काठमाडौं-अर्थ मन्त्रालयले स्रोत सुनिश्चितता दिएको वर्ष दिनसम्म पनि सिद्धार्थ राजमार्गअन्तर्गत सिद्धबाबा सुरुङको टेन्डर हुन सकेको छैन। भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालयको प्रस्तावमा अर्थ मन्त्रालयले २०७६ मंसिर १ मा सिद्धबाबा सुरुङ निर्माणका लागि स्रोत सुनिश्चितता दिएको थियो।
भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालयको प्रस्तावमा अर्थ मन्त्रालयले सुरुङ मार्ग निर्माण ‘डिजाइन एन्ड बियल्ड’ मोडालिटी बाट निर्माण गर्न १० अर्ब १५ करोड रुपैयाँको स्रोत सुनिश्चितता दिएको थियो। सुरुङ मार्ग निर्माणका लागि राष्ट्रिय योजना आयोगबाट स्वीकृत बहुवर्षिय ठेक्का मापदण्ड २०७६ बमोजिमको प्रक्रिया पुरा गरि कार्य गर्न अर्थले स्वीकृति दिएको भए पनि हालसम्म निर्माण प्रक्रिया अघि बढेको छैन।
उक्त मापदण्डले तोकेको प्रक्रिया पुरा गरि डिपीआर बमोजिम हुने गरि डिजाइन, निर्माण तथा सञ्चालन र मर्मत गर्ने कार्यमा प्राविधिक सेवाको सुनिश्चित गरि लागत अनुमान बमोजिम प्रत्येक वर्ष खर्च हुने अनुमानित रकम मध्यकालीन खर्च संरचनामा समावेश गरि सोही बमोजिम बहुवर्षीय ठेक्काबाट निर्माण खरिद प्रक्रिया अघि बढाउन अर्थले सहमति प्रदान गरेको थियो।
यता सडक विभाग भने सिद्धबाबा सुरुङ निर्माणका लागि आवश्यक तयारी भइरहेको जनाएकाे छ। सिद्धबाबा सुरुङ निर्माणको टेन्डरका लागि आवश्यक काम विभागले गरिरहेको सडक विभागका उपमहानिर्देशक तथा प्रवक्ता शिवहरि सापकोटाले बताए।
‘अर्थले स्रोत सुनिश्चितता दिएको भए पनि आयोजनाको नाममा बजेट निक्कै कम छ। तथापि विभागले सुरुङ मार्ग निर्माणको टेन्डर आह्वानका लागि डकुमेन्ट तयार गरिरहेको छ,’ सापकोटाले भने, ‘टेन्डर डकुमेन्ट प्रोसेसिङको चरणमा रहेको छ। सकिएपछि विभागले टेन्डर आश्वान गर्छ।’ सरकारले सुरुङ मार्ग निर्माणसम्बन्धी मापदण्डसमेत तयार गरेकाले सोही अनुसार निर्माण हुने उनको भनाइ छ।
भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालयले सुरुङ बनाउने गुरुयोजना निर्माण गरि काम थालेको थियो। सिद्धार्थ राजमार्गअन्तर्गत माथिल्लो सिद्धबाबा मन्दिरदेखि दोभानसम्मको करिब ४ किलोमिटर क्षेत्र पहिरोको अति जोखिम क्षेत्र मानिन्छ। यसैलाई मध्यनजर गरि माथिल्लो सिद्धबाबा मन्दिरदेखि रामापिथेकस पार्कसम्मको एक दशमलब तीन किलोमिटर क्षेत्रमा स्वीस सरकारको विकास सहयोगमार्फत् सुरुङ मार्ग निर्माणको भौगर्भिक अध्ययन भएको थियो।
यो सडकखण्डलाई पहिरोबाट सुरक्षित बनाउनेबारे यसअघि विभिन्न अध्ययन तथा प्रयोगहरु गरिए पनि सफल नभएपछि सुरुङ मार्ग निर्माण गर्ने निष्कर्षमा पुगिएको हो। सुरुङ मार्गको भौगर्भिक अध्ययनका लागि स्वीस डेभलेपमेन्ट कोअपरेसनले ५० लाख रुपैयाँ आर्थिक सहयोगसमेत गरेको थियो। जुन सहयोगबाट भूगर्भशास्त्री र इन्जिनियरहरुले उक्त क्षेत्रको जमिन, माटो, ढुंगा, चट्टान, पानी आदिको बनावट र अवस्थाबारे अध्ययन सुरु गरेका थिए।
स्वीस सरकारले सुरुङमार्गको अध्ययन र गुरुयोजना निर्माणमा सहयोग गरेको थियो। चट्टान परीक्षणका लागि सिद्धबाबा क्षेत्रका पाँच स्थानमा ९० मिटरसम्मको प्वाल खोलेर चट्टान बाहिर निकालिएको थियो। करिब तीन किलोमिटरमा सुरुङ मार्ग बनाइने भएकाले त्यही क्षेत्रको चट्टान परीक्षण गरिएको थियो।
बुटवल-दोभान सडक खण्डमा वर्षायाममा मात्र नभई हिउँदमा समेत खस्ने ढुंगे पहिरोका कारण उक्त सडक खण्ड भएर यात्रा गर्नेले सास्ती बेहोर्दै आएका छन्। बुटवल-तानसेन सडक खण्डमा पर्ने सिद्धबाबा क्षेत्रमा सुरुङ मार्ग बने यात्रुहरुले सहज रुपमा यात्रा गर्न पाउने छन्।
सिद्धबाबा सुरुङ निर्माण्का लागि ८ अर्ब लागत लाग्ने स्वीस अध्ययनले देखाएको थियो। अध्ययन भएको लामो समय भइरहेकाले यसको अनुमानित लागत बढ्न सक्ने छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।