काठमाडौं– सरकारले गत आर्थिक वर्षको पशुपंक्षी बीमा तर्फको ४६ करोड ११ लाख ७५ हजार रुपैयाँ बिहिबार निकासा भएको छ। अर्थमन्त्रालयले चालू आर्थिक वर्षमा ६० करोड रुपैयाँ बजेट कृषि बीमाको लागीस्वीकृती दिएको थियो। जसमध्ये ४८ करोड रुपैयाँ पशु बीमाको थियोभने बालीतर्फको १२ करोड २० लाख रुपैयाँ रहेको थियो।
‘बालीतर्फको हामीले पहिल्यै भुक्तानी गरिसकेका थियौं। पशुपंक्षीतर्फको कार्यक्रम संसोधन गर्नुपर्ने देखियो र कार्यक्रम संसोधन गर्ने कुरा आयो। त्यसयता अर्थमन्त्रालयमा कार्यक्रम संसोधन भएर आएपछि बिहीबार ४८ करोडमध्ये ४६ करोड रुपैयाँ बराबर निकासा भएको छ। हामी भुक्तानी गर्ने तयारीमा छौं। यो वर्षको विनियोजित बजेटमध्येबाट यो रकम भुक्तानी गर्न लागिएको हो,’ मन्त्रालयकी प्रवक्ता सवनम सिवाकोटीले भनिनन्।
यो बाहेक अघिल्ला वर्षहरु र चालू वर्षको गरी पशुपंक्षी र बाली बीमाको ३ अर्ब रुपैयाँभन्दा बढि रकम भुक्तानी हुन बाँकी रहेको उनी बताउँछिन्। ‘यो वर्षको पनि अहिलेसम्मको दायित्व सिर्जना भएको छ। गत मंसिरमा थप बजेट ३ अर्ब १० करोड रुपैयाँ मागेका थियौँ। त्यसको चाहिँ केहि निर्णय भएन त्यो रकम दायित्व सिर्जना भएर बसेको छ। हामीले आइसकेको रकम चाहिँ भुक्तानी रोकेर बसेका छैनौँ,’ उनले भनिन्, ‘यस्तै बिहिबार बसेको बैठकले बजेट निकाशा निरन्तरता गरिदिनुभन्दै अर्थमन्त्रालयसमक्ष माग पनि गरेका छौं।’
गत मंसिरमा कृषितर्फ अनुदान उपलब्ध गराउन ३५ करोड २८ लाख र पशुपंक्षीतर्फ २ अर्ब ७५ करोड रुपैयाँ उपलब्ध गराइदिन अर्थ मन्त्रालयसँग माग गरिएको थियो। गत आर्थिक वर्ष २०७९/८० वर्षकै १ अर्ब ६५ करोड रुपैयाँ कृषि बीमा वापत भुक्तानी गर्न बाँकी छ। जसमध्ये कृषि बीमातर्फ २० करोड २८ लाख रुपैयाँ भुक्तानी गर्न बाँकी छ। यसैगरी पशुपंक्षी बीमातर्फ १ अर्ब ४४ करोड रुपैयाँ भुक्तानी गर्न बाँकी छ। जसको ४६ करोड रुपैयाँ बराबरको रकम निकासा भएको छ। सो रकम मन्त्रालयले बीमाकम्पनीलाई भुक्तानी दिने तयारी गरेको छ।
यस्तै बाली तथा पशुधन बीमा कोष व्यवस्थापन समितिको खातामा अहिले १ करोड ८२ लाख रुपैयाँ भने मौज्दात छ। लामो समयसम्म अर्थले रकम निकासा नगरेपछि पछिल्लो समय कृषि मन्त्रालयले कृषि बीमा गरेका कम्पनीहरुलाई भुक्तानी दिएको थिएन। एक वर्षअघिदेखि कृषि बीमा वापतको रकम भुक्तानी नपाएपछि नेपाल बिमक संघले कृषि बीमा नगर्न चैत १ गते आन्तरिक रुपमा सर्कुलर जारी गरेको उनी बताउँछिन्।
बीमा कम्पनीहरुले कृषि बीमा रोकेको विषय मन्त्रालयमा आधिकारिक रुपमा जानकारी गराइसकेका छन्। कम्पनीहरुले बीमा वापतको गत वर्ष र चालु आर्थिक बर्षको रकम भुक्तानी उपलब्ध नभए आगामी दिनमा उद्यारोमा बीमासम्बन्धी सेवा उपलब्ध नगराउने औपचारिक रुपमै मन्त्रालयलाई जानकारी गराएको छ।
‘उहाँहरुले औपचारिक रुपमै जानकारी गराएर अब उधारो सेवा उपलब्ध गराउन सक्दैनौ भनेर बीमाको काम रोक्नु भएको छ, बीमा वापतको रकम भुक्तानी गर्न मन्त्रालयसँग पर्याप्त बजेट छैन। ‘हामीले गत वर्षको निकासा हुन बाँकी रकम निकासा गरिदिनुस भनेर छलफल पनि गरिसकेका छौँ,’ उनले भनिन्।
मन्त्रालय अन्तर्गतको कृषि विभाग र पशुसेवा विभागको बीमा वापतको रकम भुक्तानी गर्न बाँकी छ। चालु आर्थिक वर्षमा सरकारले ६० करोड रुपैयाँ मात्रै विनियोजन गरेको थियो तर बीमा कम्पनीलाई ३ अर्ब बढि रकम भुक्तानी गर्न बाँकी हुँदा यस्तो समस्या आएको उनी बताउँछिन्
बजेट अभावकै कारण यो वर्ष उखु किसानलाई रासायनिक मलका लागि आएको रकमबाट रकमान्तर गरेर भुक्तानी उपलब्ध गराइएको उनले बताइन्।
पछिल्लो तथ्यांक अनुसार ९ प्रतिशतले मात्रै बाली बीमा गरेका छन्। पशुपंक्षी बीमा गर्ने किसानको संख्या ९१ प्रतिशत छ। गत आर्थिक वर्ष २०७९/८० मा १ लाख ८८ हजार ९७७ वटा कृषि तथा पशुपंक्षीसम्बन्धी बीमा गरिएको थियो। यसमध्ये कृषि बालीतर्फ ८ हजार १७८ र पशुपंक्षीतर्फ १ लाख ८० हजार ७९९ वटा भएको तथ्यांकमा उल्लेख छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
