सुरक्षा/अपराध

सशस्त्रका आईजीको ‘पावर प्ले’: भाषणमा 'रामराज्य', काममा 'हुक्के चिलिमे'!

नारायण अधिकारी आइतबार, जेठ २९, २०७९ १८:२०

काठमाडौं– सशस्त्र प्रहरी महानिरीक्षकको दर्ज्यानी चिह्न (फुली) लगाएपछि गत वैशाख १९ गते गृह मन्त्रालयमा राजु अर्यालले आफ्नो पहिलो प्रतिबद्धता सुनाए– संगठनमा नीतिगत सुधार। नीतिगत सुधार भित्रकै योजना सुनाउँदै उनले भने, ‘सरुवा बढुवालाई न्यायोचित बनाउन आवश्यक मापदण्ड बनाएर लागू गर्नेछु, व्यक्तिले होइन नीतिले संगठन चलाउने प्रणाली विकास गर्नेछु।’

सरुवा बढुवा न्यायोचित बनाउने उद्घोष गरेको दुई दिनपछि वैशाख २१ गते नै अर्यालको अग्नीपरीक्षा सुरु भयो। रिक्त दुई अतिरिक्त महानिरीक्षक (एआईजी)को दरबन्दीमा १ एआईजी पद खाली राखेर नारायणदत्त पौडेललाई मात्रै एआईजी बढुवाका लागि सिफारिस गर्ने निर्णयमा बिना अडान अर्यालले ‘लालमोहर’ लगाइदिए। बढुवा समितिको सदस्यसचिव समेत रहेका अर्यालकै हस्ताक्षरमा पौडेलको बढुवा हुँदा उनकै ब्याची सिपी (चन्द्रप्रकाश) गौतम पद रिक्त हुँदा पनि डीआईजीमै रहे।

‘भलै गौतमको बढुवा केही समयपछि त भयो। तर, दरबन्दी नै रिक्त हुँदा एकल बढुवा गर्नु र त्यसमा बिना अडान आईजीले लालमोहर लाउनु, विषय सामान्य लागे पनि यो गलत अभ्यास हो। यस्तो गलत अभ्यास भोलि क्यान्सर बन्यो भने संगठन कहाँ पुग्ला ?’ सशस्त्र प्रहरी बलका एक पूर्व एआईजीको प्रश्न छ।

जसरी क्रिकेट खेलमा सुरुवाती ‘पावर प्ले’ ओभरमा सम्हालिँदै आक्रमक ब्याटिङ इनिङको सुरुवात हुन्छ, ठिक त्यस्तै सम्हालिएको प्रदर्शन आईजी अर्यालबाट पनि हुने अपेक्षा उनकै संगठनका सदस्यले गरेका थिए। यसको संकेत आईजी भएपछि अर्यालले समेत दिए। उनले नीतिगत सुधार भन्दै १० निर्णय पनि गरे। सशस्त्र प्रहरी कर्मचारीका सेवासुविधादेखि सरुवा हुँदा बोक्नुपर्ने झिटीगुन्टा, मिसनमा सहभागिता, शिशु स्याहार केन्द्र स्थापनासम्मका योजना सार्वजनिक गरे।

तर, अर्यालयका आकर्षक यी योजनालाई ओझेल पार्नेगरी केही काम संगठनमा हुन थाले। ती कामहरुलाई लक्षित गर्दै पूर्वगृहमन्त्री तथा एमाले नेता खगराज अधिकारीले त सशस्त्रमा 'हुक्के चिलिमेहरुको बोलवाला' रहेकोसम्म भन्न भ्याए। प्रतिनिधि सभाको शुक्रबारको बैठकमा पूर्वगृहमन्त्री अधिकारीले भने, ‘प्रधानमन्त्री कार्यालयमा भित्रसम्मै छिरे भन्दैमा। कोही हुक्के चिलिमे, बैठकेको नातेदार भयो भन्दैमा एकाएक निकालेको बढुवाको सूचना स्थगित हुन्छ।’

