फुटबल लिगमा गोलकै खडेरी!

लेख-विश्लेषण

दीप सुवेदी शुक्रबार, मंसिर १७, २०७८ १६:२२

काठमाडौं– सहिद स्मारक ‘ए’ डिभिजन लिगमा १०० गोलको कोशेढुंगा पूरा गर्ने पहिलो खेलाडी हुन् सन्तोष साहुखल। सन्तोष सन् २०१५ यता राष्ट्रिय टिममा छैनन्। यसपटक लिग पनि खेलेका छैनन्।

सन्तोषले उक्त कोशेढुङ्गा गत वर्षको लिगमा च्यासल युथ क्लबबाट पूरा गरेका थिए। तर, यो वर्ष लिगको दुई चरण सकिँदा पनि उपाधि दाबेदार मानिएको च्यासलले त्यही स्तरमा गोल गर्न सकेको छैन। च्यासल पहिलो खेलमा थ्रीस्टारसँग ३–० ले पराजित भएको थियो। अर्को खेलमा विभागीय टोली एपीएफविरुद्ध एक गोल गर्नसक्यो। उक्त गोल रमेश बर्तौलाले गरेका थिए।

च्यासल अंक तालिकाको आठौँ स्थानमा छ। जारी लिगमा गोल गर्न नसक्ने समस्या च्यासलको मात्र होइन। त्रिपुरेश्वरस्थित दशरथ रंगाशालामा सम्पन्न दोस्रो चरणका सात खेलमा जम्मा सात गोल भए। पहिलो चरणका सात खेलमा भने १६ गोल भएका थिए। ब्रिगेड ब्वाइज र एपीएफबीचको एउटै खेलमा पाँच गोल लागेका थिए।

दोस्रो चरणमा संकटा र फ्रेन्ड्स क्लबबीचको खेलमा सर्वाधिक तीन गोल भए। उक्त खेलमा संकटाले फ्रेन्डसलाई २–१ गोल अन्तरले पराजित गरेको थियो। पहिलो खेलमा नवप्रवेशी सातदोबाटो क्लबले थ्रीस्टारलाई १–० गोलको नतिजामा हराएको थियो। तेस्रो खेलमा एपीएफ च्यासलसँग १–० ले पराजित भएको थियो। चौँथो खेलमा सर्वाधिक आठ पटकको लिग विजेता मनाङ मर्स्याङदीसँग हिमालयन शेर्पा १–० ले हारेको थियो।

पाँचौँ खेलमा नेपाल पुलिस क्लबले जावलाखेल युथ क्लबलाई १–० गोल अन्तरमा पराजित गरेको थियो। छैठौँ खेलमा ब्रिगेड ब्वाइज र न्युरोड टिमले गोलरहित बराबरी खेले। दोस्रो चरणको अन्तिम खेलमा साविक विजेता मछिन्द्र र उपविजेता नेपाल आर्मीले गोलरहित बराबरी खेले।

लिगमा दुई चरणका खेल सकिँदा २३ गोल भएका छन्। जसमा ब्रिगेड ब्वाइजका दिनेश राई र मछिन्द्रका सुनिल बलले मात्रै दुई–दुई गोल गरेका छन्। सुनिल राष्ट्रिय टिमका खेलाडी हुन्। जारी लिगमा गोल गर्ने अधिकांश राष्ट्रिय टिममा नपरेका खेलाडी छन्। राष्ट्रिय टिमका फवार्डहरूले नै लिगमा गोल गर्न नसक्नु सुखद संकेत होइन।

यसअघि २०७६ मा नाम चलेका खेलाडी जम्मा गरेर मच्छिन्द्रले लिग जितेको थियो। केही खेलाडी थप्दै उपाधि रक्षा गर्ने लक्ष्य बनाएको मच्छिन्द्रले यस सिजन नौ जना फरवार्ड जम्मा गरेको छ। राष्ट्रिय टिमका मनिष डाँगी र सुनिल बललाई समेत भित्र्याएर चर्चामा आएको मछिन्द्रका प्रशिक्षक प्रवेश कटुवाल टिममा अझै फरवार्डकै अभाव रहेको बताउँछन्।

