काठमाडौं- प्रहरीको केन्द्रीय विधि विज्ञान प्रयोगशालाका एसएसपी राकेश सिंहले आफू मातहतको कार्यालयकै महिला कर्मचारीलाई यौन शोषण गरेको आरोप लागेको छ। तर यस विषयमा प्रहरी प्रधान कार्यालयले भने कुनै प्रक्रिया अघि बढाएको छैन। प्रहरी अधिकारीहरूका अनुसार पीडक (एसएसपी सिंह) र पीडितबीच सहमतिमा नै यौन सम्बन्ध भएको र पीडितसमेत नखुलेकाले कारबाही प्रक्रिया अघि बढाउन नसकिएको प्रतिक्रया दिएका छन्।
यौन शोषण गरेको भन्दै १६ महिनाअघि प्रधानमन्त्री कार्यालयमा हालिएको उजुरीमाथि अझै छानबिन हुन सकेको छैन। प्रधानमन्त्री कार्यालयमार्फत् गृह हुँदै प्रहरी प्रधान कार्यालयमा नै पुगेको उक्त उजुरीको फाइल अझै गोप्य राखिएको छ। उक्त उजुरीमाथि प्रधानमन्त्री कार्यालय, गृह मन्त्रालय र प्रहरी प्रधान कार्यालयले समेत वास्ता गरेका छैनन्।
यसबारेमा जिज्ञासा राख्दा नेपाल प्रहरीका केन्द्रीय प्रवक्ता शैलेश थापा क्षेत्री अझै अनुसन्धानकै क्रममा रहेको मात्र बताउँछन्।
प्रहरी प्रधान कार्यालयको प्रहरी निरीक्षणालयका डिआइजी मनोज नेउपानेले त यस्ता बेनामी उजुरी धेरै आउँने भन्दै थन्क्याउन लगाएका थिए। उनकै निर्देशनमा उक्त फाइल अझै पेन्डिङमा छ।
एसएसपी सिंह र तल्लो दर्जाकी महिला प्रहरीबीचको यौन संवादको अडियोसहित परेको उजुरीमा निरीक्षणालयका डिआइजीले छानबिनका लागि तदरुकता देखाएका छैनन्। स्रोतका अनुसार डिआइजी नेउपानेले ‘अडियो सुन्दा नै यौन शोषण भन्न नमिल्ने छ। सहमतिमै भएको देखिन्छ। के अनुसन्धान गर्नु?’ भन्ने गरेका छन्।
उजुरी दिनेको नाम उल्लेख नहुनु, पीडित भनिएकी महिला प्रहरीले केही नबोलेकाले पनि यौन शोषणमा कारबाही कसरी गर्ने भन्ने अन्यौल रहेको प्रहरी स्रोतले जानकारी दियो।
सहमतिमा नै भएको यौन सम्बन्धमा बलात्कारको आरोपका विषयमा छानबिन गर्न असहज भएको प्रतिक्रिया दिएपछि हामीले यस्तै प्रकृतिका उजुरी तथा मुद्दामा सर्वोच्चले गरेका फैसला समेत अध्ययन गरेका थियौं। सर्वोच्च अदालतले सहसेनानी भूपेन्द्र खड्का र कुचीकार पदमा कार्यरत एक महिलाबीच ७ वर्ष अघि भएको यौन सम्पर्कको घटनाको फैसला गर्दै नयाँ नजिर स्थापित गरेको छ। सर्वोच्चले स्थापित गरेको नजिरअनुसार माथिल्लो पदको व्यक्ति र तल्लो तहका व्यक्तिबीच प्रलोभनमा पारी सहमतिमा नै यौन सम्पर्क भए पनि त्यसलाई बलात्कार नै मानिन्छ।
एसएसपी सिंह र अहिले पीडित भनिएकी महिला प्रहरीको जस्तै प्रकारको घटनामा सर्वोच्च अदालतले नयाँ नजिर स्थापित हुने गरी फैसला गरेको हो।
नयाँ नजिर स्थापित गराउने घटना भने यस्तो छ। नेपाली सहसेनानी भूपेन्द्र खड्का र कुचीकार पदमा कार्यरत एक महिलाबीच ७ वर्षअघि भएको यौन सम्पर्क घटनाबारेको मुद्दामा फैसला गत वैशाखमा गर्यो। उक्त फैसलापछि यौन सम्कर्पबारे नयाँ नजिर स्थापित हुने भन्दै यससम्बन्धी विभिन्न टिकाटिप्पणी पनि भएका थिए।
सहसेनानी खड्का र कुचीकार महिलाबीच यौन सम्पर्क भएको थियो। महिला गर्भवती भइन्। गर्भपतनका लागि भारत जान लाग्दा महिलाले घटनाबारे प्रहरीलाई जानकारी गराएकी थिइन्। प्रहरीले दुवैलाई पक्राउ गरेर नेपाली सेनालाई बुझाइएको थियो।
सेनाको कोर्ट मार्सलले अनुशासन मिचेको भन्दै सहसेनानी खड्कालाई १ महिना कैद र जागिरबाट बर्खास्त गर्यो। सैनिक अदालतले त्यसलाई सदर समेत गर्यो।
तर आफूहरुबीच सहमतिमै यौन सम्पर्क भएको भन्दै उक्त फैसलाविरुद्ध खड्काले सर्वोच्च अदालतमा रिट दायर गरेका थिए। सर्वोच्चका न्यायाधीशद्वय सपना मल्ल प्रधान र पुरूषोत्तम भण्डारीको संयुक्त इजलासले यस विषयमा फैसला मात्रै गरेन, नयाँ नजिर समेत स्थापित गर्यो।
