नयाँ दिल्ली– नसिरुद्दीन शाह भारतीय फिल्म उद्योगका अनुभवी अभिनेता हुन्। तर उनी सधैं विवादमा आइरहेका छन्।
उनी विगतमा पनि आफ्नो टिप्पणीका कारण विवादको केन्द्र बनेका थिए। दिलिप कुमारदेखि भारतका पहिलो सुपरस्टार राजेश खन्ना वा साथी अभिनेता अनुपम खेर उनको शब्दको तीरबाट बच्न सकेनन्।
नसिरुद्दीन शाह कसैको विरुद्धमा भए पनि मनको कुरा गर्न कहिल्यै पछि हटेनन्। उनी आफ्नो कुरामा अडिग रहने मध्येमा पनि चिनिन्छन्।
हालै उनले सिन्धी भाषामा विवादास्पद बयानका लागि माफी मागेका छन्। तर धेरै पाकिस्तानीहरूले उनको प्रशंसा गरेका छन्। अर्कोतर्फ भारतमा मराठी भाषालाई फारसीसँग जोडेको भन्दै उनको आलोचना पनि भइरहेको छ।
नसिरुद्दीनले किन मागे माफी?
नसिरुद्दीन शाह हालैको अन्तर्वार्ताका कारण धेरै निशाना बनेका छन्। जसमा उनले पाकिस्तानमा सिन्धी भाषा नबोल्ने बताएका थिए।
लगत्तै, उनले फेसबुकमा माफी मागे र यसलाई आफ्नो तर्फबाट 'गल्ती' भएको भने।
माफी मागेपछि पाकिस्तानी अभिनेता अदनान सिद्दिकीले ट्वीटरमा यो पोस्ट सेयर गर्दै नसिरुद्दीन शाहको प्रशंसा गर्दै लेखेका छन्, ‘गल्तीको लागि माफी माग्नु व्यक्तिको व्यक्तित्व र उसको विवेकको संकेत हो। आफ्ना गल्तीहरू स्वीकार गर्न र तिनीहरूको जिम्मेवारी लिन साहस र नम्रता चाहिन्छ।’
नसिरुद्दीन शाहले फेसबुकमा लेखेका छन्, ‘म पाकिस्तानका सबै सिन्धी भाषी मानिसहरूसँग माफी चाहन्छु, जसलाई मैले मेरो गलत विचारले धेरै चोट पुर्या,एको छु। मेरो जानकारी गलत थियो, यसमा स्वीकारोक्ति छ। तर के मलाई यसका लागि क्रूसमा टाँगिनुपर्छ?’
उनले भने, ‘धेरै वर्षसम्म प्रतिभाशाली भनी गल्ती गरिसकेपछि, मलाई 'अज्ञानी' र 'नक्कली बुद्धिजीवी' भनिएकोमा एकदमै रमाइलो भइरहेको छ। कस्तो परिवर्तन!’
