काठमाडौं– वैदेशिएका नेपालीले पठाउने ३० प्रतिशत रेमिट्यान्स चोर बाटो (हुन्डी) भएर नेपाल भित्रिने गरेको पाइएको छ। विश्वका ३७ मुलुकबाट वार्षिक ७ खर्ब ५५ अर्ब ६० करोड रूपैयाँ रेमिट्यान्स भित्रिने गरेको नेपाल राष्ट्र बैंकको तथ्यांक छ। यसको ३० प्रतिशत रकम अनौपचारिक माध्यम, हुन्डी, ह्यान्डक्यारी आदिबाट भित्रिने राष्ट्र बैंकको आप्रवासन तथा रेमिट्यान्स विभागले जानकारी दिएको छ।
_x000D_
_x000D_
यसरी हेर्दा वार्षिक करीब २ खर्ब रेमिट्यान्स चोर बाटो हुँदै नेपाल आउने गरेको छ। करीब ७० प्रतिशत मात्र रकम औपचारिक अर्थात् बैंकिङ च्यानलबाट भित्रिने गर्छ भने, ३० प्रतिशत रकम अनौपचारिक माध्यम, हुन्डी, ह्यान्डक्यारी आदिबाट नै आउने बैंकको अनुमान छ।
_x000D_
_x000D_
राष्ट्र बैंकले गरेको एक अध्ययनअनुसार वैदेशिक रोजगारीमा गएका औसतमा ६ पटकसम्म (वार्षिक) रेमिट्यान्स पठाउने गर्छन्।
_x000D_
_x000D_
गतवर्ष ७ खर्ब ५५ अर्ब ६० करोड रूपैयाँ रेमिट्यान्स भित्रिएकाे नेपालमा हालसम्मकै उच्च भएको बैंकका प्रवक्ता नारायणप्रसाद पौडयालले बताए। अवैध बाटो भएर नेपाल अाउने रेमिट्यान्स रोक्न सरकारले प्रयास गरिरहेको छ। धेरै ठूलो रकम अवैध बाटो भएर नेपाल अाउने भएपनि अनौपचारिक तवरबाट समेत नेपालमा विप्रेषण अाउने गरेको उनको स्वीकारोक्ति छ।
_x000D_
_x000D_
विश्व बैंकले प्रकाशित गरेको ‘माइग्रेसन एन्ड रेमिट्यान्स रिपोर्ट-२०१७’ को तंथ्याकअनुसार गतवर्ष नेपालमा ६ अर्ब ९२ करोड अमेरिकी डलर बराबरको रेमिट्यान्स भित्रिएको छ। यो नेपालको कुल गार्हस्थ्य उत्पादनको करिब २७ प्रतिशत हो।
_x000D_
_x000D_
गत आवमा ७ खर्ब ५५ अर्ब ६० करोड रुपैयाँ रेमिट्यान्स नेपाल भित्रिएको छ भने २०७३ /०७४ मा ६ खर्ब ९५ अर्ब ४५ करोड रुपैयाँ नेपाल अाएको छ। यसैगरी २०७२/०७३ मा ६ खर्ब ६५ अर्ब ६ करोड रुपैयाँ रेमिट्यान्स नेपाल भित्रिएको थियो।
_x000D_
_x000D_
अघिल्लो आवमा ४.६ प्रतिशत रहेको रेमिट्यान्स वृद्धिदर गत आवमा ८.६ प्रतिशत पुगेको हो।
_x000D_
_x000D_
बैंकका अनुसार सन् २०१५ मा ६ अर्ब ७३ करोड अमेरिकी डलरबराबरको रेमिट्यान्स नेपाल अाएको थियो। सन् २०१४ मा ५ अर्ब ८८ करोड ९० लाख डलर बराबरको रेमिट्यान्समात्र भित्रिएको थियो। वैदेशिक रोजगारीमा जाने नेपालीको संख्या बढ्दै गएको र विदेशस्थित श्रम गन्तव्यमा उनीहरूले पाउने पारिश्रमिकमा भएको वृद्धिसँगै नेपाल भित्रिने रेमिट्यान्सको अनुपात बढेको बैंकको भनाई छ।
_x000D_
_x000D_
