• गृहपृष्ठ
  • मुख्य समाचार
  • नेपाल लाइभ

    • राजनीति
    • निर्वाचन विशेष
    • अनुसन्धान
    • प्रवास
    • विचार
    • फिचर
    • समाचार
    • ब्लग
    • समाज
    • अन्तर्वार्ता
    • सुरक्षा/अपराध
    • साहित्य डबली
    • विश्व
    • कोरोना अपडेट
    • नेपाल लाइभ विशेष
    • जीवनशैली
    • भिडियो

    बिजनेस लाइभ

    • अर्थ समाचार
    • बैंक/बिमा/सेयर
    • पर्यटन-उड्डयन
    • अटो
    • पूर्वाधार
    • श्रम-रोजगार
    • कृषि
    • कर्पोरेट
    • सूचना-प्रविधि
    • बिजनेस लाइभ भिडियो
    • बिजनेस टिप्स
    • अन्तर्वार्ता - विचार

    इन्टरटेनमेन्ट लाइभ

    • समाचार
    • सिनेमा
    • अन्तर्वार्ता
    • रंगमञ्च
    • फिल्म समीक्षा
    • गसिप
    • संगीत
    • विचार-विश्लेषण
    • इन्टरटेनमेन्ट लाइभ भिडियो
    • सञ्जाल
    • फेसन
    • मोडल

    स्पोर्टस लाइभ

    • फिचर
    • फुटबल
    • क्रिकेट
    • अन्य
    • लेख-विश्लेषण
    • अन्तर्वार्ता
हाम्रो बारेमा
  • हाम्रो बारेमा
सोमबार, कात्तिक ३, २०८२ Mon, Oct 20, 2025
  • गृहपृष्ठ गृहपृष्ठ
  • राजनीति
  • निर्वाचन विशेष
  • अनुसन्धान
  • बिजनेस लाइभ
  • इन्टरटेन्मेन्ट लाइभ
  • स्पोर्टस लाइभ
  • प्रवास
  • भिडियो

बिजनेस लाइभ

  • अर्थ समाचार
  • बैंक/बिमा/सेयर
  • पर्यटन-उड्डयन
  • अटो
  • पूर्वाधार
  • श्रम-रोजगार
  • कृषि
  • कर्पोरेट
  • सूचना-प्रविधि
  • अन्य
    • बिजनेस लाइभ भिडियो
    • बिजनेस टिप्स
    • अन्तर्वार्ता - विचार

इन्टरटेन्मेन्ट लाइभ

  • समाचार
  • सिनेमा
  • अन्तर्वार्ता
  • रंगमञ्च
  • फिल्म समीक्षा
  • गसिप
  • संगीत
  • विचार-विश्लेषण
  • इन्टरटेनमेन्ट लाइभ भिडियो
  • अन्य
    • सञ्जाल
    • फेसन
    • मोडल

स्पोर्टस लाइभ

  • मुख्य समाचार
  • फिचर
  • फुटबल
  • क्रिकेट
  • अन्य
  • लेख-विश्लेषण
  • अन्तर्वार्ता
कृषि

के सलह नेपाल आउने सम्भावना कम छ? यस्तो छ संकट रोकथामका लागि सरकारको पूर्वतयारी

64x64
हेमन्त जोशी शनिबार, जेठ १७, २०७७  १४:३६
1140x725
फोटो: इटरनेट

मानव जातिका लागि कोभिड १९ रोगको विश्वव्यापी संकट देखिइरहेका बेला दक्षिण एसिया, मध्यपूर्वी देश र केही अफ्रिकी तथा युरोपेली देशहरुमा वनस्पतिका लागि सलह किराको प्रकोप देखिएको छ। पछिल्लो तीन वर्षयता अफ्रिका र युरोपका देशहरुले यसको समस्या भोगिरहेका छन् भने अहिले दक्षिण एसियाली मुलुकमा सलह किराको आक्रमण नियन्त्रण बाहिर छ।

छिमेकी मुलुक भारतमा भित्रिसकेको सलह किराको आतंक नेपाल पनि भित्रन सक्ने अनुमानका बीच कृषि तथा पशुपंक्षी विकास मन्त्रालयले यसको नेपाल प्रवेश रोकथाम तथा जोखिम न्युनीकरणबारे अध्ययन गर्न ६ सदस्यीय प्राविधिक समिति गठन गरिसकेको छ। सलह किराको प्रकोप नियन्त्रण तथा रोकथामका लागि अबलम्बन गरिनुपर्ने सुरक्षा उपायबारे अध्ययन गर्न प्लान्ट क्वारेन्टाइन एवं विषादी परीक्षण केन्द्रका प्रमुख सहदेश प्रसाद हुमागाईंको संयोजकत्वमा कृषि बैज्ञानिक तथा प्राविधिकहरु सम्मिलित समिति गठन गरिएको हो।

