लम्पी स्किनबाट मरेका पशुको बिमा रकम पाउन छाडे किसानले

कृषि

कल्पना घिमिरे आइतबार, साउन १४, २०८० ०७:१७

काठमाडौं– बिमा कम्पनीले लम्पी स्किनबाट मरेका पशुको बिमा रकम दिन छाडेका छन्। पशु सेवा विभागले लम्पी स्किनलाई महामारी भनेपछि दाबी भुक्तानी अन्योलमा परेको नेपाल बिमा प्राधिकरणका प्रवक्ता राजुरमण पौडेलले जानकारी दिए।

‘माहामारीका कारण पशु मरे बिमा रकम दिने व्यवस्था विश्वभर छैन। पशुसेवा विभागले महामारी घोषण गरिदियो। त्यसपछि दिन छाडेको हो। बिमा कम्पनीलाई सोध्नुस् महामारी घोषणा हुनुभन्दा पहिला बिमा रकम दिइएको छ,’ उनले भने।

जुनसुकै रोगलाई महामारी भनेर घोषणा गर्न मन्त्रिपरिषद्ले नै निर्णय गर्ने व्यवस्था छ। तर विभागले भने विज्ञप्तिमार्फत् लम्पी स्किनलाई ‘महामारी’ घोषित गरिदियो। महामारीलाई बिमाले रक्षावरण नगर्ने विश्वव्यापी मान्यता रहेको बिमा कम्पनीहरुको जिकिर छ। र महामारीबाट हुने क्षतिको दायित्व सरकारमै हुने मान्यता रहेको छ।

विभागले महामारी भनेर व्याख्या गरेपछि अधिकांश बिमा कम्पनीहरूले लम्पी स्किनको संक्रमणबाट मरेका पशुको बिमा भुक्तानी रोकेको उनको भनाइ छ।

तर पशु सेवा विभागका प्रवक्ता चन्द्रप्रसाद ढकालले लम्पी स्किनलाई महामारी घोषणा नगरिएको बताए।

महामारी घोषण गर्न मन्त्रिपरिषद्‌मा प्रस्ताव पठाइएको, तर महामारी घोषण भइ नसकेको उनको भनाइ छ।

‘पशु विज्ञ तथा पूर्व भेटेरीनरीयनसँग बसेर छलफल गरेर महामारी घोषण गर्नु पर्छ भनेर मन्त्रिपरिषद्‌मा फाइल पठाएका हौँ, तर घोषणा भइसकेको अवस्था होइन। हाम्रो प्रेस विज्ञप्तिमा माहामारी शब्द प्रयोग मात्र गरिएको हो, घोषण भएको होइन,’ उनले भने।

अहिले गाइ–भैंसीमा लाग्ने लम्पी स्किन ७७ जिल्लामै पुगिसकेको छ। लम्पी स्किनबाट १० लाख ५४ हजार पशु संक्रमित भएका छन्। जसमध्ये ७ लाख ६८ हजार ४१ पशु निको भइसकेका छन् भने ४८ हजार १३३ गाइ–भैँसी मरेको विभागले जनाएको छ। नेपाल पशु चिकित्सा परिषद्ले गरेको एक अध्ययनअनुसार देशभर अहिलेसम्म लम्पी स्किनबाट ३८ अर्ब ४१ करोड रुपैयाँ बराबरको क्षति भएको अनुमान छ।

३ लाख पशुमा लगाइयो खोप
पछिल्लो समय भने लम्पी स्किन संक्रमण घट्न थालेको छ। संक्रमण हुन नदिन लगाइने खोपको पहुँच बढेका कारण संक्रमण दर घट्दै गएको पशु सेवा विभागका प्रवक्ता चन्द्र ढकालले दाबी गरे।

संक्रमण फैलिनबाट रोक्ने एलएसपी भ्याक्सिन देशैभर ३ लाख १ हजार २४६ पशुमा लगाइएको पशु सेवा विभागको तथ्यांकमा उल्लेख छ।

लम्पी स्किन संक्रमण फैलिएको कोशी प्रदेशमा नै सबैभन्दा बढी भ्याक्सिन लगाइएको छ। कोशीमा १ लाख ३७१ पशुमा खोप लगाइएको छ। सो प्रदेशमा सक्रिय संक्रमितको संख्या १६ हजार ६५१ रहेको छ। यस्तै निको हुने पशुको संख्या १ लाख ९३ हजार १८१ रहेको छ।

मधेस प्रदेशमा १० हजार ३२५ पशुमा खोप लगाइएको छ। २२ हजार १२८ पशुहरु निको भइसकेका छन् भने २८ हजार ८५८ पशुहरु सक्रिय संक्रमित छन्। बागमती प्रदेशमा ९७ हजार ३५१ पशुहरुमा खोप लगाइएको छ। ४३ हजार ३४५ पशु निको भएका छन् भने ८० हजार ६६५ पशु सक्रिय संक्रमित रहेका छन्।

गण्डकीमा ६० हजार ६९९ पशुमा खोप लगाइएको छ भने २९ हजार ३६५ पशु निको भएका छन्। १६ हजार ९७३ पशुहरु सक्रिय संक्रमित रहेका छन्।

लुम्बिनी प्रदेशमा १२ हजार पशुमा खोप लगाइएको छ। ५४ हजार ६ सय पशु निको भएका छन्। अहिले २४ हजार ४०० पशु सक्रिय संक्रमित रहेका छन्। कर्णालीमा १७ हजार ५०० पशुमा खोप लगाइएको छ २ लाख ४७ हजार ९७१ पशु निको भएका छन्। ३२ हजार ३४३ पशु सक्रिय संक्रमित रहेका छन्।

७ प्रदेशमध्ये सबैभन्दा कम सुदूरपश्चिममा ३ हजार डोज मात्र खोप लगाइएको छ। उक्त प्रदेशमा ३ लाख ९ हजार ९६४ पशुमा संक्रमण हुँदा २ लाख ४७ हजार ९७१ पशु निको भइसकेका छन्। यस प्रदेशमा सबैभन्दा बढी क्षति भएको विभागले जनाएको छ। सो प्रदेशमा लम्पी स्किनका कारण सबैभन्दा बढी अर्थात् २५ हजार ६०१ पशु मरेका छन्।

९० लाख डोज खोप आवश्यक पर्ने
सुदूरपश्चिम प्रदेशमा खोप बढाउने काम भइरहेको र भौगोलिक कारणले ढिलो भएको ढकालले बताए।
अहिले स्थानीय तहहरूमा खोप लगाउने पशुको संख्या बढ्दै जाँदा मृत्यु हुने दर घटेको ढकालले दाबी गरे। विभागका अनुसार हालसम्म करिब ११ लाख डोज खोप स्टक छ।

निजी क्षेत्रका ४ वटा कम्पनीले जोर्डन, टर्कीबाट लम्पी स्किनविरुद्धको खोप आयात गरेको विभागको भनाइ छ।

सरकारले रोग नियन्त्रणका लागि हरेक स्थानीय तहलाई १ लाख रुपैयाँ बजेट विनियोजन गरेको छ। विभागका अनुसार खोप स्थानीय तहले खरिद गर्छन् र किसानले कुनै शुल्क तिर्नुपर्दैन। संक्रमण दर फैलिँदै गए करिब ९० लाख डोज खोप आवश्यक पर्ने नेपाल पशु चिकित्सा परिषद्को प्रक्षेपण छ।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।