राष्ट्र बैंककै अनुमानलाई आधार मान्दा पनि यस वर्ष नेपाल भित्रिने रेमिट्यान्स ८ खर्ब नाघ्छ।
_x000D_
_x000D_
चालु आर्थिक वर्ष सुरु भएको पहिलो एक महिनामा करिब ७४ अर्ब रुपैयाँ रेमिट्यान्स भित्रिएको छ। चालु आर्थिक वर्षको पहिलो महिना अर्थात् साउनमा ७३ अर्ब ९५ करोड रुपैयाँ रेमिट्यान्स भित्रिएको नेपाल बैंकले जानकारी दिएको हो।
_x000D_
_x000D_
समीक्षा अवधिमा विप्रेषण आप्रवाह ३३.१ प्रतिशतले वृद्धि भएको हो। अघिल्लो वर्ष सोही अवधिमा विप्रेषण आप्रवाह ७ प्रतिशतले बढेको थियो।
_x000D_
_x000D_
रेमिट्यान्समा सबैभन्दा बढी निर्भर हुने मुलुकभित्र नेपाल पनि पर्छ। विश्व बैंकले गरेको अध्ययनमा नेपाली अर्थतन्त्रको ठूलो हिस्सा रेमिट्यान्सले ओगटेको उल्लेख छ।
_x000D_
_x000D_
बढी रेमिटेयान्स भित्रिने देश
_x000D_
माइग्रेसन एन्ड रेमिट्यान्स रिपोर्ट-२०१७ अनुसार नेपालमा सर्वाधिक रेमिट्यान्स पठाउने १० मुलुकको सूचीमा मलेसिया पहिलो स्थानमा, कतार दोस्रो, साउदी अरब तेस्रो, भारत चौथो, यूएई पाँचौ, अमेरिका छैटौं, कुवेत सातौं, बेलायत आठौं, अष्ट्रेलिया नवौं र बंगलादेश दशौं स्थानमा छन्।
_x000D_
_x000D_
नेपाली कामदारको आकर्षक श्रम गन्तव्य मानिएको दक्षिण कोरियाबाट वार्षिक ४५ अर्ब रूपैयाँ बराबरको रेमिट्यान्स भित्रिनुपर्नेमा केबल २ अर्बमात्र औपचारिक माध्यमबाट भित्रिइरहेको छ।
_x000D_
_x000D_
इजरायल, बेलायत, हङकङ र अष्ट्रेलियाबाट वार्षिक ३० अर्ब रूपैयाँभन्दा बढी रेमिट्यान्स हुन्डीबाट भित्रने गरेको वैदेशिक रोजगार क्षेत्रका सरोकारवालाहरुको भनाई छ।
_x000D_
_x000D_
सरकारद्वारा औपचारिकरूपमा काममा जान प्रतिबन्ध लगाइएका अफगानिस्तान, इराक र साइप्रस मात्र होइन, बहराइनबाट भित्रने ठूलो रकमसमेत हुन्डीबाटै आउने गरेको देखिन्छ। यद्यपि, केन्द्रीय बैंकको दाबी र वास्तविक रेमिट्यान्स प्राप्तीबीच निकै ठूलो अन्तर देखिन्छ।
_x000D_
_x000D_
एसियाली विकास बैंकले गरेको अर्को अध्ययनअनुसार करिब १५ अर्ब रूपैयाँ बराबरको रकम नेपालीहरूले बिदामा आफैं आउँदा वा साथीभाइ घर आउँदा ‘ह्यान्डक्यारी’ मार्फत् पठाउँछन्।
_x000D_
_x000D_
छिमेकी मुलुक भारतमा रोजगारीका लागि जाने नेपालीको संख्या पनि ठूलो छ, त्यहाँबाट वार्षिक २५ अर्ब रूपैयाँ भित्रने गरेको बैकको अनुमान छ। बैंकको अध्ययनलाई आधार मान्दा विकसित राष्ट्रहरूबाट मात्र नभई भुटान, बंगलादेश, भियतनामजस्ता देशबाट समेत रेमिट्यान्स आउने गरेको देखिन्छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।