उक्त समितिले आइतबार वा सोमबारसम्ममा अध्ययन प्रतिवेदन बुझाइसक्ने कृषि तथा पशुपंक्षी विकास मन्त्रालयका प्रवक्ता डा हरि बहादुर केसीले बताए। समितिले सलह किरा नेपाल आउने–नआउनेबारे जोखिम विश्लेषणसँगै पूर्व तयारीका कामहरु कसरी गर्ने भनेर शुक्रबार संयुक्त राष्ट्र संघ खाद्य एवं कृषि संगठन (युएनएफएओ) का विज्ञहरुसँग छलफल गरेको पनि प्रवक्ता केसीले बताए।

‘हाम्रो पुस्ताले नै यस्तो खालको समस्या भोगेको छैन। त्यसकारण कसरी संकट व्यवस्थापन गर्ने भनेर जानकारी लिन हाम्रै आग्रहमा एफएओका विज्ञहरुसँग छलफल भएको हो’, उनले भने।

विज्ञहरुको धारणा– नेपाल भित्रने सम्भावना न्यून छ
छलफलका क्रममा एफएओका विज्ञहरुले नेपालमा सलह आउन सक्ने सम्भावना निकै कम भएको धारणा राखेको प्रवक्ता केसीले बताए। ‘ग्यारेन्टीका साथ आउँदैन भन्नसक्ने अवस्था त छैन। तर सम्भावनाचाहिँ निकै कम छ भन्ने विज्ञहरुको धारणा आएको छ’, उनले नेपाल लाइभसँग भने।  

नेपालमा सलह संकट आउन नसक्ने आधारका रुपमा दुईतीन वटा कारणलाई लिन सकिने डा केसी बताउँछन। ‘भारतको राजस्तान र दिल्ली आसपासमा अहिलेको हावाको गति तथा दिशा र मौसमी अवस्थाका कारणले सलह नेपाल आउने सम्भावना निकै कम छ। यदि आइहाले पनि निकै सानो झुण्ड मात्रै आउने र छोटो समयका लागि आएर फेरि राजस्तानतिरै फर्किन्छ भन्ने अनुमान गरिएको छ’, उनले भने।

त्यस्तै नेपालको हावापानी र मौसम सलह किराको आनीबानीका लागि अनुकूल नभएका कारण पनि नेपालमा यसको प्रकोप नदेखिने आकलन विज्ञहरुको छ।

‘मनसुन सुरु भएपछि सलह किराको फौज नेपालमा नबस्ने सम्भावना र नेपालको हावापानी उसको प्रजनन क्रियाका लागि त्यति सुहाउँदो नभएका कारण यो ठूलो संकटका रुपमा देखिँदैन भन्ने सुझाव विज्ञहरुबाट आएको छ,’ डा केसी भन्छन्।

Ncell 2
Ncell 2

पूर्व तयारी के छ? 
पूर्व सतर्कताका काम र नेपाल आइहालेको खण्डमा कसरी व्यवस्थापन गर्ने भनेर कृषकहरुलाई जागरुक गराउने तयारी थालिसकेको पनि प्रवक्ता केसीले बताए। ‘मौसमी कुरा थाहा हुँदैन। ठूलो आँधी आएर एकैचोटी बढारेर नेपाल ल्याउन पनि सक्छ। यसकारण हामीले सुदूर पश्चिम प्रदेश र प्रदेश ५ लाई सतर्क रहन भनेर लिखित रुपमै भनिसकेका छौं’, केसी भन्छन्।

त्यस्तै मन्त्रालयमार्फत विभिन्न माध्यामबाट सूचना सम्प्रेषण र जनचेतनाको काम पनि सुरु भइसकेको छ। किटनाशक औषधि र छर्ने औजार उपकरणहरु उपलब्ध रहे–नरहेको तथा आवश्यकता र उपलब्धताबारे अध्ययन गर्ने जिम्मेवारी भने समितिलाई नै दिइएको छ। ‘किटनाशक केहि मौज्दात छ भन्ने आएको छ। तर त्यसले कति पुग्छ भन्ने हो। कति उपलब्ध छ र कति आवश्यक छ भनेर विस्तृत अध्ययन समितिले गरिरहेको छ’, केसीले भने।

