काठमाडौं– चालु आर्थिक वर्षको ८औं महिनासम्म आाउँदा देशको आर्थिक अवस्था गत वर्षको यसै अवधिको तुलनामा ओरालो लागेको छ।
राष्ट्र बैंकले सार्वजनिक गरेको फागुन मसान्तसम्मको तथ्यांक हेर्दा देशको आर्थिक सूचक मापन गर्ने अधिकांश सूचकहरु ओरालो लागेको देखिन्छ।
शोधनान्तर घाटा
फागुन महिनासम्ममा देशबाट बाहिरिने रकम र भित्रिने रकमको अन्तर (शोधनान्तर) २ खर्ब ५८ अर्ब रुपैयाँले घाटामा गएको छ। अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा शोधनान्तर स्थिति ६८ अर्ब १ करोडले बचतमा रहेको थियो।
अमेरिकी डलरमा अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा ५६ करोड ५८ लाखले बचतमा रहेको शोधनान्तर स्थिति समीक्षा अवधिमा २ अर्ब १७ करोडले घाटामा रहेको छ। माघ मसान्तसम्म २ खर्ब ४७ अर्बले शोधनान्तर घाटामा थियो।
एक महिना अवधिको तथ्यांक अनुसार भने शोधनान्तर स्थिति केही बढेको देखिन्छ। माघ मसान्तदेखि फागुन मसान्तसम्म शोधनान्तर स्थिति ४१ अर्बले बढेको केन्द्रीय बैंकले जानकारी दिएको छ।
विदेशी सञ्चिती (देशको ढुकुटी)
२०७८ असार मसान्तमा १३ खर्ब ९९ अर्ब ३ करोड डलर रहेको कुल विदेशी विनिमय सञ्चिती १६.३ प्रतिशतले कमी आई फागुन मसान्तमा ११ खर्ब ७१ अर्ब कायम भएको छ।
अमेरिकी डलरमा यस्तो सञ्चिती गत असार मसान्तमा ११ अर्ब ७५ करोड रहेकोमा फागुन मसान्तमा १८.५ प्रतिशतले कमी आई ९ अर्ब ५८ करोड कायम भएको छ।
यसैगरी, माघ मसान्तसम्मको तथ्यांक हेर्दा फागुन महिनामा विदेशी विनिमय सञ्चिती घटेको छ। एक महिनाको अवधिमा राष्ट्र बैंकको ढुकुटीमा भएको कूल विदेशी विनिमय सञ्चिती १७ करोड अमेरिकी डलरले घटेको छ।
माघ मसान्तसम्म ९ अर्ब ७५ करोड अमेरिकी डलर रहेको कूल विदेशी विनिमय सञ्चिती फागुन मसान्तसम्म आउँदा घटेर ९ अर्ब ५८ करोड अमेरिकी डलरमा सीमित भएको छ।
माघ महिनासम्मको आयातलाई आधार मान्दा बैंकिङ क्षेत्रसँग रहेको विदेशी विनिमय सञ्चिती ७.४ महिनाको वस्तु आयात र ६.७ महिनाको वस्तु तथा सेवा आयात धान्न पर्याप्त रहने अवस्था देखिन्थ्यो। फागुन महिनासम्म आयातलाई आधार मान्दा बैकिङ क्षेत्रसँग रहेको विदेशी विनिमय सञ्चितीले ७.४ महिनाको वस्तु आयात र ६.७ महिनाको वस्तु तथा सेवा आयात धान्न पर्याप्त रहने देखिन्छ।
रेमिटेन्समा गत महिनाको भन्दा केही सुधार
केन्द्रीय बैंकको तथ्यांक अनुसार विदेशबाट आउने रेमिटेन्स भने केही बढेको छ। माघ मसान्तसम्म ५४० अर्ब १२ करोड रुपैयाँ रहेको रेमिटेन्स फागुन मसान्तसम्म आउँदा ६३१ अर्ब १९ करोड रुपैयाँ कायम भएको छ। एक महिनाको अवधिमा रेमिटेन्स ९१ अर्ब सात करोड रुपैयाँले बृद्धि भएको छ।
समीक्षा अवधिमा विप्रेषण आप्रवाह १.७ प्रतिशतले कमी आई ६३१ अर्ब १९ करोड कायम भएको छ। अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा विप्रेषण आप्रवाह ८.७ प्रतिशतले बढेको थियो। अमेरिकी डलरमा विप्रेषण आप्रवाह ३.० प्रतिशतले कमी आई ५ अर्ब २८ करोड कायम भएको छ। अघिल्लो वर्ष यस्तो आप्रवाह ५.० प्रतिशतले बढेको थियो।
