काठमाडौं- मौद्रिक नीतिको प्रथम त्रैमासिक समीक्षाले सेयर बजारमा पहिरो ल्याएको छ। समीक्षा सार्वजनिक भएपछिको पहिलो कारोबार दिन, आइतबार सेयर बजारमा ८०.२९ अंकको गिरावट आएको छ। नेपाल राष्ट्र बैंकले शुक्रबार चालु आर्थिक वर्षको मौद्रिक नीतिको पहिलो त्रैमासिक समीक्षा सार्वजनिक गरेको थियो।
समीक्षामा लगानीकर्ताले हटाउन माग गरेको ४/१२ को क्याप (कुनै व्यक्ति वा संस्थाले सेयर धितो राखेर एउटा बैंक वा वित्तीय संस्थाबाट ४ करोड रुपैयाँ र समग्र बैंकिङ च्यानलबाट १२ करोड रुपैयाँ मात्र ऋण लिन पाउने व्यवस्था) लाई राष्ट्र बैंकले यथावत् राखेको थियो। जसको प्रभाव आज सेयर बजारमा देखिएको पुँजी बजार फोरमका सदस्य राजन लम्सालले बताए।
‘मौद्रिक नीति समीक्षामार्फत् लगानीकर्ताले सेयर बजारको लागि केही सकारात्मक अपेक्षा गरेका थिए। तर, यसले लगानीकर्तालाई निराश बनाएको छ। राष्ट्र बैंकले ४/१२ को क्याप नहटाए पनि केही परिमार्जन गर्ने आशा लगानीकर्ताले राखेका थिए। यसले लगानीकर्तामा निराशा थपिँदा आज बजार घट्न गयो। तर, विस्तारै सेयर बजार फर्किन्छ,’ उनले भने।
मौद्रिक नीतिमा सेयर बजारविरोधी केही विषय नआए पनि लगानीकर्ताहरुले थप अपेक्षा गरेका कारण बजार सकारात्मक हुन नसकेको सेयर बजार जानकार तथा इन्भेस्टर्स फोरमका अध्यक्ष छोटेलाल रौनियार बताउँछन्। उनी भन्छन्, ‘आज बजार घटेको भए पनि कारोबार रकम भने उत्साहजनक नै छ। लगभग छ अर्ब रुपैयाँको कारोबार भएको छ। खरिद-बिक्री रकममा सुधार भएको छ। यसले गर्दा आगामी दिनमा सेयर बजारले आफ्नो लय समात्छ।’
लगानीकर्ताको मनोविज्ञानका कारण बजारमा केही दिन प्रभाव परे पनि यसको असर लामो समयसम्म नरहने रौनियारको बुझाइ छ। सेयर बजारले अब ४/१२ क्यापलाई पचाइसकेको बताउँदै उनी भन्छन्, ‘बजारले अहिलेको ४/१२ को क्यापलाई पचाइसकेको छ। अबको केही दिन सेयर बजारमा यस्तो गिरावट देखिए पनि त्यो क्षणिक हो।’
पुँजीबजार लगानीकर्ता संघकी अध्यक्ष संरक्षणा चौधरीका अनुसार आज सेयर बजारमा ‘प्यानिक सेल’ भयो। उनी भन्छिन्, ‘४/१२ को क्याप हट्छ भनेर मार्केटमा एक खालको हल्ला फिँजाइएको थियो। तरलता व्यवस्थापन गर्न राष्ट्र बैंकले केही गर्छ भन्ने हल्ला थियो। यसले गर्दा विगत दुई महिनादेखि सेयर बजार स्थिर थियो।’
अहिले सेयर बजारको मुख्य सिजन चलिरहेको लम्साल बताउँछन्। सूचीकृत कम्पनीहरूले धमाधम वित्तीय विवरण सार्वजनिक गरिरहेका छन्। नाफा औसतमा बढेको देखिएको छ। कम्पनीहरूको लाभांश प्रस्ताव गर्ने क्रम पनि जारी छ। धेरैले ‘बुक क्लोज’ मिति तय गरी साधारण सभा बोलाइरहेका छन्। कतिपय कम्पनीले लगानीकर्ताको खातामा लाभांशसमेत पठाइसकेका छन्। यसले गर्दा बजार धेरै नघट्ने लम्सालको बुझाइ छ।
