काठमाडौं– विश्वमा महामारीको रुप लिइरहेको कोरोना भाइरस (कोभिड–१९)का कारण सुस्ताएको अन्तर्राष्ट्रिय बौद्ध ध्यान केन्द्र निर्माणको कामले पुनः गति लिएको छ। सामाजिक दुरी, सेनिटाइजरको प्रयोगलगायतका आवश्यक स्वास्थ्य सवाधानीसम्बन्धी निर्देशिकाको पालना गर्दै निर्माण कार्यलाई तीव्रता दिन संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उडड्यन मन्त्रीले निर्देशन दिएपछि गत शनिबार हेटौंडा र काठमाडौंबाट कामदार ल्याई काम सुरु गरिएको हो।
गौतम बुद्धको जन्मस्थल लुम्बिनीमा निर्माणाधीन ५ हजार जना अट्ने सभाहल तथा ध्यान केन्द्रको निर्माण कार्य दुई वर्षअघिबाट शुरु भएको हो। ३८ करोड ५६ लाख रुपैयाको लागतमा पहिलो चरणको काम ०७६ चैत ५ मै सम्पन्न गर्ने गरी ०७४ चैत ६ मा सम्झौता भएता पनि यसको शिलान्यास बुद्धजयन्तीको अवसरमा पार्दा केही समय पछि (२०७५ बैसाख) धकेलिएको थियो।
कोरोनाका कारण निर्धारित मितिमा पहिलो चरणको काम सम्पन्न नहुने भएपछि आगामी असारसम्मका लागि अवधि थपिएको छ। ‘यस वर्षको बुद्ध जयन्तीको कार्यक्रम नयाँ सभाहलमा नै गर्ने योजना बनाइएको थियो। तर कोरोनाका कारण प्रभावित बन्यो। पहिलो चरणको लागत पनि घटेको छ,' लुम्बिनी विकास कोषका सदस्य सचिव ज्ञानिन राईले भने, ‘फल्ससिलिङलगायतका केही निर्माण सामग्री चीनबाट ल्याउने पर्नेछ। ती सामाग्रीले अड्काउने बाहेकको काम अब चाँडै पूरा हुन्छ।’ उनका अनुसार पहिलो चरणको निर्माण लागत करिब १० करोड घटेर २८ करोड १३ लाखमा झरेको छ।
पहिलो चरणको ८५ प्रतिशत काम सकिएको पनि राईले बताए। ‘कोरियन प्रविधिबाट बनाउनुपर्ने सभाहलको छाना हाल्न दक्ष कामदार चाहिने तर ती कामदार नभएकाले काम रोकिएको थियो,' उनले भने, 'तर हेटौडा र काठमाडौंबाट कामदार ल्याएर अस्तिबाट पुनः काम शुरु गरेका छौं।’
छानो, बाथरुम, , मार्बल सेटिङलगायतका काम अलगअलग क्लष्टरमा विभाजन गरी करिब ६० जना कामदारले अहिले काम गरिरहेका छन्। पहिलो चरणको काम सकिएछि आगामी आर्थिक वर्षमा दोस्रो चरणको काम शुरु हुने कोषका सदस्य सचिव राइले बताए। सभाहलको भित्री साजसज्जा, बाहिर पानीको फोहोरा लगायतका काम दोस्रो चरणमा पर्छन्।
सन् २०१६ को अन्तर्राष्ट्रिय बौद्ध सम्मेलन मनाउँदा पानीले कार्यक्रम नै प्रभावित बनेपछि सोही कार्यक्रममा उपस्थित प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले आधुनिक र भव्य सभाहल बनाउन निर्देशन दिएका थिए। प्रधानमन्त्रीको निर्देशनपछि आवश्यक प्रकृया शुरु गरेर सभाहल निर्माण थालिएको हो।
सभाहल तथा ध्यान केन्द्र निर्माण सम्पन्न भएपछि यो स्थल विश्वका बौद्ध धर्म मान्ने देश मात्र नभएर अरु पश्चिमा मुलुकका अध्येता तथा अनुसन्धानकर्ताका लागि पनि आकर्षक गन्तव्य बन्ने बताइन्छ।
हजारौँ मानिस एकैचोटि ध्यान गर्न मिल्ने मात्र नभएर ठूला अन्तर्राष्ट्रियस्तरका सभा सम्मेलन गर्न पनि यो उपयुक्त हुने कोषका सदस्य सचिव राइले बताए। लुम्बिनीमा हुने बुद्ध जयन्ती समारोह, आध्यात्मिक, धार्मिकलगायतका कार्यक्रम गर्न हलको अभाव भएपछि लुम्बिनी विकास कोषले दक्षिण एसियाकै नमुना सभाहल बनाउन लागेको हो।
यसको डिजाइन शान्तिको प्रतीक अथवा पोजेटिभ भाईब्रेसनको प्रतीकको चिनोको रुपमा बनाइएको बताइएको छ। यस अन्तर्राष्ट्रिय बौद्ध सभाहलमा ध्यान गर्दा आनन्दको अनुभूति प्रदान होस् भनी ध्यानकेन्द्रको छानो गोलाकार रुफ इलिभेसन इलिप्टिकल आकारमा डिजाइन गरिएको छ।
हलमा ध्यान गर्नका लागि प्रत्येक व्यक्तिको लागि १ वर्ग मिटरको क्षेत्रफल राखिएको छ, जसमा एउटा ब्लकमा चारजना मानिस बस्ने सक्ने गरी बनाउने व्यवस्था मिलाइएको छ।
आवतजावतका लागि २ मिटर चौडाई भएको ठाउँबाट भित्र–बाहिर गर्न सक्ने गरी तयार हुनेछ भने फ्लोरमा सेतो रंगको माजाईक र ४ ईन्चको सेतो मार्बलले सिमाङ्गकन गरिएको हुनेछ।
सभाहलमा प्रवचन, भजन, भाषण जुनसुकै कुनाबाट पनि स्पष्ट सन्न सकिने किसिमले अत्याधुनिक स्पीकरको व्यवस्था, कार्यक्रमको प्रत्यक्ष प्रसारणका लागि भिडियो स्क्रीन तथा पर्याप्त लाईटको व्यवस्था गरिएको हुनेछ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।