधिमार्फत बाच्छाको उत्पादन घटाउने गरिएको छ। सामान्यतया १० प्रतिशत मात्रै बाच्छा जन्मिन्छन्।
.jpg)
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
-1764146706.png)
-1763721444.png)
-1763559424.jpg)
-1764080971.png)
