काठमाडौं- महालक्ष्मी विकास बैंकको शाखा कार्यालय कुमारीपाटी ललितपुरमा भएको घोटाला प्रकरणमा नयाँ तथ्य खुल्दै गएका छन्। बैंककै कर्मचारीको मिलेमतोमा कम तौलका सुनका गरगहनालाई बढी तौलको देखाई बढी ऋण लिई सावाब्याजसमेत नतिरी घोटाला गरिएको थियो। साढे १७ किलो सुन भनेर ५ किलो मात्रै सुन धितो राखेर ७ करोड ४२ लाख ६१ हजार ७ सय ४३ रुपैयाँ नतिरी बैंकलाई नोक्सानी गरिएको थियो।
उक्त प्रकरणको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्यूरो सिआइबीले अनुसन्धान गरिरहेको छ। अनुसन्धानका क्रममा बैंकका पूर्व शाखा प्रबन्धक र प्रबन्धकसमेत पक्राउ परेका छन्। घोटाला प्रकरण २०७४ सालदेखि भएको पाइएको छ।
त्यसबेला प्रबन्धक रहेकी पिंकु पालिखेको हस्ताक्षरबाटै कर्जा जारी भएको सिआइबीको अनुसन्धानले देखाएको छ। पालिखेपछि अनिससिंह सिजापति प्रबन्धक बनेका थिए। उनको पालामा समेत उनकै हस्ताक्षरबाट कर्जा प्रवाह भएको पाइएको सिआइबीका प्रवक्ता एसपी बेलबहादुर पाण्डेले बताए। ‘कर्जा प्रवाहमा उनको हस्ताक्षर हुनुले स्वाभाविक रुपमा अनुसन्धानको दायरामा तानिएका हुन्’, एसपी पाण्डे भन्छन्, ‘थप अनुसन्धान भने भइरहेको छ।'
कार्यालय प्रमुखको हस्ताक्षर र संलग्नताबिना ऋण प्रवाह हुन नस्कने भएकाले स्वाभाविक रुपमा उनीहरु अनुसन्धानको दायरामा तानिएको सिआइबीले जनाएको छ। ‘अहिले पक्राउ परेका प्रबन्धकहरुको समयमा ऋण प्रवाह भएको छ। सुन जाँचकीले ओके भनेर हस्ताक्षर गरेपछि प्रबन्धकहरुले हस्ताक्षर गरेपछि बल्ल ऋण प्रवाह भएको छ। कर्जा प्रवाहमा प्रबन्धकको दायित्व रहन्छ नै,’ एसपी पाण्डे भन्छन्। तर प्रहरीसँगको बयानमा पक्राउ परेका प्रबन्धकहरुले भने दोष जति सबै फरार रहेका सुन जाँचकीमाथि लगाएका छन्।
उता सिआइबीको अनुसन्धानलाई प्रभाव पार्ने गरी अनुसन्धानकै क्रममा रहेका प्रबन्धकहरु भने निर्दोष रहेको भन्दै महालक्ष्मी विकास बैंकले विज्ञप्ति नै जारी गरेको छ। बैंकले विज्ञप्तिमार्फत् भनेको छ, ‘बैंकले आन्तरिक छानबिन गरेपछि सुन जाँचकी र ऋणीको मिलेमतोमा घोटाला भएको पाइएको छ। यसमा बैंकका कर्मचारी र पूर्वकर्मचारीको संलग्नता छैन।’
बैंकको उक्त विज्ञप्ति भने प्रहरीको क्षेत्राधिकारमाथि हस्तक्षेप गर्ने किसिमको र अनुसन्धानलाई प्रभाव पार्ने नियतले जारी भएको सिआइबीले विश्लेषण गरेको छ। ‘बैंक आफैं जाहेरीमा आउँछ, आफैं प्रबन्धक दोषी होइन भन्छ। सुन जाँचकीको मात्रै दोष हो भन्छ। को दोषी हो भन्ने बैंकले छुट्याउने होइन। हाम्रो अनुसन्धानले देखाउने हो। यसलाई हामीले हाम्रो क्षेत्राधिकारमाथि हस्तक्षेप र अनुसन्धान प्रभाव पार्न खोजेको रुपमा बुझेका छौं,’ सिआइबीका एक अधिकारीले भने।
सुन जाँचकी अझै फरार
हालसम्म सिआइबीले उक्त घोटाला प्रकरणमा बैंकका पूर्वप्रबन्धकसहित ६ जनालाई पक्राउ गरेको छ।
खोटाङको साकेला गाउँपालिका-२ घर भई ललितपुर लगनखेल बस्ने ३२ वर्षीय पूर्ण राई, सोही ठाउँका ४० वर्षीय देवानन्द राई, धनकुटाको साँगुरीगढी–४ घर भई ललितपुर बस्ने २५ वर्षीय सन्दिप लिम्बूलाई सिआइबीले मंसिर २६ गते पक्राउ गरेको थियो। पक्राउ परेका तीनै जना ऋणी हुन्। उनीहरुले सुन धितो राखेर ऋण लिएका थिए।