भारतले के गर्दैछ?
संयुक्त राष्ट्र संघ खाद्य एवं कृषि संगठन (युएनएफएओ)ले मे महिनामा जारी गरेको बुलेटिनमा अहिले इरान र दक्षिण पश्चिम पाकिस्तानमा बसन्त प्रजनन चलिरहेको र यो आगामी जुन/जुलाईसम्म कायम रहने जनाएको छ। भारत र पाकिस्तानमा जुनको पहिलो साता हुनसक्ने वर्षाले सहलको प्रजनन प्रक्रियामा थप मद्दत पुग्ने युएनएफएओले जनाएको छ। जसकारण सलहको प्रकोप भारत र पाकिस्तानमा जुन महिनामा अत्याधिक देखिनेछ।

भारतका विभिन्न राज्यमा हालसम्म १ लाख ५० हजार एकड जमिनमा सलह किराले नोक्सानी पुर्‍यासकेका छन्। कृषि एवं किसान कल्याण मन्त्रालयले सलह आतंक नियन्त्रणका लागि निर्देशिका जारीसमेत गरिसकेको छ। भारत केन्द्र सरकारको निर्णय मुताबिक ११ वटा नियन्त्रण कक्ष स्थापना गरी विषादि तथा किटनाशक छर्कन कर्मचारीहरु परिचालन गरिएका छन्।

अहिले दमकल, ड्रोन अर्थात ‘रिमोटली पाइलटेड एयरक्राफ्ट सिस्टम र हेलिकप्टरमार्फत विषादि छर्किरहेको छ। त्यस्तै किटानाशक छर्कन ९० वटा दमकल, १२० वटा सर्भे गाडी, विषादी छर्कने मेसिन जडान गरिएका ४७ वटा गाडी र ८ सय १० ट्याक्टरहरु भारतले परिचालन गरिरहेको छ। भारतले ठूलो मात्रामा किटनाशक खरिद प्रक्रिया पनि अगाडि बढाइसकेको छ। किटनाशक छर्किने सँगसँगै किसानहरुले सलह भगाउन ढोल, थाल बजाउने, लाउड स्पिकरहरु बजाउने जस्ता काम पनि गरिरहेका छन्।

एक वर्ग किलोमिटरमा ४ करोडको संख्यामा हिँडिरहेको सलहको यो समूहले १ दिनमा ३५ हजार मानिसको खाना सखाप पार्छन्। भारतमा २०१९ डिसेम्बरमा राजस्थानमा आएका थिए। यसको प्रकोप उत्तर प्रदेश, हरियाणा, दिल्ली र पंजाबसम्ममा फैलनसक्ने अनुमान गरिएको छ। 

पछिल्लो तीन वर्षयता सलहको प्रकोप देखिन थाले पनि विगत वर्षहरुमा मानव गतिविधिका कारण तिनीहरु फैलन पाएका थिएनन्। तर यसवर्ष कोरोना भाइरस रोकथामका लागि जारी गरिएको लकडाउनका कारण मानव गतिविधिमा कमी आएपछि सलहको समूह अत्याधिक फैलिएको छ। अघिल्ला वर्षहरुमा पाकिस्तानले नियन्त्रणमा राख्न सकेकै कारण यसको प्रभाव भारतमा देखिन पाएको थिएन। तर यसवर्ष पाकिस्तानले सलह प्रकोप नियन्त्रण गर्न नसकेर संकटकाल नै घोषणा गरिसकेको छ। 

के हो सलह?
सलह फट्याङ्ग्राको प्रजातिको एक फौजी किरा हो। यस किराले बालीनालीमा आक्रमण गरेर सखाप बनाउने भएकाले यसलाई शत्रुजीव मानिन्छ। सलह किरा अफ्रिकामा सन् २००३ मा प्रकोपको रुपमा उत्पत्ती भएको भए पनि पछिल्लो समय अन्टार्कटिका बाहेक सबै जसो महादेशमा यो विपत्ति फैलिएको पाइएको छ। सलहको जीवनचक्र ३ देखि ६ महिना अवधिको हुन्छ। ठूलो समुहमा बस्ने यो किरा एक दिनमा १ सय देखि २ सय किलोमिटरसम्म दूरी पार गर्छ। एक पटकमा एउटा पोथी सलहले ३ सयसम्म अण्डा पार्छ भने १० देखि २० दिनमा अण्डा फुटेर नयाँ सलह जन्मन्छ। शिशु सलह ४ देखि ५ हप्तामा वयस्क बन्छ। यो प्रजातिको किराले एक दिनमा आफ्नो वजनभन्दा धेरै खाना खान्छ।