एउटै संस्थामा कार्यरतमध्ये माथिल्लो दर्जाका पुरूष र तल्लो दर्जाका महिलाबीच हुने सहमतिकै सम्बन्ध पनि यौन हिंसा भएका घटना बाहिरिएको फैसलामा उल्लेख छ। फैसलामा भनिएको छ, ‘आफ्नो पदीय प्रभावमा पारी अफिसरस्तरको सैनिकले तल्लो तहको महिला सैनिकसँग यौन सम्बन्ध राख्ने सहमतिलाई अनुचित प्रभावमा पारी लिएको सहमति भनी बुझ्नुपर्ने हुन्छ।’
सर्वोच्चको उक्त फैसलाले चेन अफ कमान्डमा बस्नुपर्ने सुरक्षा फौजमा माथिल्लोस्तरको पुरुष र तल्लो स्तरको महिलाबीच भएको सहमतिकै यौन सम्पर्कसमेत बलात्कार हुने नजिर स्थापित गरेको हो।
सर्वोच्चको यो नजिर हेर्ने हो भने एसएसपी सिंह र ती महिला प्रहरीबीच पनि पदीय प्रलोभनमा यौन सम्पर्क भएको प्रष्ट हुन्छ। यी दुईबीच कुराकानी भएको फोनको अडियोले समेत पदीय प्रलोभनमा यौन सम्बन्ध भएको प्रष्ट पार्छ।
फोनमा महिला प्रहरीले एसएसपी सिंहलाई आफूलाई ड्युटीमा किन हाल्नुभयो?, सरुवा मिलाइदिनु पर्यो, तराई जानुपर्छ मेरो नाम कटाइदिनू, आफन्तलाई काज खटाउनु पर्यो जस्ता प्रस्ताव राखेकी थिइन्। एसएसपी सिंहसँग निकट भएकैले ती महिलाले आफूले ड्युटी गर्न नपर्ने, भनेको ठाउँको सरुवा जान पाउने, आफ्न्तलाई समेत राम्रो ठाउँमा सरुवा गर्न सक्नेजस्ता फाइदाका लागि उनी एसएसपी सिंहसँग लोभिएको प्रष्टै छ।
एसएसपी सिंहले पनि उनलाई आफू भएको भए ड्युटीमा नखटाउने, कर्मचारी प्रशासनसम्मका हाकिमलाई समेत भनसुन गरेर काज, सरुवा मिलाउने प्रलोभन दिने गरेको प्राप्त अडियोले पुष्टि गर्छ। यिनै प्रलोभनमा ती महिला प्रहरी पर्छिन्। कार्यालय प्रमुख नै आफू नजिक भएपछि त्यसको फाइदासमेत आफूले पाउन सक्ने प्रलोभनमा उनी परेको संवादले पुष्टि गर्छ।
प्रधानमन्त्री कार्यालयमार्फत् दिएको उजुरीले पनि यो कुरालाई थप प्रष्ट्याउँछ। चेन अफ कमान्डमा बस्नुपर्ने प्रहरी संगठन भएकाले दर्जाको महत्व हुन्छ। जहाँ १ दिनले समेत सिनियर र जुनियर हुने गर्छन्। जसकारण आफूभन्दा माथिल्लो दर्जाकाले भनेको मान्नु अनिवार्य जस्तै हुन्छ प्रहरीमा। यही चेन अफ कमान्ड र दर्जाको दुरुपयोग गर्दै एसएसपी सिंहले उनीमाथि यौन शोषणको प्रस्ताव गरेको उजुरीले नै प्रष्ट पारेको छ।
उजुरीमै उल्लेख गरिएअनुसार एसएसपी सिंहले शारीरिक सम्पर्कका लागि करकाप गर्ने र नमानेको अवस्थामा सरुवा गर्नेदेखि कारबाही गर्नेसम्मको धम्की दिइएको छ। माथिल्लो दर्जाका एसएसपी सिंहले तल्लो दर्जाकी महिला कर्मचारी (पीडित महिला)को सरुवा गर्नेसम्मका धम्की दिने र आफूले भनेअनुसार भए लाभ लिन सक्ने प्रलोभनमा पारी एसएसपी सिंहले यौन शोषण गर्दै आएको पुष्टि हुन्छ।
माथि उल्लेखित सर्वोच्चको नजिर हेर्ने हो भने एसएसपी सिंहले पदीय प्रलोभनमा पार्दै चेन अफ कमान्डसमेतको दुरुपयोग गरी ती महिलालाई सहमति जनाउन बाध्य बनाएर यौन शोषण गर्दै आएको पुष्टि हुन्छ।
सर्वोच्चको उक्त नजिरअनुसार एसएसपी सिंहलाई भने प्रहरी प्रधान कार्यालयले कुनै कारबाही प्रक्रिया अघि बढाउन सकेको छैन। प्रहरी प्रधान कार्यालय स्रोत भन्छ, ‘पीडित भनिएकी महिलाले नबोली यस विषयमा हामीले केही गर्न सक्ने अवस्था छैन।’
थप समाचार:
डिआइजीले १६ महिनासम्म लुकाए एसएसपी विरुद्धकाे यौन शोषणको उजुरी
प्रहरी ल्याबका एसएसपीमाथि नै यौन शोषणको आरोप
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