यो पनि पढ्नुहोस्

वरीयतामा पछि रहेकाको ‘पावर’ले आठ महिनादेखि रोकियो सशस्त्रमा एसपीको बढुवाआइतबार, असोज ३१, २०७८

पूर्वगृहमन्त्री अधिकारीले भनेजस्तै सशस्त्र प्रहरी प्रधान कार्यालयले बढुवाका लागि सूचना निकाल्ने र गायव पार्नेसम्म काम गरेको थियो। जेठ ९ गते रिक्त रहेका केही एसएसपी पदको लागि बढुवा गर्नुपर्ने भन्दै सशस्त्र प्रहरी प्रधान कार्यालय र गृहमन्त्रालयले समेत सूचना निकालेका थिए।

उक्त सूचना सशस्त्र प्रहरी प्रधान कार्यालय र गृह मन्त्रालयलले आफ्नो वेबसाइटमा समेत राखेका थिए। सूचना राखेको राति नै सशस्त्रले आफ्नो वेबसाइटबाट हटायो भने गृहले पनि भोलिपल्ट उक्त सूचना हटायो। ‘व्यक्तिले होइन नीतिले संगठन चलाउने प्रणाली विकास गर्नेछु’ भन्ने आईजीको उद्घोषलाई सूचना राख्नु र हटाउने घटनाले गिज्यायो।

सशस्त्र स्रोतका अनुसार एसएसपी दीपेन्द्र कुँवर नै बढुवामा नपर्ने भएपछि सूचना रातारात हटाइएको हो। सशस्त्रमा वरिष्ठ उपरीक्षक (एसएसपी) पदमा २६ जनाको दरबन्दी छ। अहिले संगठनमा १ जना मात्रै पूर्ण एसएसपी छन्। अरु सबै कामु एसएसपी छन्।

सशस्त्र प्रहरी नियमावलीको नियम ३७ अनुसार सशस्त्र प्रहरी उपरीक्षक (एसपी) दर्जामा ४ वर्ष सेवा गरेको नभए पनि एसएसपीको दरबन्दी रिक्त रहे कामु बनाएर बनाउन सकिने प्रावधान छ। यसरी कामु दिइएका व्यक्ति एसपीमा बढुवा भएको मितिले चार वर्ष पुगेपछि एसएसपीमा बढुवाका लागि योग्य ठहरिन्छन् त्यसपछि पुनः सूचना निकालेर आवेदन लिएर कार्यसम्पादन मूल्यांकनको आधारमा एसएसपीमा बढुवा भएको जानकारी गराउनुपर्ने हुन्छ।

यसरी कामु एसएसपीबाट 'पूर्ण' एसएसपी हुने लाइनमा ९ जना रहेकामा रमेशकुमार थक्सु, प्रेमध्वज शाह, गाहार धन राई र सोमबहादुर गुरुङ गरी ४ जना अवकाशमा गइसकेका छन्। बाँकी सुरेश श्रेष्ठ, दीपेन्द्र शाह, दीपक अधिकारी, पुरुषोत्तम थापा, अन्जनी पोखरेलकाे गत वैशाख २६ गते नै एसपी भएको ४ वर्ष पुगेकाले उनीहरुलाई कामुबाट एसएसपीबाट एसएसपी बनाउने बाटो खुल्ला भइसकेको थियो। सोही अनुसार उनीहरुलाई एसएसपी बनाउने गरी निकालिएको सूचना कामु एसएसपी कुँवरकै कारण हटाउनेसम्मका खेल सशस्त्रमा भए।

कुँवरसहितका केही व्यक्ति एसपी भएको आउँदो चैतको अन्तिम साता मात्रै ४ वर्ष पूरा हुन्छ। त्यतिन्जेल कामुबाट एसएसपी हुन नमिल्ने भएपछि एउटा व्यक्तिकै कारण निकालिएको बढुवा सूचना पनि एकाएक गायव बनाइएको थियो।

बढुवाका लागि निकालेको सूचना समेत गायव पार्ने कुँवर प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाका स्वकीय सचिव भानु देउवाका नातेदार (बहिनी ज्वाइँ) हुन्। कुँवर तिनै व्यक्ति हुन् जसका कारण यसअघि पनि सशस्त्रको बढुवा प्रक्रिया प्रभावित भइसकेको छ।