अहिले पाकिस्तान हुदै भारत सम्म आइपुगेको सलह किराको फौज २०१८ सालमा साउदी अरब नजिकैको अरेबियन प्रायद्विप पेनिनसुलामा उत्पत्ति भएको मानिन्छ। मध्यपूर्वी देश हुँदै दक्षिण एसियामा समेत भित्रिसकेको यो किराको प्रकोप अझै नियन्त्रणमा आउन सकेको छैन।

प्रकाशित मिति: शनिबार, जेठ १७, २०७७  १४:३६
  • #सलह

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।

प्रतिक्रिया दिनुहोस्
64x64
हेमन्त जोशी
जोशी नेपाललाइभका अर्थ बिटमा कार्यरत छन्।
लेखकबाट थप
राजस्व अनुसन्धानले समातेको ७२ मेट्रिक टन गुणस्तरहीन चिनी नष्ट गरिँदै
साइबर सुरक्षामा बैंक-वित्तीय क्षेत्र कति संवेदनशील छ?
आफैंले भोगेको समस्याबाट जन्मिएको ‘फुडमान्डु’
सम्बन्धित सामग्री
कृषिवस्तुहरु ओसारपसार तथा ढुवानीमा सहयोग गरिदिन कृषि विभागको आग्रह ढुवानीको क्रममा राजमार्गमा सिर्जित समस्याले कृषक/कृषि उद्यमी एंव कृषि व्यवसायीबाट गुनासो आएकाले ओसारपसारमा सहजीकरण गरिदिन विभागले आग... शुक्रबार, भदौ २७, २०८२
कर्णालीका स्याउ बजारीकरणका लागि काठमाडौंमा महोत्सव हुँदै यही भदौ २० गतेदेखि २२ गतेसम्म तीन दिनसम्म काठमाडौंको शंखमूलस्थित कला घरमा दैनिक बिहान ११ बजेदेखि बेलुका ६ बजेसम्म स्याउन महोत्सव आयो... मंगलबार, भदौ १७, २०८२
कृषिमन्त्री अधिकारी भन्छन्: मल ल्याउन सरकारसँग पर्याप्त बजेट छैन बिहीबार बसेको प्रतिनिधिसभाको बैठकमा मन्त्री अधिकारीले यस्तो बताएका हुन्। बिहीबार, साउन २९, २०८२
ताजा समाचारसबै
गृहमन्त्रीले भागेको भनेका पूर्वऊर्जामन्त्री घरबाटै लाइभ सोमबार, कात्तिक ३, २०८२
नर्भिकले बढायो नर्सहरूको तलब सोमबार, कात्तिक ३, २०८२
सरकार आफ्नो जिम्मेवारी पूरा गर्न सचेत छ : प्रधानमन्त्री सोमबार, कात्तिक ३, २०८२
विधि र पद्धतिविपरीत काम गरेको आरोपमा एन्फा महासचिव किरण निलम्बित आइतबार, कात्तिक २, २०८२
राजसंस्थासहित सर्वपक्षीय संवाद गर्न गोपालमान श्रेष्ठको प्रस्ताव आइतबार, कात्तिक २, २०८२
सबै हेर्नुहोस
भिडियो ग्यालरीसबै
दुर्गा प्रसाईको पत्रकार सम्मेलन
दुर्गा प्रसाईको पत्रकार सम्मेलन मंगलबार, असोज ७, २०८२
सुरु भयो दशैं, कसरी राख्ने जमरा र घटस्थापना
सुरु भयो दशैं, कसरी राख्ने जमरा र घटस्थापना सोमबार, असोज ६, २०८२
पशुपति क्षेत्र, आन्दोलनमा ज्यान गुमाएकाहरुको अन्त्येष्टि गरिदै
पशुपति क्षेत्र, आन्दोलनमा ज्यान गुमाएकाहरुको अन्त्येष्टि गरिदै मंगलबार, भदौ ३१, २०८२
नवनियुक्त मन्त्रीहरुको सपथ ग्रहण || LIVE
नवनियुक्त मन्त्रीहरुको सपथ ग्रहण || LIVE सोमबार, भदौ ३०, २०८२
जङ्गी अड्डा लाइभ, Gen Z
जङ्गी अड्डा लाइभ, Gen Z बिहीबार, भदौ २६, २०८२
सबै हेर्नुहोस
ट्रेण्डिङ
हमासले युद्धविराम उल्लंघन गरेको भन्दै इजरायलद्वारा गाजामा हवाई आक्रमण आइतबार, कात्तिक २, २०८२
