उपनिर्वाचनको नतिजाबाट कांग्रेसले के सिक्ला पाठ?

निर्वाचन विशेष

नवीन झा मंगलबार, वैशाख १२, २०८० १९:४०

काठमाडौं– १० वैशाखमा भएको तीन वटा निर्वाचन क्षेत्रको उपनिर्वाचनमा दुईवटाको नतिजा आइसकेको छ। एउटा क्षेत्रको नतिजा पनि मंगलबार अबेर रातिसम्म आउने देखिएको छ।

तनहुँ–१ र चितवन–२ राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीले आफ्नो पोल्टामा पारिसकेको छ। यता बारा–२ मा भने जसपा अध्यक्ष उपेन्द्र यादवले नतिजा आफ्नो पक्षमा पार्ने देखिएको छ। गत मंसिर ४ मा भएको निर्वाचनपछि राष्ट्रपति र उपराष्ट्रपति चयनका कारण तनहुँ–१ र बारा–२ खाली रहेका थिए भने चितवनबाट निर्वाचित रास्वपा सभापतिको नागरिकता प्रकरणमा सांसद पद खारेज भएपछि त्यहाँ उपनिर्वाचन भएको हो।

रोचक के छ भने उपनिर्वाचनमा तीनमध्ये दुई वटामा रास्वपाले शानदार जित निकाल्दा एउटामा जसपा जित्दैछ। सत्तारुढ गठबन्धनको तर्फबाट नेपाली कांग्रेसले तनहुँ र चितवनमा उम्मेदवारी दिएकाे थियाे। तनहुँमा कांग्रेसका उम्मेदवार गोविन्द भट्टराई र चितवनमा जितनारायण श्रेष्ठलाई माओवादी, एकीकृत समाजवादी, जसपा र लोसपाको समर्थन थियो।

तर, चुनावी मैदानमा एक्लै उत्रिएको रास्वपाले पांच दलको ब्याकअप रहेका कांग्रेसका उम्मेदवारहरुलाई चितवन र तनहुँमा नराम्ररी पराजित गर्‍यो। चितवन–२ बाट रास्वपा सभापति रवि लामिछाने पहिलाभन्दा बढी मत ल्याउँदै फेरि निर्वाचित भएका छन् भने तनहुँमा स्वर्णिम वाग्ले पनि फराकिलो मतान्तरसहित निर्वाचित भएका छन्।

यो उपनिर्वाचनमा सबैभन्दा बढी क्षति कांग्रेसलाई देखिएको छ। मंसिरमा जितेको एक सिटसमेत कांग्रेसले गुमाएको छ भने रास्वपाले एक सिट थपेको छ। जसपा भने मंसिरको एक सिट जोगाउन सफल हुने देखिन्छ।

उपनिर्वाचनको नतिजा आउन सुरु हुनासाथ सामाजिक सञ्जालदेखि ‍औपचारिक बैठकहरुमासमेत कांग्रेसहित पुराना भनिएका एमाले, माओवादीलगायतका दलहरुमाथि प्रश्न उठेको छ। अब पनि नसच्चिए अर्को चुनावसम्म परिस्थिति भिन्न हुने स्वयम् ती दलका तल्लो तहका नेता कार्यकर्ताले सचेत गराइरहेका छन्।

सोमबार र मंगलबार बसेको कांग्रेस संसदीय दलको बैठकमा कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाले नै उपनिर्वाचनको नतिजाले चिन्तित बनाएको भन्दै गम्भीर समीक्षाको खाँचो औंल्याए। सोमबार पार्टीका सांसदहरुको बैठकमा देउवाले मतदातामा पुराना दलहरुप्रति आकर्षण नदेखिएको भन्दै यो चिन्ताको विषय भएको बताए।

मंलगबार पुन: आफ्ना सांसदहरुसँगको बैठकमा बसेका देउवाले नयाँ दलहरुले सामाजिक सञ्जालको प्रयोग गरेर आक्रामक रुपमा कांग्रेसप्रति नकारात्मक भाष्य निर्माण गरेको आरोप लगाएका थिए। देउवाले उपनिर्वाचनको क्रममा सामाजिक सञ्जालमार्फत् पुराना दलहरुलाई मतदान नै नगर्ने भनेर भाष्य निर्माण गरिएको पनि बताए। देउवाले यसरी सांसदहरुसँग उपनिर्वाचनको नतिजाप्रति असन्तुष्टि जनाउँदै गर्दा पार्टीको आन्तरिक सवालप्रति पनि गहिरो गरी समीक्षा गर्नुपर्ने बताए।

पुराना पत्रकार तथा विश्लेषक हरिहर विरही उपनिर्वाचनको नतिजाले कांग्रेसले शिक्षा लिनुपर्ने बताउँछन्। ‘यो सामान्य कुरा होइन’ विरही भन्छन् ‘कुनै समय कांग्रेसले लट्ठी मात्र उठाए पनि जित्छ भनिन्थ्यो, तर आज किन यस्तो अवस्था आयो?’ उनले किन यस्तो भयो भनेर शिक्षा लिएमा सुधार गर्न सकिने पनि बताए।

राजनीतिक विश्लेषक गेजाशर्मा वाग्ले उपनिर्वाचनको नतिजाले जनतामा पुराना भनिएका कांग्रेस, एमाले र माओवादीप्रति ठूलो वितृष्णा देखिएको बताए। कांग्रेस, एमाले, माओवादीमा हावी भएको वृद्धतन्त्र र पटकपटक अवसर पाए पनि डेलिभरी गर्न नसकेको नेतृत्वप्रति जनतामा ठूलो वितृष्णा देखिएको वाग्लेको भनाइ छ। उनले नयाँ दलप्रतिको आकर्षणको प्रमुख कारण पनि त्यही नै रहेको बताए।

वाग्लेले वृद्धतन्त्रबाट मुक्ति दिएर पुराना पार्टीमा सुधार र रूपान्तरण प्रक्रिया सुरु गर्नुपर्ने सन्देश उपनिर्वाचनले दिएको बताए। सत्तारुढ प्रमुख पाँच दलको समर्थन रहँदा पनि कांग्रेसले तनहुँ र चितवनको उपनिर्वाचनमा पराजय भएर प्रतिनिधिसभामा एक सिट घटुवा भएको र मधेशको बारामा जसपालाई समर्थन गर्दा त्यहाँ जितेपनि त्यसको असरबारे समीक्षा गर्नुपर्ने कांग्रेस कार्यकर्ताले नै माग गर्न थालेका छन्।

उपनिर्वाचनको प्रक्रिया सुरु हुँदैगर्दा कांग्रेस तनहुँ–१ को सिट जसरी पनि जोगाउनुपर्ने रणनीतिमा कांग्रेस थियो। किनकी गएको ४ मंसिरमा त्यहांबाट राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेल निर्वाचित भएका थिए। तनहुँ–१ बाट निर्वाचित सांसद पौडेललाई राष्ट्रपति बनाए पनि कांग्रेसले उक्त सिट गुमाएपछि कांग्रेस भित्र एक प्रकारको तरङ नै उत्पन्न भएको छ।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।