यो पनि पढ्नुहोस्

बालुवाटारदेखि गृहसम्मको प्रहरीमा ‘मोलाहिजा’ : नातेदार छुट्ने भएपछि बढुवा रोक्नेदेखि काजको चरम दुरुपयोगसम्मबुधबार, कात्तिक १०, २०७८

उनैको दबाबमा सूचना नै गायव पारिएपछि पूर्वगृहमन्त्री अधिकारीले संसदमा भनेका थिए, ‘प्रधानमन्त्रीज्युको छेउमै बसेकाको आफन्त पर्ने। उहाँलाई तान्नलाई निकालिएको सूचना स्थगित गरिएको छ। यसमा गृहमन्त्रीज्यु सायद सहमत हुनुहुन्न कि ? गृह मन्त्रालय अथवा उहाँहरु पनि आफैं सूचना प्रकाशित गर्ने ठाउँमा हुनुहुन्छ कि हुनुहुन्न? तर, धेरै जुनियरलाई तान्नुपर्ने भएकाले एकाएक वेवसाइडबाट सूचना हटाइएको छ। यसरी गृह प्रशासन कसरी चल्छ?’

यसरी एक व्यक्तिकै कारण निकालिएको सूचना समेत हटाउनुका कारणबारे सशस्त्र प्रहरी प्रधान कार्यालयले औपचारिक रुपमा केही बोलेको छैन। यसबारे चासो राख्दा एआईजी बढुवाको सूचना निकाल्नु पर्नेमा गलतवश एसएसपीको सूचना निस्कन पुगेको भन्दै सशस्त्र प्रहरी प्रधान कार्यालयका अधिकारीहरु पन्छिने गरेका छन्। 'व्यक्ति नभइ नीतिले संगठन चलाउँछु' भन्ने उद्घोष गरेका आईजी भने एक व्यक्तिकै कारण निकालिएको सूचना समेत हटाउने अवस्थामा पुगेका थिए।

उता सरुवालाई न्यायोचित बनाउन मापदण्ड बनाएर लागु गर्ने बताएका आईजी अर्यालले नै सशस्त्र प्रहरी निमायलीले समेत सामान्यतया काजमा नखटाइने भनि उल्लेख गरेको विषयलाई भुलेर धमाधम काज निकालेर कर्मचारीहरुको सरुवा गरिरहेका छन्।

आईजी अर्यालको निर्देशनमा एसपी बीरसिंह साहुको नम्बर ३६ हेडक्वार्टर डोटी, समिक कुमार महर्जनलाई कल्याणकारी सेवा केन्द्र र एपीएफ अस्पतालमा कार्यरत पूर्णबहादुर साउदलाई नम्बर २० गण काठमाडौंमा काज सरुवा गरिएको छ।

यो पनि पढ्नुहोस्

ओली सरकारमा 'भकुण्डो बनाइएको' सशस्त्र: रित्तो बन्दुक दिएर पड्काउन लगाइयोबिहीबार, साउन २१, २०७८

अन्य आकर्षक ठाउँहरुमा समेत अर्यालयले धमाधम काज निकालेर आफू निकटका व्यक्तिलाई जिम्मेवारी सुम्पिरहेका छन्। इन्सपेक्टर हुँदा माओवादीका केन्द्रका अध्यक्ष तथा पूर्वप्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल (प्रचण्ड) को पर्सनल सेक्युरेटी अफिसर (पीएसओ) बसेका गुन्जप्रसाद मल्लको सचिवालयमा काज सरुवा गरिएको छ।

भर्ना छनौटमा डीएसपी तिलक खड्का, एपीएफ स्कूल कोहलपुरमा डीएसपी लक्ष्मी थपलिया, एपीएफ स्कूल कोहलपुरमा विकासभक्त श्रेष्ठको काज सरुवा भएको छ। इन्सपेक्टर लक्ष्मण जोशीको सशस्त्र मुख्यालयमा रहेको पेट्रोल पम्पमा काज सरुवा गरिएको छ।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।