ब्रोकरलाई आफ्नै टीएमएस चलाउन दिने तयारी

बैंक/बिमा/सेयर

सुमित्रा कार्की मंगलबार, फागुन २४, २०७८ १२:४५

काठमाडौं– नेपाल धितोपत्र बोर्डले धितोपत्र दलाल कम्पनीलाई छुट्टै टीएमएस (ट्रेड म्यानेजमेन्ट सिस्टम) चलाउन दिने भएको छ।

बोर्डका अध्यक्ष रमेश कुमार हमालले लगानीकर्ताको सेयर किनबेच आदेशलाई नेपाल स्टक एक्सचेन्ज (नेप्से)को मुख्य कारोबार प्रणालीमा जोड्ने ट्रेड म्यानेजमेन्ट सिस्टम (टीएमएस) धितोपत्र दलाल (ब्रोकर) कम्पनीलाई सञ्चालन गर्न दिने प्रक्रिया अगाडि बढेको बताए।

यसैगरी, अनलाइन सेयर कारोबार गर्ने लगानीकर्तालाई समेत सहजता प्रदान गर्न नेप्सेले तयार पारेको मापदण्डअनुसार ब्रोकरले आफ्नै लगानीमा सिस्टम विकास गरी वा विदेशबाट किनेर टीएमएस सञ्चालन गर्न पाउनेछन्। अहिले ब्रोकरहरूले नेप्सेले विकास गरेको टीएमएस प्रयोग गर्दै आएका छन्।

ब्रोकर कम्पनीलाई आफ्नै टीएमएस ल्याउन दिने प्रक्रिया एक वर्षअघि नै थालिएको थियो। तर, नेपाल धितोपत्र बोर्डका अध्यक्ष भीष्मराज ढुंगाना र नेपाल स्टक एक्सचेन्जका कार्यकारी अधिकृत चन्द्रसिंह साउँद सर्वोत्तम सिमेन्टको भित्रि कारोबारको आरोपमा मुछिएपछि यो प्रक्रिया रोकिएको थियो। बोर्ड अध्यक्ष ढुंगाना निलम्बित भए भने एक्सचेन्जका कार्यकारी अधिकृत साउँदले राजीनामा दिएका थिए।

सेयर बजारको मूख्य नियामक निकाय नेतृत्वविहीन भएपछि ब्रोकरले आफ्नै टीएमएस सञ्चालनमा ल्याउने योजना पनि ओझेलमा परेको थियो। अहिले बोर्डले पश्चात नेतृत्व पाएको छ। बोर्डको अध्यक्षमा हमाल र नेप्सेको सीईओमा कृष्णबहादुर कार्कीे नियुक्त भएसँगै ब्रोकरलाई आफ्नै टीएमएस सञ्चालन गर्न दिने प्रक्रिया अगाडि बढाइएको हो।

ब्रोकरलाई आफ्नै टीएमएस सञ्चालन गर्न दिन नेप्सेले पहिले नै सूचना प्रविधि सम्बन्धी नीतिअन्तर्गत विनियमावली तयार पारेर सेबोनमा बुझाएको नेप्सेका एक अधिकारीले जानकारी दिए। तर, केही विषय स्पष्ट नभएका कारण बोर्डले पुनः त्यसलाई स्पष्ट पार्न भनेको ती अधिकारी बताउँछन्।

धितोपत्र बोर्डले नेप्सेलाई टीएमएस बनाउने भेन्डर कस्तो हुनुपर्छ खुलाएर पठाउनू भनेको थियो। नेप्सेका प्रवक्ता मुराहरी पराजुली भन्छन्, ‘जसले टीएमएस सफ्टवयरको निर्माण गर्छ। त्यसको योग्यताहरू के–के हुनुपर्छ। यो कस्तो हुनुपर्छ भनी सोधेर पठाएको थियो। हामीले त्यसको उत्तर दिएर पठाएका थियौं। त्यसमा दुई बुँदाहरू स्पष्ट नभएको भन्दै बोर्डले त्यो स्पष्ट पार्न भनेको थियो। यो एक वर्ष लगाडिको कुरा हो।’

नेपालमा ब्रोकरलाई लाइसेन्स दिने विषय अनतर्राष्ट्रिय प्रक्रियाको अनुसन्धान गरेर सुरु गरिएको एक जानकार बताउँछन्।

‘अन्तर्राष्ट्रिय सेयर बजारमा यस्तो अभ्यास रहेछ। अर्को व्यवस्था भनेको नेप्सेले बनाएको टीएमएसलाई भाडामा प्रयोग गर्न सक्छन्। स्टक एक्सचेन्जसँग किनेर चलाउने व्यवस्था पनि छ’, उनी भन्छन्, ‘नेप्सेले बनाएको टीएमएस बेसिक लेभलको हुन्छ। यसमा किनबेच गर्ने कुरामात्र होला। अर्को व्यवस्था भनेको ब्रोकरलाई नै टीएमएस बनाउन दिने हो। यस्तो गर्दा ब्रोकरले एडभान्स रुपमा टीएमएस बनाउन सक्छ।’

ब्रोकर आफैंले बनाएको टीएमएसमा सूचना हेर्नेदेखि पेमेन्ट, सेयर ट्रान्फरका विषयमा ब्रोकरले चाहेजति सुविधा दिन सक्ने उनी बताउँछन्। अहिले नेपालमा रहेको टीएमएस ब्रोकरहरूले टीएमएसकै लागि भनेर पैसा तिर्ने नगरेको नेप्सेका अधिकारी बताउँछन्।

धितोपत्र बोर्डको निवर्तमान अध्यक्ष भीष्मराज ढुंगाना हुँदा नै अस्पष्ट भएका विषय स्पष्ट पार्न नेप्सेलाई भनेको बोर्डका कार्यकारी निर्देशक निरज गिरीले जनाए। उनी थप्छन्, ‘नयाँ अध्यक्षको पदबहाली भएपछि छलफल भएको छ। सम्भवतः वैशाखभित्र काम सम्पन्न गर्छौं। अहिले ब्रोकरले नेप्सेले तयार पारेको सिस्टम चलाइरहेका छन्।’

टीएमएस सञ्चालन गर्ने स्वीकृति पाएपछि ब्रोकरले आफैं विकास गरेर वा विदेशमा सञ्चालित सिस्टम खरिद गर्न सक्ने उनी बताउँछन्। ब्रोकरहरूले आफ्नै टीएमएस चलाउने वा नेप्सेको टीएमएस चलाउने भन्ने छनोटसहित कारोबार विनियमावली संशोधन हुँदैछ। यो विनियमावलीमा सेबोनले औंल्याएका विषय स्पष्ट पार्नका लागि काम भइरहेको नेप्सेका सूचना अधिकारी मुराहरि पराजुलीले जानकारी दिए।