काठमाडौं– नेपाल राष्ट्र बैंकले समीक्षा अवधिको चार महिनाको तथ्यांक सार्वजनिक गरेको छ। राष्ट्र बैंकले बिहीबार सार्वजनिक गरेको तथ्यांकमा अर्थतन्त्रका अधिकांश सूचकहरु उकालो लागेका छन्।
अर्थतन्त्रका सूचकहरु सकारात्मक विन्दुमा उभो लागेका कारण अर्थतन्त्रले विस्तारै लय समाउन लागेको दाबी अर्थमन्त्री डा प्रकाशशरण महतले समेत गरे। उनले राजधानीमा आयोजित एक कार्यक्रममा बोल्दै अर्थमन्त्री महतले नेपालको अर्थतन्त्रमा देखिएका सबै खालका समस्याहरु विस्तारै हल हुँदै गएको दाबी गरेका छन्।
बिहीबार ललितपुरमा भएको श्रमिक र उद्योग व्यवसायको सम्बन्ध विषय सेमिनारमा बोल्दै अर्थमन्त्री डा महतले यस्तो बताएका हुन्।
राष्ट्र बैंकले सार्वजनिक गरेको तथ्यांकले पनि यही देखाएको छ। राष्ट्र बैंकले सार्वजनिक गरेको तथ्यांक अनुसार ११ महिनालाई आयात धान्ने डलर सञ्चिति रहेको छ भने महँगी पनि घटेको छ। त्यस्तै रेमिट्यान्स पनि राम्रै भित्रेको देखिन्छ।
चालु आर्थिक वर्षको कात्तिक महिनामा रेमिट्यान्स २६.४ प्रतिशतले वृद्धि भई ४७७ अर्ब ९६ करोड भित्रिएको छ। राष्ट्र बैंकले बिहीबार चार महिने समीक्षा अवधिको तथ्यांक सार्वजनिक गर्दै उक्त जानकारी दिएको हो।
अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा रेमिट्यान्स २०.४ प्रतिशतले बढेको थियो। अमेरिकी डलरमा विप्रेषण आप्रवाह २३.१ प्रतिशतले वृद्धि भई ३ अर्ब ६० करोड पुगेको छ। अघिल्लो वर्ष यस्तो आप्रवाह १०.८ प्रतिशतले बढेको थियो।
सो अवधिमा वैदेशिक रोजगारीका लागि अन्तिम श्रम स्वीकृति (संस्थागत तथा व्यक्तिगत–नयाँ) लिने नेपालीको संख्या १३७,४७५ र पुनः श्रम स्वीकृति लिनेको संख्या ६८,८४१ रहेको छ। अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा यस्तो संख्या क्रमशः १९६,७३५ र ८७,४२८ रहेको थियो।
त्यस्तै कात्तिकमा महँगी पनि घटेको राष्ट्र बैंकको तथ्यांकमा उल्लेख छ। असोजको तुलनामा कात्तिकमा महँगी ०.२२ प्रतिशतले महँगी घटेको हो।
गतवर्षको कात्तिकमा ८.०८ प्रतिशतले महँगी बढेको थियो। २०७८ फागुनमा रुस–युक्रेन युद्ध सुरु हुनुका साथै राष्ट्र बैंकले कसिलो मौद्रिक नीति लिएपछि महँगी वृद्धिदर ६ प्रतिशतभन्दा माथि थियो। पछिल्लो समय पेट्रोलियम पदार्थको मूल्य घट्नुका साथै भारतमा समेत महँगी घट्दा नेपालमा मूल्यवृद्धि घटेको हो। चालु आर्थिक वर्षमा सरकारले महँगी ६.५ प्रतिशतमा सीमित राख्ने लक्ष्य लिएको छ।
कात्तिकमा खाद्य पदार्थको मूल्यवृद्धि ६.०१ प्रतिशतले बढ्दा गैरखाद्यपदार्थको मूल्य ४.८९ प्रतिशतले बढेको छ। गतवर्षको तुलनामा चालु आर्थिक वर्षको कात्तिकमा तरकारीको मूल्य ५.३५ प्रतिशत र घ्यू तेलको १४.२३ प्रतिशतले घट्दा दालको मूल्य १२.०२ प्रतिशत, दुग्ध पदार्थको ११ प्रतिशत, फलफूलको १४.०१ प्रतिशत, चिनीको १४.५९ प्रतिशत र मसलाको मूल्य ३६.४६ प्रतिशतले बढेको छ।
यस्तै, राष्ट्र बैंकका अनुसार सूर्तिजन्य पदार्थको मूल्य १.२५ प्रतिशत, माछामासुको मूल्य १.४१ प्रतिशत र मदिराको मूल्य ५.४६ प्रतिशतले बढेको छ। गैरखाद्यपदार्थमा यातायात क्षेत्रको मूल्य १.८६ प्रतिशतले घट्दा लत्ताकपडाको ४.९६ प्रतिशत, घरको ४.३२ प्रतिशत र स्वास्थ्यको ३.४९ प्रतिशतले बढेको छ।
राष्ट्र बैंकका अनुसार डलरमा मुद्रा सञ्चिति पनि बढेको छ। एक महिनामा विदेशी मुद्राको सञ्चिती ४२ करोड डलरले बढेको राष्ट्र बैंकको तथ्याकमा उल्लेख छ। असोजमा १२ अर्ब ३३ करोड डलर रहेको विदेशी विनिमय सञ्चिती कात्तिकमा १२ अर्ब ७५ करोड डलर रहेको छ।
कात्तिक मसान्तसम्म देशको अवस्था ११.३ महिनाको वस्तु तथा सेवा आयात धान्न रहेको तथ्याकमा उल्लेख छ। कात्तिक मसान्तमा नेपाली मुद्रामा विदेशी विनियम सञ्चिती १६ खर्ब ९६ अर्ब ७८ करोड पुगेको छ। कुल विदेशी विनिमय सञ्चितिमध्ये नेपाल राष्ट्र बैंकमा रहेको सञ्चिति कात्तिक मसान्तसम्म १४ खर्ब ९० अर्ब ८३ करोड रुपैयाँ रहेको छ।
बैंक तथा वित्तीय संस्था (नेपाल राष्ट्र बैंक बाहेक) सँग रहेको विदेशी विनिमय सञ्चिति कात्तिकसम्म २ खर्ब ५ अर्ब ९५ करोड कायम भएको छ। कात्तिक मसान्तसम्म विदेशी विनिमय सञ्चितिमा भारतीय मुद्राको अंश २१.८ प्रतिशत रहेको छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।