काठमाडौं- शुक्रबार राति सर्लाहीको ईश्वरपुर नगरपालिका-३ का वडाध्यक्ष सूर्यकुमार श्रेष्ठको डोजरको बकेटले हानेर हत्या भयो। नगरपालिकाको बजेटमार्फत् स्तरोन्नति सुरू गरिएको मुखलाल पोखरीको निरीक्षण गर्न गएका वडाध्यक्ष श्रेष्ठ सकुशल घर फर्कन सकेनन्।
निरीक्षण सकिएपछि वडाध्यक्ष श्रेष्ठ, डोजर अपरेटर (चालक) रवीन भनिने हर्कबहादुर तामाङ, ठेकेदार इल्धन सहनी, डोजर ठेकेदार प्रेमराज दाहाल गरी चार जना सँगै बसेर मापसे (मादक पदार्थ सेवन) गरेका थिए। मापसेले मातेपछि तामाङ र वडाध्यक्ष श्रेष्ठबीच विवाद भएको र सोही विवादका कारण वडाध्यक्ष श्रेष्ठको हत्या भएको जिल्ला प्रहरी कार्यालय सर्लाहीका प्रहरी निरीक्षक कृष्ण गिरीले बताएका छन्।
विवाद भएपछि डोजरको बकेटले वडाध्यक्षको टाउकोमा हानेर हत्या गरिएको थियो। हत्या गरेपछि वडाध्यक्ष श्रेष्ठको शवसमेत पुरिएको थियो। हत्या आरोपमा चालक तामाङ र ठेकेदार सहनीलाई प्रहरीले पक्राउ गरेको छ। उनीहरूमाथि कर्तव्य ज्यानको कसुरमा प्रहरीले म्याद लिएर अनुसन्धान सुरू गरेको छ।
योजनाबद्ध भन्दा पनि आवेशमा आएर डोजर चालकले वडाध्यक्षमाथि बकेटले प्रहार गरेर हत्या गरेको प्रहरी निष्कर्ष छ। यसरी डोजरको बकेटले प्रहार गरेर हत्या गरिएको घटना यो पहिलो भने होइन। यसभन्दा अघि डोजरको बकेटले हानेर हत्या गरेको घटनामा एक जना जेलसमेत चलान भएका छन्।
धादिङको त्रिपुरासुन्दरी गाउँपालिका-१, सल्यानटारमा ४५ वर्षीया महिला सरस्वती कुमाललाई डोजर प्रयोग गरेर जिउँदै गाडिएको थियो। गत फागनु १८ गते बाटो खन्ने क्रममा स्काभेटरले ठक्कर दिएर घाइते बनाएपछि खाल्डो खनेर कुमाललाई पुरिएको थियो।
जिउँदै महिलालाई पुरेको पाइएपछि स्थानीयले स्काभेटरमा तोडफोड तथा आगजनीसमेत गरेका थिए। खाल्डो खनेर महिलालाई निकाल्दा उनको मृत्यु भइसकेको थियो।
शक्तिकेन्द्रको पहुँचमार्फत् उनीहरूले यस्ता ठेक्का हात पार्ने र कमसल काम गरे पनि कुनै कारबाही नहुने घटना सार्वजनिक भइरहेका छन्।
महिलालाई पुरेर फरार भएका चालक भीमबहादुर बुढाथोकीलाई केन्द्रीय अनुसन्धान ब्यूरो सीआईबीले गत चैत ६ गते भारतबाट पक्राउ गरी सार्वजनिक गरेको थियो। कर्तव्य ज्यानको कसुरमा उनी अहिले पुर्पक्षमा जेल चलान भएका छन्।
यी घटनाले देखाउँछन्, पछिल्लो समय डोजर अपरेटर (चालक)हरु यतिसम्म अराजक बन्दै गएका छन् कि सामान्य विवाद हुँदा वा केही नहुँदा पनि सनककै भरमा हत्यासम्म गर्न पछि नपर्ने हद्सम्मको आपराधिक मनोवृति उनीहरुमा देखिएको छ।
सामान्य विवादमै बकेटले हानेर हत्यासम्मका घटना गर्नुमा मुख्य गरी दुईवटा कारण हुनसक्ने पूर्वडीआईजी हेमन्त मल्ल ठकुरी बताउँछन्।
पहिलो- ठेकेदारको दबदबा: डोजर सडक तथा विकास निर्माणको ठेक्का लिएका व्यक्तिको कनेक्सस शक्तिकेन्द्रसम्म हुन्छ। अझ डोजर साहु भनेका व्यक्ति प्राय:जसो कुनै न कुनै स्थानीय तहका जनप्रतिनिधिसम्म हुन्छन्। स्थानीय तहदेखि केन्द्रसम्म उनीहरूको हालिमुहाली हुन्छ।