त्यसैगरी सिआइबीले दोस्रो चरणमा बैंकका तीन जना पूर्वप्रबन्धकलाई पक्राउ गरेको थियो। गौशाला बस्ने ४२ वर्षीय स्मृति राना, पोखराका ३९ वर्षीय पिंकु पालिखे र मोरङ घर भई ललितपुर बस्दै आएका ३७ वर्षीय अनिस सिंह सिजापतिलाई पुस ५ गते सिआइबीले पक्राउ गरेको हो।
उनीहरुविरुद्ध बैंकिङ कसूर तथा सजाय ऐन, २०६४ बमोजिम म्याद थप गरेर अनुसन्धान भइरहेको छ। कम र कमसल सुन धितो राखेर ऋण प्रवाह भएको समयमा उनीहरु बैंकको शाखा प्रबन्धक थिए। उनीहरुको हस्ताक्षरबाट कर्जा प्रवाह भएकाले उनीहरु समेत अनुसन्धानमा तानिएका हुन्। बैंकका कर्मचारीसहित ६ जना पक्राउ परे पनि घोटाला प्रकरणका मुख्य अभियुक्त सुन जाँचकी भने अहिलेसम्म फरार छन्।
सुन जाँचकी पक्राउ पर्न नसकेकाले महालक्ष्मी विकास बैंक घोटाला प्रकरणको गुत्थी अहिलेसम्म बाहिर आउन सकेको छैन। ‘पक्राउ परेकाहरुको बयान लिने काम भइरहेको छ। तर मुख्य अभियुक्त सुन जाँचकी अहिलेसम्म फरार भएकाले अनुसन्धानमा केही समस्या देखिएको छ,’ सिआइबीका प्रवक्ता एसपी बेलबहादुर पाण्डेले भने।
सुन जाँचकीसहित उक्त घोटाला प्रकरणमा जोडिएका ६ जना फरार छन्। उनीहरुको खोजी जारी रहेको सिआइबीले जनाएको छ।
कोभिड कारण देखाउँदै, रिहा माग गर्दै
पक्राउ परेकाहरुले दुई जना ऋणीले कोरोना भाइरस (कोभिड–१९)लाई कारण देखाउँदै हिरासतमुक्त हुनुपर्ने माग राख्दै सर्वोच्च अदालतमा बन्दीप्रत्यक्षीकरणको रिट दायर गरेका छन्। सर्वोच्चले समेत कोरोना भाइरसलाई कारण देखाउँदै यसअघि सकेसम्म हिरासतमा नलिई अनुसन्धान गर्न आदेश दिएको थियो। सोही कारण देखाउँदै आरोपितले रिट दायर गरेका छन्।
दुई जना ऋणीले हालेको रिटको जवाफ सिआइबीले आइतबार सर्वोच्चलाई पठाइसकेको छ। अर्का ऋणीको तर्फबाट समेत फेरि रिट दायर भएको छ। उक्त बैंक घोटाला प्रकरणमा अनुसन्धान गरिहरेका एक अधिकारी भन्छन्, ‘कसरी हुन्छ प्रहरीलाई अनुसन्धामा गर्न नदिने, अल्झिाइराख्ने प्रवृत्ति देखिन्छ। पालैपालो रिट हाल्नु र बैंकले समेत कर्मचारीको संलग्नता छैन भन्नुले यो कुरालाई पुष्टि गर्छ।’
सुन जाँचकी फेरिएपछि खुलेको थियो घोटालाको रहस्य
बैंक घोटाला प्रकरणको रहस्य सुन जाँचकी फेरिएपछि बाहिर आएको पाइएको छ। करारमा काम गर्दै आएका सुन जाँचकीको गत साउनमा म्याद सकियो। उनको करारको म्याद थप भएन। उनको ठाउँमा बैंकले नयाँ सुन जाँचकी नियुक्ति गरेको थियो।
आफूले कामको जिम्मेवारी लिने बेला सावाब्याज तिर्न बाँकी रहेका धितोको जाँच ती कर्मचारीले गरेका थिए। सोही क्रममा कागजमा साढे १७ किलो भनेर राखिएको सुन जम्मा ५ किलोमात्रै रहेको देखिएको थियो।
‘कागजमा साढे १७ किलो धितो तर सुन भने जम्मा ५ किलो मात्रै भएको पाइएपछि उक्त कुरा राष्ट्र बैंक हुँदै सिआइबीमा आएको हो’ सिआइबीका एक अधिकारी भन्छन्, ‘त्यसबेला नयाँ आएका सुन जाँचकीले धितो जाँच नगरी जिम्मेवारी सम्हालेको भए ती कर्मचारीसमेत अप्ठेरोमा पर्न सक्थे।’
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