नसिरुद्दीन शाहको भनाइ र माफीमा सामाजिक सञ्जाल प्रयोगकर्ताहरूले पनि टिप्पणी गरिरहेका छन्। धेरैले उनी आफ्नो मनपर्ने अभिनेता भएको भन्दै यो कुरालाई मनमा नलिनुपर्ने बताएका छन्।
तर इरफना मल्लाह नामका एक प्रयोगकर्ताले लेखे, ‘नसीरुद्दीन शाह साहब, हामी तपाईंलाई क्रुसमा टाँग्ने छैनौं तर हामी तपाईं जस्तो व्यक्तित्वबाट यस्तो बयानको अपेक्षा गर्दैनौं।’
‘सिन्धीहरूले तपाईंलाई माया गर्छन् र तपाईंको माया चाहन्छन्। हामी हाम्रो भाषाप्रति धेरै संवेदनशील छौं किनभने यो हाम्रो पहिचान हो।’
मराठी भाषालाई फारसीसँग जोड्ने विषयमा विवाद
हालै उनले एक अन्तर्वार्तामा मराठीमा पनि फारसी भाषाका शब्दहरू आएको बताएका थिए। तर धेरैले मराठीलाई कमजोर भनेका छन्। उनले यसबारे स्पष्टीकरण पनि दिएका छन्।
नसिरुद्दीन शाहले आफ्नो फेसबुक पेजमा लेखेका छन्, ‘मैले भर्खरै भनेको कुरालाई लिएर दुईवटा अनावश्यक विवाद उत्पन्न भएको देखिन्छ। एउटा पाकिस्तानमा सिन्धी भाषाको बारेमा मेरो गलत बयानसँग सम्बन्धित छ। म गलत थिएँ। अर्को मैले मराठी र फारसीबीचको सम्बन्धको बारेमा भनेको हो।’
‘मेरो शब्द सही थिए, किनकि धेरै मराठी शब्दहरू फारसीबाट आएका हुन्। मेरो उद्देश्य मराठी भाषालाई कम देखाउने होइन तर विविधताले सबै संस्कृतिहरूलाई कसरी समृद्ध बनाउँछ भनेर देखाउने थियो।’
उनी भन्छन्, ‘उर्दू आफैंमा हिन्दी, फारसी, टर्की र अरबी भाषाहरूको मिश्रण हो। अंग्रेजीले हिन्दुस्तानीसहित सबै युरोपेली भाषाहरूबाट शब्दहरू लिएको छ, र मलाई लाग्छ कि यो पृथ्वीमा बोलिने हरेक भाषामा सत्य हो।’
केरल कथामा टिप्पणी
उनले भारतमा मुस्लिमविरुद्ध कथित घृणाको वातावरणमा खुलेर आफ्नो राय दिएका छन्, जसका कारण एक वर्गले उनलाई पाकिस्तान जाने सल्लाह समेत दिएको छ।
हालै उनले इन्डियन एक्सप्रेसमा 'द केरला स्टोरी' मा टिप्पणी गर्दै आफ्नो विचार व्यक्त गरे। अन्तर्वार्ताका क्रममा उनले भने, ‘अवश्य पनि यो निकै कठिन समय हो। शुद्ध र खुला प्रचारप्रसार भएका यस्ता कुराको प्रचार भइरहेको छ।’
नसिरुद्दीन शाहले भने, ‘आजकाल शिक्षितहरूमा पनि मुस्लिमहरूप्रति घृणा फेसन बनेको छ, सत्तारूढ दलले धेरै चलाखीपूर्वक जनताको दिमागमा राखेको छ।’
‘किन सबै कुरामा धर्म जोड्ने?’
जी फाइभको आगामी वेब सिरिज ‘ताजः डिभाइडेड बाइ ब्लड’ मा नसिरुद्दीन शाहले मुगल सम्राट अकबरको भूमिका निभाइरहेका छन्। उनले भने, ‘मुगलहरू भारत लुट्न आएका थिएनन्, तर उनीहरू यसलाई आफ्नो घर बनाउन आएका थिए। यदि तपाईं धेरै हुनुहुन्छ भने, तपाईं तिनीहरूलाई शरणार्थी भन्न सक्नुहुन्छ।’
भारतमा एक वर्गले मुगलहरूलाई लुटेराको रूपमा प्रस्तुत गर्दै आएको छ। नसिरुद्दीन शाहले मुगलहरूले संगीत, नृत्य र चित्रकलाको परम्परासहित धेरै सम्पदा छोडेको बताए।