‘हामीले सोचे अनुरुपको प्रदर्शन गर्न सकेनौं, हाम्रोमा प्रोपर फरवार्डको कमी प्रष्ट देखियो। विमल घर्तीमगर पूर्ण रुपमा फिट छैनन्। सेन्टर फरवार्ड रेजिन सुब्बा चोटका कारण अझै एक महिना खेल्न सक्ने अवस्थामा छैनन्,’ उनी भन्छन्।

अर्को ‘ए’ डिभिजन क्लब जावलाखेललाई गोल स्कोररको अझ ठूलो समस्या छ। दोस्रो चरणको खेल सकिँदा एकै गोल पनि गर्न नसक्ने एक्लो टिम बनेको छ। जवालाखेलमा सुनिल खड्का, सन्तबहादुर श्रेष्ठ, मनिष पौडेलसँगै विदेशी फरवार्ड ओन्गुना एनेकेन्गे जुनियर छन्।

अवसर निरन्तर खेर जाँदा टिम ‘अनलक्की’ भएको जावलाखेलका प्रशिक्षक किशोरकुमार केसी बताउँछन्। ‘पछिल्लो खेलमा दुई पटक बल बारमा लागेर बाहिरियो। अर्को टिमले चाहिँ काउन्टरमा पनि सफलता पायो। गोल नभएपछि टिममा फनिसिनङमै समस्या भएको भन्नैपर्यो नि! दुई वटा प्रहार बारमा लागेर पनि फर्किन्छ, खै के हो? पूजा गर्नपर्ने हो कि!’ उनी भन्छन्।

मछिन्द्र, च्यासल र जावलाखेल मात्रै होइन, हरेकजस्तो क्लबका प्रशिक्षक गोल ‘स्कोरिङ’मा समस्या देखिएको बताउँछन्। उनीहरुलाई फरवार्डकै कमी छ। तर, एनआरटीका प्रशिक्षक राजुकाजी शाक्य भने गोल नहुनुमा घरेलु मैदान कारक मान्छन्।

उनको टोलीमा गत जेठमा सम्पन्न नेपाल सुपर लिग (एनएसएल)मा सर्वाधिक आठ गोल गरेका क्यामरुनका मेसुके ओलुमे छन्। तर, उनले जारी प्रतियोगितामा भने गोल गर्न सकेका छैनन्। ‘उनी आश गरेकै खेलाडी हुन्। त्यसैले हामीले क्लबमा समेत भित्र्याएका थियौं। तर, जारी प्रतियोगितामा गोल भने गर्न सकेकका छैनन्,’ शाक्य भन्छन्, ‘यसको कारण मैदान नै हो।’

शाक्यका अनुसार क्षमता भएका खेलाडी क्लबसँग भए पनि उनीहरुले पर्याप्त प्रशिक्षण गर्न पाएका छैनन्। घरेलु मैदान नहुँदा खाली भएको स्थानमा लिग खेलिरहेको तीन चार क्लबले समय मिलाएर प्रशिक्षण गरिरहेका छन्। जति समय मिलेको छ, खेलाडीले त्यति नै प्रशिक्षण गरिरहेका छन्। त्यसैले प्रशिक्षणका लागि समय अपुग रहेको उनी बताउँछन्।

‘लिओनल मेसी, क्रिस्टियानो रोनाल्डो र नेयमार जस्ता खेलाडीलाई हेर्नुहुन्छ भने टार्गेट ट्रेनिङ नै घण्टौं गर्छन्। हामी त उही १५/२० मिनेट त हो,’ उनी भन्छन्, ‘एकै छिन खेलाउन पाएको हुँदैनौं अर्को टोली आइहाल्छ। ठाउँ त छाड्दिनै पर्‍यो।’

आर्मी, पुलिस र सशस्त्र प्रहरीको आफ्नै मैदान छ। उनीहरु ११ महिना प्रशिक्षण गर्छन्। त्यसैले खेलाडीहरू पनि फिट र तयारी अवस्थामा हुन्छन्। त्यसैले कुनै पनि खेलका लागि तयार नै हुन्छन्। तर, यी तीनबाहेक अन्य क्लबलाई प्रशिक्षणका लागि मैदान नै छैन।

