‘इमर्जेन्सी’ राहदानी बनाउन उपत्यका बाहिरबाट आएका सेवाग्राहीलाई सास्ती, भन्छन्– धाउन थालेको पाँचदिन बितिसक्यो

फिचर

कल्पना घिमिरे बुधबार, पुस २०, २०७९ २०:३१

काठमाडौं– बुधबार राहदानी विभाग वरपर निकै भिडभाड थियो। विभागका सबै डिपार्टमेन्ट अगाडि सेवाग्राहीहरु लामो लाइन लागेका थिए। केही मानिस विभाग छेउको दुबोेमा घाम तापेर बसेका थिए। जसमध्ये इटहरीकी दीपा विश्वकर्मा पनि थिइन्। उनी राहदानी बनाउन आएकी थिइन्। उभिन गाह्रो भएपछि छेउछाउका साथीलाई भनेर लाइनमा आफ्नो ठाउँ रोकेर घाममा बसेको उनले बताइन्।

दुई सय रुपैयाँ बुझाउँदा साइबरले दीपाको राहदानी बनाउने मिति बुधबारकै दिएको थियो।

‘उपत्यकाबाहिरबाट प्रोसेस गरेर डेट लिएको छ। अब पासपोर्ट कहिले बन्छ त थाहा छैन मलाई इमर्जेन्सी छ। आइइएलटीएस परीक्षाका लागि पासपोर्ट बनाउनुपर्ने,’ उनले भनिन्।

आफैँ फारम भर्नका लागि केही गल्ती होला कि भन्ने डरले अनलाइनबाट भर्ने प्रयास नगरेको उनले बताइन्।

सर्लाहीका नवराज खनाल पनि पासपोर्ट नवीकरण गर्न विभाग आइपुगेका थिए। तत्काल राहदानीको आवश्यकता परेकाले आफू काठमाडौंको विभाग आउन बाध्य भएको उनले बताए। उनी विभागमा धाउन थालेको पाँचदिन बितिसक्यो। तर अझै राहदानी नबन्दा आफू चिन्तित बनेको उनले बताए।

साउदी अरेबियाको आरम कम्पनीमा राम्रो काम पाएकाले आफू साउदी जान लागेको उनले जानकारी दिए।

‘त्यो कम्पनीका लागि २० दिनमा भिसा लाग्छ। जिल्लामा पासपोर्ट २० दिनमा बन्दैन, त्यसकारण म यहाँ छिटो बन्छ भनेर आएको हुँ,’ उनले भने।

राहदानी बनाउने मिति लिने फारम उनले सर्लाहीबाट भरेका थिए। त्यहाँको साइबरले फारम भर्दा ४७ सय लिएको उनले बताए।

‘दाइले भरिदिएको, वडामा गएर भर्दा सरकारी हिसाबले १७ सयको भौचर नै छ। तीन हजार चाँहि अतिरिक्त दिएर फारम भरिदिएको छ,’ उनले भने।

राहदानीको सबै प्रक्रिया सकिएको तर लिन बाँकी रहेको उनले बताए।

‘आज म्यासेज आउँछ भनेर बसेको कतिबेला आउँछ। म्यासेज आएपछि पासपोर्टको काम सकिन्छ,’ उनले भने।

इलामका सुमन घतानी पनि उस्तै समस्यामा थिए। एक हप्तादेखि आफू विभाग धाउन थालेको उनले बताए। ‘सबै प्रक्रिया पूरा भइसकेको छ। तर पासपोर्ट बनेको म्यासेजको घण्टी मोबाइलमा बज्न बाँकी छ,’ उनले भने।

दसैंअगाडि आफ्नै जिल्लाबाट राहदानी बनाउन उनी जिल्ला सदरमुकाम पुगेका थिए। त्यहाँ बन्ने छाँटकाँट नदेखिएपछि आफू काठमाडौं आउन बाध्य भएको उनले बताए।

‘जिल्ला सदरमुकाममा लामो समयसम्म झुलायो। पहिला फारम भर्दा ३५ सय लिएको थियो तर डेट दिएन भनेर पछिपछिको लागि सार्दै गयो। त्यसपछि यहाँ नहुने रहेछ भनेर म काठमाडौं आएको हुँ,’ उनले भने।

आफूभन्दा २ दिनपछि आएका एक साथीले राहदानी बनाएर घर फर्किसकेको उनले बताए।

०००
सिन्धुपाल्चोकका पास्तेम्बा शेर्पा र खोटाङका हरिकुमार बुढाथोकीसँगै विभागमा भेटिए। दुवैजना विभाग धाउने क्रममा आफुहरुको चिनजान भएको बताए।

हरिकुमारले डेढसय रुपैयाँ बुझाएर १५ दिन अघि पासपोर्ट बनाउने डेटकालागि फारम भरेका थिए।

‘यहाँ विभाग र साइबरको सेटिङ हुँदो रहेछ। सीमित कोटा जोसँग सेटिङ छ उसँग हुँदो रहेछ। एउटा फारम भरेवापत म्याक्सीमम ३ हजारदेखि १५ हजारसम्म लिन्छन्। त्यो मात्र होइन २५ हजार तिर्नु पासपोर्ट तुको तु निकाल्दिन्छु भनेर यतै नजिकका मान्छेले भने, तर मैले डेढसयमा भरेँ ,’ उनले भने।