‘शक्तिकेन्द्रको पहुँचमार्फत् उनीहरूले यस्ता ठेक्का हात पार्ने र कमसल काम गरे पनि कुनै कारबाही नहुने घटना सार्वजनिक भइरहेका छन्। यसले ठेकेदार मात्रै होइन उनीहरूको डोजर चलाउने चालकलाई समेत अपराध नै गरे पनि शक्तिकेन्द्रको पहुँचका कारण सामान्य घटना बनाएर उन्मूक्ति पाउन सकिने भन्ने खालको बुझाई हुन्छ’, ठकुरीले भने, ‘जसका कारण सानो विवादमा पनि उनीहरू आफू पछाडिको डोजर साहु तथा ठेकेदारको दबदबामा यस्ता अपराधका घटना सहजै गराउँछन्।’
दोस्रो- विवादपछिको आवेश: विकास निर्माणका कामहरू गर्दा वा डोजर चलाउँदा अक्सर विवाद हुनु सामान्य झैं मानिन्छ। कसैको जग्गा गएको हुन्छ। कसैले भनेको ठाउँबाट बाटो नगएको भनेर विवाद हुन्छ। यस्ता विवाद सामान्य भए पनि त्यसबेलाको रिस र आवेगमा डोजर चालकहरूबाट यस्ता अपराधका घटना हुने गरेको ठकुरी बताउँछन्।
पूर्वडीआईजी ठकुरीले भनेजस्तै यस्तै विवादपछि आवेशमा आएर २०७६ कात्तिकमा डोजर चालकले बैतडीमा यस्तै प्रकारको घटना घटाएका थिए।
नेपालमा अध्ययन भएको छैन। तर विदेशतिरको अध्ययन हेर्दा लागुपदार्थको धेरै ठूलो भूमिका भएको देखिन्छ। लागुपदार्थको असर भइरहेको अवस्थामा मान्छेले के गरौं, के नगरौं भनेर आफूले आफैंलाई रोक्न नसक्ने अवस्था हुन्छ।
२०७६ कात्तिक ४ गते वैतडीको दशरथ चन्द नगरपालिका-९, ग्वाल्लेक सडक खन्न पुगेको डोजरलाई स्थानीय गौरी जोशीले अवरोध गरेकी थिइन्। त्यसपछि डोजर चालक किशोर बोहराले आवेशमा आएर ती महिलालाई डोजरको बकेटले हानेर हुत्याएका थिए। उक्त भिडियो सामाजिक सञ्जालमासमेत भाइरल भएको थियो। भिडियो भाइरल भएपछि छानविन समिति गठन गरेर छानविन भएको थियो। चालकले गल्ती गरेको पाइएपछि उनीविरुद्ध ज्यान मार्ने उद्योगमासमेत मुद्दा दर्ता भएको थियो। पछि उनी पुर्पक्षका लागि जेल चलान भएका थिए।
यीबाहेक अन्य कारणहरूबाट पनि सामान्य विवादमै हत्यासम्मका जघन्य अपराधका घटनाहरू हुने गरेको वरिष्ठ मनोचिकित्सक तथा पाटन अस्पतालका निर्देशक रवि शाक्य बताउँछन्। यस्ता अपराध मान्छेको व्यक्तित्वमा भरपर्ने उनको तर्क छ।
‘आवेशमा यति स्ट्रोङ आउँछ कि त्यतिखेर आफैंलाई कन्ट्रोल गर्न सक्दैनन्। के ठीक, के बेठीक भन्ने छुट्याउनसमेत सक्ने अवस्था हुँदैन। कहिलेकाहीँ यस्ता कारणले पनि सामान्य विवादमा हत्यासम्मका घटना हुने गरेका छन्। पछि त्यो कामप्रति पछुतो पनि हुनसक्छ। यति हुँदाहुँदै पनि आवेश रोक्न नसक्दा हत्या हुने गरेका छन्,’ शाक्यले भने।
अर्को पाटो लागुऔषध पनि हुनसक्ने उनको तर्क छ। ‘नेपालमा अध्ययन भएको छैन। तर, विदेशतिरको अध्ययन हेर्दा लागुपदार्थको धेरै ठूलो भूमिका भएको देखिन्छ। लागुपदार्थको असर भइरहेको अवस्थामा मान्छेले के गरौं, के नगरौं भनेर आफूले आफैंलाई रोक्न नसक्ने अवस्था हुन्छ। त्यस्तो अवस्थामा पनि यस्ता प्रकृतिका गम्भीर अपराध हुने गरेका छन्,’ शाक्यले भने।
छिटफुट घटनाहरू भने मान्छेको ‘क्रिमिनल माइन्ड’ (आपराधिक मानसिकता)का कारण हुने गरेको उनले बताए।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