दिलीप कुमार, राजेश खन्ना र अनुपम खेरबारे टिप्पणी
एक पटक उनले आफ्ना साथी अभिनेता अनुपम खेरलाई 'जोकर' भनेका थिए।
उनले एक अन्तर्वार्तामा भनेका थिए, ‘अनुपम खेर धेरै बोल्छन्। मलाई लाग्दैन कि उनलाई गम्भीरतापूर्वक लिनुपर्छ। उनी एक ठट्टाकर्ता हुन्। उनीसँग एनएसडी अर्थात् नेसनल स्कूल अफ ड्रामा र एफटिआइआई अर्थात् फिल्म एन्ड टेलिभिजन इन्स्टिच्युटबाट डिग्री छ। कुनै पनि समकालीनले उनको मिलनसार स्वभावलाई प्रमाणित गर्न सक्छ। यो उसको रगतमा छ, ऊ यसबाट टाढा हुन सक्दैन।’
त्यसैगरी, उनले दिलीप कुमारको बारेमा भारतीय सिनेमाका लागि केही खास नगरेको बताए। ‘उनले एउटा मात्र फिल्म निर्माण गरे। र कुनै पनि फिल्म निर्देशन गरेनन्। उनले आफ्नो पछि आएका कलाकारहरूका लागि कुनै विशेष पाठ छोडेनन्,’ नसिरुद्दीनले भने।
त्यसैगरी उनले एक पटक राजेश खन्नालाई खराब अभिनेता भने। उनले भनेका थिए, ‘सन् १९७० को दशक थियो जब हिन्दी फिल्ममा सामान्यता लोकप्रिय भएको थियो। त्यसबेला राजेश खन्ना नामका एक अभिनेता उद्योगमा प्रवेश गरेका थिए। सबै सफलताका बावजुद, मलाई लाग्छ कि श्री खन्ना एक धेरै सीमित अर्थमा एक अभिनेता थिए। वास्तवमा उनी एक खराब अभिनेता थिए।’
पाकिस्तान जाने टिकट बुक
नसिरुद्दीन शाहले सन् २०१८ मा भनेका थिए, ‘भारत एउटा यस्तो देश बन्न गइरहेको छ। जहाँ प्रहरीभन्दा गाईलाई बढी महत्त्व दिइन्छ।’ किनभने उत्तर प्रदेशको बुलन्दशहरमा भीडले एक प्रहरीको हत्या गरेको थियो।
यस विषयमा केहीले उनलाई देशद्रोही भनेका थिए भने एकले उनको लागि कराँचीको टिकट बुक गर्न भनेका थिए।
आफ्नो फिल्म ‘सरफरोश’ को उल्लेख गर्दै भारतीय जनता पार्टीका एक नेताले आफू आफ्नो चरित्र जस्तै बन्दै गएको बताएका थिए।
एनडीटीभीको रिपोर्टका अनुसार नवनिर्माण सेनाका अध्यक्ष अमित जानीले उनको लागि पाकिस्तान जाने एकतर्फी टिकट पनि बुक गरेका थिए।
अमित जानीले भनेका थिए, ‘यदि नसिरुद्दीन शाहलाई भारतमा बस्न डर छ भने उनले तुरुन्तै पाकिस्तान जानुपर्छ। मैले उनको लागि अगस्ट १४ को उडानको टिकट बुक गरेको छु ताकि उनी पाकिस्तानको स्वतन्त्रता दिवसमा पुग्न सकून् र भारत छाड्न सकून्। यहाँ एक कम देशद्रोही।’
नसिरुद्दीन शाहले सन् १९७५ मा फिल्म ‘निशान्त’ बाट सिनेमामा प्रवेश गरे र स्पर्श, आक्रोश र बजार जस्ता अविस्मरणीय कला फिल्म दिए। फिल्म फिर जाने भी दो यारो, मासूम र मण्डीमामा उनले विभिन्न भूमिकाबाट आफ्नो क्षमता प्रमाणित गरे।
उनले १०० भन्दा बढी चलचित्रमा अभिनय गरेका छन् भने टिभी सिरियल ‘गालिब’ मा उनले गालिबको चरित्रलाई जीवन्त ल्याएका छन्।
(बीबीसी हिन्दीबाट नेपालीमा भावानुवाद)
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
