धनगढी- कैलालीकाे धनगढी उपमहानगरपालिका- ४ उत्तरबेहडीकी अन्सु बोहरा दिउँसो ३ बजेपछि कापीकलम लिएर टेलिभिजनको अगाडि बस्छिन्। उनले एसइईको तयारी गरिरहेकी छन्। धनगढीको एक स्थानीय टेलिभिजनबाट प्रसारण भइरहेको एसइई तयारी कक्षामा पढाइका लागि अन्सु हरेक दिन दिउँसो ३ बजे टेलिभिजनसामू आइपुग्छिन्।
उनी धनगढीस्थित सरस्वती माध्यामिक विद्यालयमा अध्ययन गर्छिन्। उनी यो साल एसइई परीक्षा दिने तयारीमा थिइन्। तर, कोरोना भाइरस संक्रमण फैलिएपछि सरकारले एसइई परीक्षा स्थगित गरेको थियो। अन्सुले भनिन्, 'परीक्षाको राम्रोसँग तयारी गरेकी थिएँ, तर परीक्षा सुरु हुने एक दिनअघि सरकारले स्थगित गरेपछि रनभुलमा परे।' परीक्षा स्थगित भएपछि कहिले सुरु हुने भन्ने टुंगो नभएकाले निकै चिन्ता लागेकाे उनी बताउँछिन्।
उनले भनिन्, 'परीक्षा नहुने भएपछि पढेको कुरा नै बिर्सिने हो कि भन्ने डर लाग्न थालेको थियो। अहिले स्थानीय टेलिभिजनबाट एसइई तयारी कक्षा प्रसारण भइरहेको थाहा पाएपछि एसइई तयारी गर्दैछु।'
त्यस्तै, घोडाघोडी नगरपालिका वडा नम्बर १ सुखडका सुवर्णा सज्याल अहिले सामाजिक सञ्जालबाट नियमित अनलाइन अध्ययन गर्न थालेकी छन्। घोडाघोडीस्थित सरस्वती शिक्षा सदनमा कक्षा ४ उत्तीर्ण भएर कक्षा ५ मा पुगेकी सुवर्णाले आजभोलि दिनहुँ अनलाइनबाट अध्ययन गरिरहेको बताइन्।
‘विद्यालयले केहि दिनअघि अनलाइनमार्फत परीक्षा प्रकाशित गरेको थियो। परीक्षा पास भएँ। तर, विद्यालय नखुलेकोले त्यसै घरमा बसेकी थिए,’ उनले भनिन्, 'अभिभावकबाट मेरो विद्यालयले अनलाइन माध्यमबाट विद्यार्थीहरुलाई पठनपाठन गराइरहेको थाहा पाएपछि अहिले अनलाइन माध्यमबाट घरमै बसेर अध्ययन गरिरहेकी छु।'
उनी हरेक साँझ ६ बज्ने बितिक्कै किताब कापी लिएर पढ्ने गर्छिन। उनले भनिन्, 'कार्यक्रम राम्रो छ। नियमित हेर्ने गर्छु। विद्यालय नगएपछि अनलाइनमार्फत पढ्न पाउँदा खुसी छु।'
कोरोना भाइरस संक्रमण रोकथामका लागि सरकारले लकडाउन गरेपछि विद्यालयहरु पनि बन्द छन्। विद्यालय बन्द भएपछि अहिले धेरै विद्यार्थीले टेलिभिजन, रेडियो र अनलाइनमार्फत पढाई गरिरहेका छन्।
शिक्षक प्रकाश छेडालले एसइई तयारी कक्षा कार्यक्रम सञ्चालन गरिरहेका छन्। उनी धनगढीस्थित त्रिनगर माध्यामिक विद्यालयमा गणित र विज्ञान विषयका शिक्षक हुन्। टेलिभिजनको पहुँचमा रहेका विद्यार्थीहरुले टेलिभिजनबाट एसइई तयारी कक्षामार्फत पढाई गरिरहेका छन्। टेलिभिजनको पहुँच नभएका विद्यार्थीहरुले टेलिभिजनको फेसबुक पेजमार्फत ज्ञान हासिल गरिरहेका छन्।
लकडाउनका कारण पढाईमा बाधा पुगेपछि धनगढीको एसटीएस टेलिभिजनले एसइई तयारी कक्षा सुरु गरेको हाे। लकडाउनका कारण विद्यालय बन्द भएपछि अनलाइन कक्षा र रेडियो तथा टेलिभिजन कक्षा विकल्प भएको छ।
राष्ट्रिय माध्यामिक विद्यालय सुखडका शिक्षक टंक सञ्ज्यालले रेडियो तथा टेलिभिजन कक्षा सञ्चालन गर्नु खासै प्रभावकारी नभएको बताए। विद्यार्थीहरुले विद्यालयमा गएर जसरी बुझ्छन्, त्यसरी रेडियो तथा टेलिभिजनमा हेरेर वा सुनेर पढ्न गाह्रो हुने उनी बताउँछन्।
घोडाघोडी बहुमुखी क्याम्पसका पूर्व क्याम्पस प्रमुख लक्ष्मीप्रसाद भट्टराईले दूरशिक्षा कार्यक्रमबाट सबै विद्यार्थीलाई पठनपाठन गराउन सम्भव नरहेको बताए। उनले अधिकांश परिवारमा इन्टरनेट, मोबाइल, टेलिभिजन र रेडियोको पहुँच नभएकाले सबैतिर अनलाइन कक्षा सम्भव नरहेको बताए। उनले भने, 'इन्टरनेट, मोबाइल, टेलिभिजन र रेडियोको पहुँच भएको ठाउँमा केही प्रभावकारी होला, तर दुर्गम गाउवस्तीका विद्यार्थीहरुलाई सम्भव छैन।'
घोडाघोडी नगरपालिका शिक्षा शाखा प्रमुख उमेशराज रेग्मी अनलाइन शिक्षा कार्यक्रमले कक्षा कोठाको जस्तो प्रभावकारी नहुने भएपनि विद्यार्थीहरुमा पढाई प्रतिको रुचि बढ्ने बताए। दूरशिक्षा अनलाइन, टेलिभिजन र रेडियो विद्यार्थीहरुलाई सहयोगी भएपनि यो मात्र सबै कुरा नभएको उनको भनाई छ।
गत चैत्र ६ गते हुने भनिएको एसइई परीक्षामा कैलालीबाट १६ हजार पाँच सय ६२ परीक्षार्थी सहभागी हुँदै थिए। अब यस वर्ष एसइई परीक्षा हुन्छ या हुँदैन अहिलेसम्म निश्चित नहुँदा आफूहरुलाई अनलाइनमार्फत पढन् मन नलागेको केही विद्यार्थीहरुको भनाई छ।
कैलालीमा धेरै नै एफएम रेडियो र टेलिभिजन भएपनि एउटा टेलिभिजनले मात्रै एसइई परीक्षा कक्षा सञ्चालन गरेकाे छ। सुदूरपश्चिम प्रदेशका पहाडी जिल्लाहरुमा पनि अनलाइन शिक्षा सुरु भएको छैन। सरकारले जारी गरेको लकडाउनका कारण लामो समयदेखि विद्यार्थीहरु चिन्तित हुँदै आएका छन्।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।