सेनाको सुरक्षामा बस्दा मेरो मोबाइल सिज गरियो : ओली, पार्टीमा आफ्नो अझै खाँचो रहेकाले उमेरले नेतृत्व नछेक्ने दाबी आइतबार, कात्तिक २, २०८२
मोहन वैद्यले दिए राजीनामा, महासचिवमा सीपी गजुरेल आइतबार, कात्तिक २, २०८२
शरदको कप्तानीमा हङकङ सिक्सेस खेल्ने नेपाली टोलीको घोषणा आइतबार, कात्तिक २, २०८२
नर्भिकले बढायो नर्सहरूको तलब सोमबार, कात्तिक ३, २०८२
सबै हेर्नुहोस
अन्तर्वार्ता
ब्रेन ट्युमर आकस्मिक रुपमा देखिने होइन, लक्षणलाई सामान्य रुपमा लिँदा गम्भीर हुन्छः डा राजीव झा, न्युरोसर्जन लक्ष्मी चौलागाईं
महाशिवरात्रिमा भगवान पशुपतिनाथको सहजै दर्शनको व्यवस्था गरिएको छ - डा. मिलनकुमार थापा नेपाल लाइभ
जलवायु परिवर्तनले जुम्लामा समेत डेंगु देखिन थालिसकेको छ : मेयर राजुसिंह कठायत  नेपाल लाइभ
सबै हेर्नुहोस
विचारसबै
जेन-जी क्रान्ति: उपलब्धि, अवसर, चुनौती र अबको उत्तरदायित्व अरुण क्षेत्री
नेपालमा मुख स्वास्थ्य संकट: लाखौँलाई असर गर्ने दन्त रोग किन रोक्न सकिएन? नेपाल लाइभ
युवा उमेरमै किन थाक्छ मन र मस्तिष्क? बर्नआउटको कारण र समाधान डा. प्रज्ञा सिंह
दुर्गमका कर्मचारीको सुरक्षा : चुनौती र समाधान नेपाल लाइभ
सबै हेर्नुहोस
ब्लग
'सुरक्षित' नारा, 'असुरक्षित' वास्तविकता शनिबार, असोज ११, २०८२
जब हेल्थ क्याम्पमै पोस्टमार्टम गराउन खोजियो! शनिबार, भदौ १४, २०८२
प्रेम र आकर्षणको मध्यबिन्दुमा ‘देवयानी’ शनिबार, भदौ ७, २०८२
सबै हेर्नुहोस
लोकप्रिय
बैशाखमा निर्वाचन सार्ने तयारी बिहीबार, असोज ३०, २०८२
जापानलाई हराएसँगै यूएई विश्वकपमा छनोट, सबै टोलीको टुंगो लाग्यो बिहीबार, असोज ३०, २०८२
रोमाञ्चक खेलमा कतारविरुद्ध ५ रनले विजयी, सन्दीपको नाममा पाँच विकेट मंगलबार, असोज २८, २०८२
ओमानविरुद्ध टस जित्दै ब्याटिङ रोज्यो नेपालले, टोलीमा एक परिवर्तन बुधबार, असोज २९, २०८२
हमासले युद्धविराम उल्लंघन गरेको भन्दै इजरायलद्वारा गाजामा हवाई आक्रमण आइतबार, कात्तिक २, २०८२
सबै हेर्नुहोस
Nepal Live
Nepal Live

सम्पर्क ठेगाना

Nepal Live Publication Pvt. Ltd.,
Anamnagar, Kathmandu, Nepal

DEPARTMENT OF INFORMATION
AND BROADCASTING
Regd Number :

1568/ 076-077
अध्यक्ष : अनिल न्यौपाने

टेलिफोन

News Section: +977-1-5705056
Account : +977-1-5705056
Sales & Marketing: 9841877998 (विज्ञापनका लागि मात्र)
Telephone Number: 01-5907131

ईमेल

[email protected]
[email protected]

मेनु

  • गृहपृष्ठ
  • मुख्य समाचार
  • बिजनेस लाइभ
  • ईन्टरटेनमेन्ट लाइभ
  • स्पोर्टस लाइभ
  • महाधिवेशन विशेष
  • अभिलेख
  • कोरोना अपडेट
  • स्थानीय निर्वाचन
  • प्रतिनिधि सभाकाे निर्वाचन
  • युनिकोड
Nepal Live

सूचना विभाग दर्ता नं.

१५६९/०७६-७७

ईमेल

[email protected]
© 2025 Nepal Live. All rights reserved. Site by: SoftNEP
सर्च गर्नुहोस्