अर्का पास्तेम्बा शेर्पाले पाँच हजार बुझाएर अनलाइन फारम भरेको सुनाए।

पास्तेम्बाले आफूले ५ हजारमा फारम भरेकोबारे लाइन बस्दा खोटाङका हरिकुमार बुढाथोकीलाई सुनाएको बताए। आफूले फारम भर्दा प्रमाण राखेका हुँदा प्रहरीमा उजुरी दिने सल्लाह गरेपछि उजुरी गरेको उनले बताए। उक्त साइबरलाई प्रहरीले कारबाही प्रक्रिया गरिरहेको उनको भनाइ छ।

‘उहाँले मलाई नभन्नुभएको भए उहाँको पाँच हजार त्यो साइबरले खाइदिने रहेछ। भनेको भएर हामीले त्यो साइबरलाई प्रहरीमा उजुरी दिन सफल भयौं र पैसा फिर्ता आउने कुरा छ,’ हरिकुमारले भने।

०००
त्यस्तै, विभागको गेटमा कैलालीका हरिप्रसाद चौधरी निराश भएर बसेका भेटिए। उनलाई के भएको छ भनेर मैले जान्न चाहेँ। त्यसपछि उनीसँग कुराकानी अघि बढाएँ।

‘तपाईँको पासपोर्ट बनाउने काम सकियो?’

‘कहाँ सकिनु यहाँ अनलाइनबाट भरेको फारम मिलेको छैन भनेर पठायो। त्यही साइबरमा गएर मिलाइ दिनुस् भनेको साइबरले अर्को पैसा लाग्छ। त्यही पनि भोलि आउनु भनेर पठाइदियो,’ हरिप्रसादले भने।

उनले विभाग अगाडिको साइबरबाट बाहिरी जिल्लाको मिति राखेर फारम भरेका रहेछन्। बाहिरी जिल्लाको मिति राखेका कारण विभागले डेट सच्याएर आउनु भनेर पठाइदिएछ।

त्यसपछि ‘त्यो साइबर कुन हो आउनुस् सँगै जाउँ के रहेछ? बुझौं,’ भन्दै मैले आग्रह गरेँ। उनले जान अप्ठ्यारो मानेजस्तो गरे।

‘अघि गएको फिर्ता पठायो,’ उनी भन्दै थिए।

धेरै कर गरेपछि हामीसँगै इ हब सक्सेस नमक साइबर पुग्यौं।

साइबरमा उनी कुरा गर्न मानेनन्। मैले साइबरमा कुरा राखेँ।

‘यो किन बाहिरी जिल्लाको मिति राखेर फर्म भरिदिनु भएको?’

‘बाहिरबाट फारम भर्ने कि नभर्ने भनेर त सोधेको थियो नि पहिला’ साइबरकी एक कामदारले भनिन्।

‘हामीलाई अनुरोध गरेपछि बनाइदिन्छ लिनुस् भनेको भएर हुन्छ भन्यौं तर भित्र यहाँको ठेगाना हालेर आउनु भने,’ मीनबहादुर सार्कीले भने।

मीनबहादुर बाजुरादेखि राहदानी बनाउन विभाग आएका रहेछन्। उनको पनि उस्तै समस्या थियो। खोटाङ जिल्लाको डेट राखेर फारम भरिएको थियो।

यसैगरी, अर्का कैलालीका टपेन्द्र तिरुवाको पनि समस्या उही थियो। बैतडी जिल्लाको मिति राखेर फारम भरिएको थियो।

त्यसपछि सबैजनाले साइबरमा समस्या सुनाए।

‘यहाँको डेट सीमित हुने र सकिएको भएर बाहिरी जिल्लाको डेट राखेर पासपोर्ट बनाउन मिल्ने हुँदा यसरी भरेको इ हब सक्सेस नामक साइबरका कामदार जनक साउदले बताए।

डिपार्टमेन्ट अफ पासपोर्टको दुई मिनेट सर्भर खुल्ने हुँदा बाहिरी जिल्लाको डेट राखेर फारम भरिदिएको उनको भनाइ थियो।

‘आज एकसय जनाको भरेको थिए होला त्यसमा २० जना फर्किए होलान्। बाहिरी जिल्लाको के हुन्छ भने तपाईँ भित्र गएपछि रिक्वेस्ट गर्न सक्नुहुन्छ भने भर्नु नत्र नभर्नु भन्ने हुन्छ। डेटमा बाहिरी जिल्लाले केही फरक पर्दैन पासपोर्ट बन्छ,’ साउदले भने।

त्यस्तै उनले मिति परिवर्तन गरेर फेरि फारम भर्दा शुल्क लाग्ने बताए।

‘फेरि डिपार्टमेन्ट अफ पासपोर्टको फारम भर्यो भने चार्ज लाग्ने हो। तर डेट जहाँको दिएको छ। त्यहीँको फारम भर्दा चार्ज लाग्दैन। यही फारमले १५ दिन काम गर्न सकिन्छ। डिपार्टमेन्टले दुई मिनेट खोल्छ। फेरि बन्द गर्छ यसमा हाम्रो के दोष,’ उनले भने।

विभागका महानिर्देशक सुरेन्द्रकुमार यादवले विभागबाट मिति सीमित हुने र सकिएको भएर बाहिरी जिल्लाको मिति राखेर राहदानी बनाउन मिल्ने हुँदा यसरी फारम भर्न मिल्ने दाबी गरे।