काठमाडौं- जेठ १ गते अर्थात बुधबारबाट एकल बिन्दु सेवा सुरु हुने भएको छ।
उद्योग व्यवसाय क्षेत्रका लगानीकर्ता र व्यवसायीहरुलाई फरक-फरक किसिमका प्रशासनिक सेवा एकै ठाउँबाट दिने उद्देश्यले ‘एकल बिन्दु सेवा कार्यालय’ सञ्चालनमा ल्याउन लागिएको हो।
त्रिपुरेश्वस्थित उद्योग विभागको कार्यालयमा एक बिन्दु सेवा कार्यालय रहनेछ।
मुलुकभित्र लगानीको वातावरण बनाउन तथा उद्योग व्यवसाय सञ्चालनका लागि सरकारी तवरबाट प्रशासनिक काम कारबाहीमा हुने झन्जटलाई निरुत्साहन गर्न एकल बिन्दु सेवा कार्यान्वयनमा ल्याइएको हो।
उद्योग विभागका महानिर्देशक विनोद प्रकाश सिंहका अनुसार ‘औद्योगिक व्यवसाय ऐन–२०७३’ अन्तर्गत व्यवस्था भएको एकल बिन्दु सेवा कार्यालय स्थापनाका लागि पूर्वाधार तथा प्रशासनिक संरचना तयार भइसकेको छ।
जेठ १ गते बिहान उक्त सेवाको औपचारिक सुरुवात गरिने र बुधबार बाट नै सबै सेवाग्राहीले सबै सेवा पाउने उनको भनाइ छ।
उक्त कार्यालयमा भूमिसुधार, नापी, विभाग भन्सार, कम्पनी रजिस्ट्रार कार्यालय, सामान्य प्रशासन, वाणिज्य, अध्यागमन विभाग लगायतका एक दर्जन बढी सरोकार कार्यालय रहने छन्।
एकल बिन्दु सेवा केन्द्रमा उद्योग दर्ता, उर्जा तथा सञ्चार लगायत पूर्वाधारको सुविधा, वातावरण प्रभाव मूल्यांकन, विदेशी विनिमय तथा भिसा सहजीकरण लगायतका इकाइ राखिएका छन्।
औद्योगिक व्यवसाय ऐन अन्तर्गत उद्योगले पाउने छुट, सुविधा वा सहुलियत प्रदान गर्ने निर्णय गरी सोको कार्यान्वयन गर्ने वा गराउने, उद्योगलाई आवश्यक पर्ने विद्युत, पानी, दूरसञ्चारका साधन, जग्गा, सडक जस्ता पूर्वाधार सेवा उपलब्ध गराउने सम्बन्धमा समयबद्ध व्यवस्था गर्न आवश्यक निर्णय गरी सोको कार्यान्वयन गर्ने, गराउने लगायतका काम एकल बिन्दु सेवामार्फत गर्न सकिनेछ।
औद्योगिक व्यवसाय ऐन, २०७३ ले एकल बिन्दु सेवा सम्बन्धी व्यवस्था गरेको छ।
ऐनले ‘उद्योग वा लगानीकर्तालार्ई प्राप्त हुने छुट, सुविधा वा सहुलियत र उद्योगको लागि आवश्यक पर्ने पूर्वाधार सम्बन्धी सेवा समयमै सरल र सहज रुपमा एकै थलोबाट उपलब्ध गराउने सम्बन्धमा नेपाल सरकारले नेपाल राजपत्रमा सूचना प्रकाशन गरी एकल बिन्दु सेवा केन्द्रको स्थापना गरी सञ्चालनमा ल्याउन सक्नेछ’ भनी उल्लेख गरेको छ।
‘नेपालमा लगानी गर्ने कम्पनीहरूलाई लगानी मैत्री वातावरण तयार गर्न तथा उद्योगधन्दा विकास गर्नका लागि चाहिने प्रशासनिक कार्यहरुको काम एउटै थलोबाट गर्ने भन्ने अवधारणा नै एकल बिन्दु सेवा हो,’ महानिर्देशक सिंह भन्छन्, ‘स्वदेशी तथा विदेशी लगानीमा नेपालमा स्थापना हुने गरी आउने उद्योगहर"ले सबै कानुनी आधार पूरा गरिसकेपछि जुन बिन्दुमा सेवाग्राहीले फाइल दर्ता गरेको छ त्यही बिन्दुमा सरकारी प्रक्रिया पूरा भएको प्रमाणपत्र पनि पाउने छन्,’ उनले भने।
मुलुकभित्रैका निजी क्षेत्रले होस् वा विदेशी लगानीकर्ताले होस्, नेपालमा लगानीको वातावरण बन्न नसक्नुमा प्रशासनिक काम कारबाहीमा हुने ढिलासुस्ती प्रमुख रहेको धारणा बनाउँदै आएका छन्।
लगानीकर्ताको यही धारणा चिर्नका लागि नै सरकारले एकल बिन्दु सेवा ल्याउने परिकल्पना गरेको हो।
एउटा कम्पनी स्थापना र त्यसपछिका प्रशासनिक काममा हुने उल्झन र व्यवधान धेरै रहेको र लगानीमैत्री वातावरणको माग गरिरहेको बेला एकल बिन्दु सेवाले उद्योग स्थापना गर्नको लागि थप सहज हुने र वैदेशीक लगानी भित्रिने विश्वास सरकारले लिएकोे छ।
नेपालमा आउने वैदेशिक लगानीलाई मध्यनजर गरी छुट्टै कार्यालय विस्तार गर्नु भन्दा उद्योग विभागको शाखाको रुपमा रहने एकल बिन्दु सेवा कार्यालयलाई नै त्यसको जिम्मेवारी दिन सकिने गरी पनि कार्यालयको कार्यक्षेत्र तोकिएको छ।
लगानी सम्मेलनको केही अगाडि मात्र संसदबाट स्विकृत भएको विदेशी लगानी तथा प्रविधि हस्तान्तरणसम्बन्धी ऐनले पनि विदेशी लगानी प्रोत्साहन गर्ने उद्देश्यले एकल बिन्दु सेवा केन्द्र स्थापना गर्ने विषयलाई प्राथमिकतामा राखेको थियो।
लगानी सम्मेलनका क्रममा नेपालका तर्फबाट अधिकांश वक्ताले एकल बिन्दु सेवा सरकारले लागू गर्न लागेको र यसकारण लगानीकर्ताले एउटै कामका लागि विभिन्न निकाय धाउनुपर्ने अवस्थाको अन्त्य हुन लागेको धारणा राखेका थिए।
हतारमा काम
सरकारले आगामी आर्थिक वर्षको नीति तथा कार्यक्रम सार्वजनिक गर्दै एकल बिन्दु सेवा जेठ १ गतेबाट नै सञ्चालनमा ल्याउने घोषणा भएपछि कार्यालय स्थापना तथा कर्मचारी व्यवस्थापनको काम हतार–हतारमा सकाएको महानिर्देशक सिंहको भनाइ छ।
कार्यालय स्थापना गर्ने त भन्यौं, तर धेरै काम गर्न बाँकी थियो। कार्यालय राख्ने भनेको ठाउँ नै बनिसकेको थिएन। सोमबार मन्त्रालयसँग छलफल गरेर कर्मचारी व्यवस्थापनलगायतका विषयहरु टुंग्यायौं,’ उनले भने।
अघिल्लो साता राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले संसदमा नीति तथा कार्यक्रम प्रस्तुत गदै जेठ १ गतेदेखि एकल बिन्दु सेवा केन्द्र स्थापना हुने बताएकी थिइन्।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।