वैदेशिक रोजगारमा जानेको संख्यामा उल्लेख्य वृद्धि
समीक्षा अवधिमा वैदेशिक रोजगारीका लागि अन्तिम श्रम स्वीकृति (संस्थागत तथा व्यक्तिगत–नयाँ र वैधानिकीकरण) लिने नेपालीको संख्या उल्लेख्य रुपमा वृद्धि भई २ लाख २७ हजार ९०० पुगेको छ। अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा यस्तो संख्या ८२.९ प्रतिशतले घटेको थियो।
त्यसैगरी, वैदेशिक रोजगारीका लागि पुनः श्रम स्वीकृति लिने नेपालीको संख्या समीक्षा अवधिमा २४०.९ प्रतिशतले वृद्धि भई एक लाख ७८ हजार २६२ पुगेको छ। अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा यस्तो संख्या ७०.२ प्रतिशतले घटेको थियो। समीक्षा अवधिमा खुद ट्रान्सफर २.० प्रतिशतले कमी आई ७०४ अर्ब ३३ करोड कायम भएको छ। अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा यस्तो ट्रान्सफर ७.२ प्रतिशतले बढेको थियो।
प्रत्यक्ष वैदेशिक लगानी ६० प्रतिशतले बढ्यो
चालु आर्थिक वर्षको फागुन महिनासम्ममा प्रत्यक्ष वैदेशिक लगानी ६० प्रतिशतले बढेको छ। नेपाल राष्ट्र बैंकका अनुसार फागुन मसान्तसम्म कूल प्रत्यक्ष वैदेशिक लगानी १६ अर्ब ३० करोड रुपैयाँ पुगेको छ।
जबकी अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा यस्तो लगानी १० अर्ब १८ करोड रुपैयाँ थियो। यसैगरी, समीक्षा अवधिमा पुँजीगत ट्रान्सफर ४१.२ प्रतिशतले कमी आई ७ अर्ब रूपैयाँ कायम भएको छ। अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा पुँजीगत ट्रान्सफर ११ अर्ब ९१ करोड रुपैयाँ थियो।
एक वर्षमा ६०.३ प्रतिशत बढ्यो पेट्रोलियम पदार्थको मूल्य
अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा २०७७ फागुन मसान्तमा प्रतिब्यारेल अमेरिकी डलर ६८.८७ रहेको कच्चा पेट्रोलियम (कच्चा तेल ब्रेन्ट) को मूल्य यो फागुन मसान्तमा ६०.३ प्रतिशतले वृद्धि भई अमेरिकी डलर ११०.३९ पुगेको छ। त्यसैगरी, अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा २०७७ फागुन मसान्तमा प्रतिआउन्स सुनको मूल्य अमेरिकी डलर १७०४.८० रहेकोमा यो फागुन मसान्तमा १४.६ प्रतिशतले वृद्धि भई अमेरिकी डलर १९५४.०५ पुगेको छ।
सरकारसँग कति छ नगद मौज्दात?
फागुन मसान्तमा राष्ट्र बैंकमा रहेका सरकारका विभिन्न खातामा ३३५ अर्ब ३३ करोड (प्रदेश सरकार तथा स्थानीय तहको खातामा रहेको रकम समेत) नगद मौज्दात रहेको छ। २०७८ असार मसान्तमा यस्तो मौज्दात २०० अर्ब १८ करोड रहेको थियो। यसैगरी, संघीय सरकारको खर्च ६७५ अर्ब ३० करोड र राजस्व परिचालन ६८४ अर्ब ७० करोड रहेको छ।
हालसम्म देशको विस्तृत मुद्राप्रदाय ३.१ प्रतिशतले बढेको छ। वार्षिक विन्दुगत आधारमा यस्तो मुद्राप्रदाय १२.७ प्रतिशतले बढेको छ। बैंक तथा वित्तीय संस्थाको निक्षेप संकलन ४.१ प्रतिशतले बढेको छ भने निजी क्षेत्रमा प्रवाहित कर्जा १२.८ प्रतिशतले बढेको छ।
वार्षिक विन्दुगत आधारमा निक्षेपको वृद्धिदर १४.० प्रतिशत र निजी क्षेत्रमा प्रवाहित कर्जाको वृद्धिदर २२.२ प्रतिशत रहेको छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