बजार बढ्दा होस् वा घट्दा, लगानीकर्ताले कम्पनीहरूको बारेमा निरन्तर अध्ययन गरेर लगानी गर्नुपर्ने रौनियार बताउँछन्। उनी भन्छन्, ‘लगानीकर्ताले लगानी गर्ने वा गरिएका कम्पनीको प्रमुख वित्तीय सूचक ख्याल गर्नुपर्छ। लाभांश क्षमता, व्यवसाय विस्तारको सम्भावना, भावी योजना पनि हेर्नुपर्छ। लगानी गर्दा जोखिम बहन क्षमतामा पनि ध्यान दिन बिर्सिनु हुँदैन। यसरी सेयर बजारमा प्रवेश गरेका लगानीकर्ताले कहिल्यै पनि प्यानिक भएर सेयर बिक्री गर्दैनन्।’
अहिलेको बजार दीर्घकालीन लगानी गर्ने लगानीकर्ताका लागि उपयुक्त भएको कारण बजार चाँडै आफ्नो लयमा आउने नेपाल पुँजी बजार फोरमकी अध्यक्ष राधा पोखरेल बताउँछिन्। उनी भन्छिन्, ‘लगानी गर्दा लगानी गरिएका कम्पनीको आधारभूत पक्षमा ध्यान दिन भुल्नु हुँदैन। यसले सक्षम र स्थायी लगानीकर्ता बनाउँछ। सेयर बजारमा अहिले सेयर बेच्ने लगानीकर्ता दीर्घकालीन होइनन्। यसले गर्दा बजारको गिरावट लामो समयसम्म रहँदैन।’
यस्तो रह्यो आजको सेयर बजार
नेपाल स्टक एक्सचेञ्ज (नेप्से)का अनुसार आइतबार ८०.२९ अंकले घटेर सेयर बजार मापक परिसूचक नेप्से २६५१.४९ विन्दुमा ओर्लिएको छ। आज समग्र सेयर बजार २.९४ प्रतिशतले घटेको छ। आज कारोबारमा आएको २३४ कम्पनीमध्ये १० कम्पनीको सेयर मूल्य सामान्य बढेको छ भने बाँकी कम्पनीको सेयर ओरालो लागेको छ। आज ठूला कम्पनीहरुको कारोबार मापन गर्ने सेन्सेटिभ परिसूचक पनि १४.१९ अंकले घटेर ५०१.४६ विन्दुमा ओर्लिएको छ।
आज कूल पाँच अर्ब ८३ करोड ५१ लाख ३५ हजार रुपैयाँ बराबरको एक करोड १९ लाख तीन हजार २०२ कित्ता सेयर खरिद-बिक्री भएको नेप्सेले जनाएको छ। सबै समूहका सूचक घटेका छन्। विकास बैंक, व्यापार, हाइड्रोपावर लगायतका समूहमा भारी गिरावट आएको छ।
आज सबैभन्दा धेरै आईसीएफसी फाइनान्स कम्पनीका लगानीकर्ताले प्रतिकित्ता ९.७८ प्रतिशतका दरले कमाएका छन्। यस्तै सबैभन्दा धेरै हिमालयन पावर पार्टनर कम्पनीका लगानीकर्ताले प्रतिकित्ता ८.४९ प्रतिशतका दरले गुमाएका छन्। सबैभन्दा धेरै गुमाउने दोस्रो कम्पनी मानुषी लघुवित्त वित्तीय संस्थाका लगानीकर्ता रहेका छन्।
२९ करोड ८१ लाख रुपैयाँभन्दा बढीसहित खरिद-बिक्री रकममा महालक्ष्मी विकास बैंक सबैभन्दा अघि छ। यसैगरी, दोस्रो र तेस्रो स्थानमा क्रमशः नेपाल पुनर्बिमा कम्पनी र नेसनल हाइड्रोपावर परेका छन्।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
