काठमाडौं– सप्तरीका दशरथ यादव, विदेन्द्र महतो, दिपक मन्डल, दिलिप मन्डल र जनकपुरका सनी मन्सुर साढे २ वर्षअघि साउदी अरब पुगे। युसुप अल्जरत कन्स्ट्रक्सन कम्पनीमा लेबर भिसामा दुई वर्षको श्रम सम्झौता गरेर साउदी पुगेका पाँचैजना ६ महिनाअघि नै नेपाल फर्किनुपर्थ्यो वा भिसा थपिएको हुनुपर्थ्यो। तर, हालसम्म पनि न उनीहरु नेपाल फर्किएका छन्, नत भिसा नै ‘रिन्यू’ भएको छ।
खासमा यी पाँच नेपालीहरु साउदीमै किन रहिरहेका छन् त?
युसुप अल्जरत कन्स्ट्रक्सनमै काम गरी एक महिनाअघि मात्रै स्वदेश फर्किएका उदयपुर नेपालटारका भोजराज खड्काले नेपाल लाइभलाई बताएपछि मात्रै उनीहरुको अवस्था सतहमा आएको हो।
खासमा खड्कासमेत श्रम सम्झौताभन्दा ४ महिना बढी काम गरेर नेपाल फर्किएका थिए।
बिहीबार वैदेशिक रोजगार विभागमा भेटिएका खड्काका अनुसार सो कम्पनीले ६ महिनादेखि नै ५ नेपाली कामदारलाई करार अवधि सकिए पनि स्वदेश फर्कन नदिई काम लगाइरहेको छ। श्रम स्वीकृतिको अवधि सकिए पनि उनीहरुलाई मानसिक यातनासमेत दिने गरेको तथा ‘बन्दी’ बनाएर काम लगाइरहेको खड्काले बताए।
नेपालीहरुको अवस्थाका बारेमा खड्काले बताएपछि हामीले पीडितहरुलाई सम्पर्क गर्न खोज्यौं। सामाजिक सञ्जालबाट सप्तरीका दशरथ यादव सम्पर्कमा आए। सोपश्चात् मात्रै उनीहरुको वास्तविक अवस्थाका बारेमा बुझ्न हामीलाई सहज भयो।
पीडित यादवले आफूसहित ५ जनालाई कम्पनीले ‘बन्दी’जस्तै व्यवहार गरेको गुनासो पोखे। ‘६ महिना भयो श्रम अवधि सकिएको, तर, विना इजाजत हामीले काम गरिरहेका छौं,’ यादवले भने, ‘कम्पनीमा कुरा राख्दा न घर पठाउँछ, न श्रम इजाजत नै थपिदिएको छ।’
रोजगारदाता कम्पनी युसुप अल्जरतले उनीहरुलाई घर फर्किन्छौं भन्दा दुर्व्यवहारसमेत गर्ने गरेको उनले बताए।
‘हामीले पटक–पटक घर जान्छौं भन्यौं, तर हामीलाई उल्टै यातना दिने काम भयो’, यादवले भने। तर, पछिल्लो ६ महिना काम गरेबापतको पारिश्रमिक भने कम्पनीले भुक्तानी गरिरहेको यादवले स्वीकारे।
‘आफूहरुलाई स्वदेश फर्किन चाहेमा कम्पनीले हवाई टिकटको समेत व्यवस्था नगर्ने बताएको छ’, यादवको भनाइ थियो।
यादवले आफूहरुलाई नेपाल फिर्तीको वातावरण बनाइदिन पनि आग्रह गरे।
अन्नपूर्ण इन्टरनेसनल म्यानपावर प्रालिमार्फत २०७३ सालमा उनीहरु रोजगारीका लागि साउदी पुगेका थिए। साउदीस्थित अल्जरत कम्पनीका मालिक इम्बारहिम कपिल हुन्।
आफूहरुलाई कम्पनीले अकाम (लेबर लगायतका काम गर्नेलाई दिइने) परिचयपत्र पनि नदिएको पीडित यादवले बताए। साउदी अरबको कानुनमा अकाम परिचयपत्र नभएका विदेशी कामदारहरु स्वतः अवैध ठहरिन्छन्। त्यस्ता विदेशी कामदारलाई साउदी सरकारले जरिवानासमेत तिराउँदै आएको छ।
पीडितको अवस्था बुझेपछि हामीले उनीहरुलाई साउदी पठाएको नेपालस्थित म्यानपावर अन्नपूर्ण इन्टरनेसल प्रालिका सञ्चालक दिनेश साउदसँग सम्पर्क गर्यौं। उनले यस विषयमा कम्पनीका मालिकसँग बरम्बार कुराकानी भइरहेको बताए। उनले पीडित नेपालीको उद्धारका लागि अर्को साता साउदी जान लागेको समेत जानकारी दिए। ‘कम्पनीले समयमा तलब र अन्य सुविधासमेत दिइरहेको जानकारी आफूलाई गराएको छ।’, उनले भने, ‘पीडित ५ नेपालीको स्वदेश फिर्तीका लागि अर्को साता साउदी जाँदैछु।’
साउदी जाने हकमा सरकारले २ वर्षका लागि मात्रै श्रम स्वीकृति दिँदै आएको छ। तर, यादवसहितका ५ जना नेपाली भने श्रम अवधि सकिएको ६ महिना भइसक्दा पनि साउदीमा ‘अवैध’ रुपमा काम गर्न बाध्य छन्।
यस सम्बन्धमा विभागमा कुनै पनि जानकारी नआएको विभागका महानिर्देशक दिलिपकुमार चापागाईंले बताए। उनले भने, ‘यस सम्बन्धमा विभागमा हालसम्म कुनै पनि उजुरी परेको छैन। यद्यपि घटनाका बारेमा भने जानकारी लिने र सोही अनुसारको आवश्यक प्रक्रिया अगाडि बढाइने छ।’
पहिल्लो समय साउदी रोजगारीमा गएका धेरै नेपाली कामदार समस्यामा पर्ने गरेका छन्। दुई वर्षअघि साउदीमा देखिएको आर्थिक तरलताका कारण रोजगारदाता कम्पनीमा आर्थिक संकट उत्पन्न भइरहेको छ। जसका कारण धेरै रोजगारदाता कम्पनी बन्द हुँदा रोजगारीका लागि साउदी पुगेका विदेशी कामदार अलपत्र पर्ने तथा अवैध रुपमै कामदारहरुलाई राख्ने क्रम बढिरहेको छ।
वैदेशिक रोजगारीमा साउदीसँगै मलेसिया, कतार र कुवेत गएका धेरै नेपाली समस्यामा पर्ने गरेको उजुरी आउने गरेको विभाग बताउँछ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