एक वर्षअगाडि मात्रै राष्ट्रिय खेलकुद परिषद् (राखेप)का पूर्व सदस्य सचिव रमेश सिलवालले खेल मैदान नभएका ‘ए’ डिभिजन क्लबलाई मैदान उपलब्ध गराउने घोषणा गरेका थिए। उनले एन्फाले सूचना दिए काठमाडौं उपत्यकाभित्र वा नजिकै कुनै पनि ठाउँमा खेल मैदान उपलब्ध गराउने वचन दिएका थिए। फुटबलप्रति मोह रहेका सिलवालले खेलाडीको क्षमता विकासका लागि राम्रो प्रशिक्षण र राम्रा प्रतियोगिताको जरुरत रहेको भन्दै त्यसका लागि काम गर्ने बताएका थिए। तर, उनले बोलेको कुरा एक वर्षसम्म पनि पूरा गर्न सकेनन्।

मैदान मात्रै होइन, खेलाडीको समस्या पनि उस्तै
एपीएफका प्रशिक्षक कुमार थापा भने खेलाडी अभावकै कारण गोल हुन नसकेको बताउँछन्। हालः एपीएफमा एक जनामात्रै राष्ट्रिय टोलीबाट खेल्दै आएका खेलाडी छन्। अन्य सबै ‘जुनियर’ खेलाडी हुन्। उनी अन्य क्लबमा नेपाली खेलाडी अभाव भए पनि त्यो विदेशी खेलाडीले परिपूर्ति गरेको बताउँछन्। तर, विभागीय टोलीमा भने विदेशी खेलाडी राख्न पाउने प्रवधान अझै नबनिसकेकाले गोल ननिस्किएको उनको दाबी छ।

‘विभागीयबाहेक सबै टिममा विदेशी खेलाडी छन्। त्यसले गर्दा स्तर फरक छ, त्यसैले हामीलाई गाह्रो छ। एउटा टोलीमा चार जना विदेशी खेलाडी हुनु भनेको धेरै हो,’ थापा भन्छन्।

राम्रा खेलाडी अनुबन्ध गर्न चाहँदा क्लबहरूले ठूलो रकम खर्चिनुपर्छ, जुन उनीहरुले सम्भव नै देखेका छैनन्। लिग कमिटीका अनुसार क्लबले कम्तीमा १८ र बढीमा ३५ खेलाडी टिममा राख्न पाउँछन्। जसमा चार जनासम्म विदेशी खेलाडी राख्न पाउने नियम छ।

यदि, हरेक टिमले २० जना राख्छन् भन्ने मान्ने हो भने पनि जारी लिगका लागि २८० खेलाडी चाहिन्छ। जसमध्ये ५६ जनसम्म विदेशी खेलाडी अटाउन सक्छन्। तर, विदेशी खेलाडी ३१ जनाले मात्र खेलिरहेका छन्। कतिपय खेलाडी उमेरका कारणले मैदान प्रवेश गर्ने अवस्थामा छैनन् भने केही विदेशिएका छन्।

क्लबहरुका अनुसार उमेर समूहका खेलाडीलाई न्यूनतम २०/२५ हजार रुपैयाँ मासिक तलब दिनुपर्ने अवस्था छ। विदेशी र राष्ट्रिय टिममा खेल्ने खेलाडीहरुको तलब धेरै क्लबले व्यहोर्न सक्ने अवस्था छैन। साधारण टिम बनाउँदा पनि ७०/८० लाख खर्च हुने अवस्था रहेको एक क्लबका पदाधिकारीले बताए। तर, एपीएफमा भने मासिक ३० हजार पाउने खेलाडी मात्रै रहेको प्रशिक्षक थापा बताउँछन्।

विभागीय टोली आर्मी र एपीएफले क्लब लाइसेन्स प्राप्त गरेपछि विदेशी खेलाडी अनुबन्ध गर्ने चर्चा पनि चलेको थियो। क्लब लाइसेन्स प्राप्त गरेपछि विदेशी खेलाडीका लागि क्लबमा भित्र्याउन बाटो खुले पनि त्यति सहज भने छैन।

‘माथिबाट पहल गर्नुपर्ने हुन्छ। तर, अहिले हामीसँग जति खेलाडी छन्। त्यसको आधारमा विदेशी नहुँदा पनि फरक पर्दैन,’ आर्मीका प्रशिक्षक नवीन न्यौपाने भन्छन्, ‘तर पछि क्लबको अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगिता खेल्नुपर्दा भने विदेशी खेलाडी आवश्यक पर्न सक्छ।’