काठमाडौं– यसवर्षको तिहारमा सयपत्री माला मात्रै करिब ४० लाख खपत हुने अनुमान गरिएको छ। स्वदेशी उत्पादन ३५ लाख मात्रै हुने नेपाल फ्लोरीकल्चर एसोशियसन संघका अध्यक्ष तामाङले बताए।
‘यस वर्षको तिहारमा ४० लाख माला खपत हुने प्रारम्भिक अनुमान छ। ३५ लाख स्वदेशी उत्पादन पुग्छ भने ५ लाख माला आयात गर्नुपर्ने देखिन्छ,’ उनले भने।
५ लाख माला आयात गर्नुपर्दा तिहारमा स्वदेशी उत्पादनले मात्रै धान्न नसक्ने देखिएको छ। त्यस्तै, ४ लाख ५० हजार थान मखमली माला, २० हजार गोदावरी माला र ३० हजार मिक्स माला खपत हुने अध्यक्ष तामाङले बताए।
गत वर्षहरुमा, कोभिड–१९ को समयमा पनि करिब ३५ लाख माला खपत भएको तामाङ बताउँछन्।
यस्तै भारतीय सयपत्री माला आयातमा रोक लगाएपछि तिहारमा फूलमालाको मूल्य बढ्ने सम्भावना समेत देखिएको तामाङ बताउँछन्।
‘पहिला तिहार आउनुभन्दा अघिदेखि सस्तो माला भारतबाट आयात गरेर चिस्यानगृहमा भण्डारण गरिन्थ्यो। र सस्तो थियो। अहिले आयातमा रोक लगाइएको छ। त्यसकारण मूल्य बढ्न जान्छ,’ उनले भने। मूल्य बढे पनि किसानले राम्रो बजार भाउ पाउने उनको दाबी छ।
यस्तै चालू आर्थिक वर्षको बजेटले फूल आयातमा १३ प्रतिशत भ्याट लागू गरेको छ। त्यसमा भन्सार दरलगायतका कारणले सबै जोड्दा मूल्य बढ्ने देखिएको उनले बताए।
‘पहिला फूलमा भ्याट लाग्दैनथ्यो। यसवर्ष भ्याट लागेकाले किसानबाट होलसेलमा लैजाँदा होलसेलले सरकारलाई १३ प्रतिशत भ्याट तिर्नुपर्छ। त्यसैले यस वर्ष स्वदेशी फूलमालाको मूल्य थप बढ्ने देखिएको हो। किसानसँग व्यक्तिले खुद्रा मूल्यमा किने भ्याट लाग्दैन,’ उनले भने।
प्रतिमाला कम्तिमा २५ रुपैयाँ वृद्धि हुने अनुमान गरिएको संघका अध्यक्ष तामाङले बताए। सयपत्री मालाको थोक मूल्य १२५ रुपैयाँदेखि माथि पर्ने उनले बताए। खुद्रा मूल्य प्रतिमाला १५० रुपैयाँमाथि पर्ने अनुमान गरिएको छ भने मखमली मालाको मूल्य थोकमा ४५ र खुद्रामा ६० देखि ७० रुपैयाँ पर्ने उनको अनुमान छ। मिक्स माला होलसेलमा ३ सय र खुद्रामा ५ सय रुपैयाँसम्म पर्न जाने अध्यक्ष तामाङ बताउँछन्।
यस्तै, गोदावरी फूलको मालामा भने एक हजार रुपैयाँबाट सुरु भएर तीन हजार रूपैयाँसम्म पर्न अनुमान रहेको उनको भनाइ छ। गत वर्षको तिहारमा सयपत्री फूलको मालाको थोक मूल्य प्रतिगोटा ५५ रुपैयाँ तोकिएको थियो। मखमली प्रतिगोटा ४० रुपैयाँ र गोदावरी प्रतिगोटा साइज हेरेर ४ सय रुपैयाँदेखि माथि रहेको थियो।
तर अवैध रुपमा फूल तथा माला भित्रिए मालाको मूल्य नबढ्ने उनको भनाइ छ। ‘सरकारले आयातमा रोक लगाए पनि चोरी निकासी बाट फूल तथा माला ल्याइने गरिन्छ। यसरी माला आयात गर्न नदिन सरकारले नाकामा कडाई गरे माला महँगो पर्छ। नाका खुकुलो भए सस्तोमा बिक्री गर्न बाध्य हुनुपर्छ,’ उनले भने।
२० प्रतिशत फूल अपुग
तिहारलाई लक्षित गर्दै सरकारले भारतीय सयपत्री फूलमाला आयातमा कात्तिक १ गतेदेखि नै प्रतिबन्ध लगाएको छ। मागको ८० प्रतिशत फूल स्वदेशी उत्पादनले नै धान्ने भएपछि कात्तिक १ गतेदेखि अर्को सूचना नआउँदासम्म भारतबाट फूल आयात गर्न प्रतिबन्ध लगाएको पुष्प विकास केन्द्रले जनाएको छ।
तिहारलाई चाहिने फूलको माग स्वदेशी उत्पादनले धान्नसक्ने भएकाले पुष्प विकास केन्द्रको सिफारिसमा आयात रोकेको केन्द्रकी प्रवक्ता सिर्जना पौडेल बताउँछिन्।
यस वर्षको तिहारमा आन्तरिक उत्पादन ८० प्रतिशत रहेको र २० प्रतिशत मात्र अपुग भएको हुँदा अर्को सूचना जारी नहुन्जेललाई रोकेका उनको भनाइ छ।
विगतमा मौसम प्रतिकूलताका कारण नेपाली उत्पादनले मात्र धान्न नसक्ने भएकाले भारतबाट पुष्पजन्य सामग्री आयात गर्नुपर्ने बाध्यता थियो। तर, यसवर्ष नेपालमै पुष्पखेती राम्रो भएकाले फूल आयात आवश्यक नदेखिएको उनको भनाइ छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
