काठमाडौं– जुँगाको हल्का रेखी। मंगोलियन अनुहार। खाइलाग्लो ज्यान। कालो, छोटो केस।
यिनै हुलिया भएका एक बोलेभियन नागरिक माघ ८ मा त्रिभुवन अन्तराष्ट्रिय विमानस्थलको एक्स-रे मेसिनबाट जाँच पास गर्दै बाहिरिए।
विमानस्थलबाट बाहिरिएर उनी सरासर ठमेलमा रहेको होटल बुद्धल्यान्ड पुगे। उनको नाममा ४०२ नम्बर कोठा पहिल्य नै बुक थियो।
प्रहरीको लागुऔषध नियन्त्रण ब्युरोले उनी सामान्य पर्यटक नभएको सूचना पाइसकेको थियो।
विमानस्थलको जाँच पार गरेर उनी ठमेलतिर लागे लगत्तै ब्युरोको एक टोलीले उनलाई पच्छ्याउन थालिसकेको थियो।
उनी कोठाभित्र प्रवेश गरेको केही समयमा प्रहरी टोलीले होटलमा रहेको उनको रेकर्ड जाँच गर्यो– सिई ५१८५७। नाम सोलोन क्याभेज।
प्रहरी टोली उनी बसेको कोठामा गएर उनको सुटकेस जाँच गर्दा फेला पर्यो ७ करोड बराबरको कोकिन। प्रहरीले जोख्दा तौल निस्कियो २ किलो २ सय ग्राम।
यसको एक महिना अघि पुस ५ मा ब्युरोको टोलीले ६ किलो कोकिनसहित ४ जना विदेशी नागरिकलाई पक्राउ गरेको थियो।
पुस ५ बेलुका साढे ८ बजे क्याथे प्यासिफिकको फ्लाईट नम्बर केए १०३ बाट काठमाडौंबाट हङकङ जान लागेको बेलारुस नागरिक २१ वर्षीय पाभेल भासिलुई, र २१ वर्षकै युवती एलिना अल्डोसिना ३-३ किलो गरी ६ किलो कोकिन फेला पारेको थियो।
प्रहरी अनुसन्धानमा नेपाललाई ट्रान्जिट बनाएर युरोप र अमेरिकी मुलकमा कोकिन पूर्याउन लागुऔषध तस्करीमा सक्रिय अन्तराष्ट्रिय संगठनले कोकिन नेपाल भित्र्याउने गरेको प्रहरीको अनुसन्धानले खुलाइसकेको छ। सबै कोकिन हवाईमार्गबाटै नेपाल भित्रिने हो। विमानस्थलबाट भित्रिनसक्ने शंकास्पद सामाग्रि पहिल्याउन विमानस्थलमा अत्याधुनिक एक्से मेसिन समेत राखिएको छ नै। तर अधिकांश कोकिन विमानस्थलबाट बाहिरिएपछि मात्र फेला पर्छन्। किन ?
उनीहरूसँगको सोधपुछपछि लाजिम्पाटस्थित लस्ट गार्डेन होटलबाट थप दुई जना बोलिभियन नागरिक रोबर्ट कार्लोस र राहुल जाम्बार्ना पक्राउ परे।
अनुसन्धानमा सो कोकिन पनि विमानस्थलबाट सहजै काठमाडौं भित्रिएको खुल्यो।
आउने बेलामा उनीहरू सहजै विमानस्थलको चेकजाँच पास गरी उम्किए। तर फर्कने बेला सोही कोकिन बोकेर हङकङ जानेक्रममा शंका लागेर जाँच गर्दा ज्याकेटमा फल्स बटम बनाएर लुकाएको फेला पर्यो।
गत भदौ ४, दिउँसो साढे ४ बजे आइभरीकोस्टका ३५ वर्षीय मार्सेल गुली कतार एयरवेजको जहाजबाट त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल ओर्लिएर एक किलो ६ सय ग्राम कोकिन बोकेर सहजै बाहिरिएका थिए। नेपाल कोकिनको बजार होइन।
प्रहरी अनुसन्धानमा नेपाललाई ट्रान्जिट बनाएर युरोप र अमेरिकी मुलकमा कोकिन पुर्याउन लागुऔषध तस्करीमा सक्रिय अन्तराष्ट्रिय संगठनले कोकिन नेपाल भित्र्याउने गरेको प्रहरीको अनुसन्धानले खुलाइसकेको छ।
सबै कोकिन हवाईमार्गबाटै नेपाल भित्रिने हो। विमानस्थलबाट भित्रिनसक्ने शंकास्पद सामग्री पहिल्याउन विमानस्थलमा अत्याधुनिक एक्से मेसिन समेत राखिएको छ नै। तर अधिकांश कोकिन विमानस्थलबाट बाहिरिएपछि मात्र फेला पर्छन्। किन?
विमानस्थलका भन्सार प्रमुख विष्णुराज ढकाल अबैध सामान भित्रिन नदिन दैनिक जाँच हुने गरेको र त्यस्ता सामान फेला पर्ने पनि गरेको बताए। कोकिन चाँहि किन फेला पर्दैन भन्ने जिज्ञासामा उनले भने, ‘लागुऔषधबारे प्रहरीसँग पनि समन्वय हुन्छ। त्यही कारणले पनि विमानस्थलमै जफत नगरिएको हुन सक्छ।’
तर लागुऔषध कारोबारको अनुसन्धानमा संलग्न प्रहरी अधिकारीहरूको भनाइ भने केही फरक छ। केही घटनामा समूह नै पक्राउ गर्न विमानस्थलमा लागुऔषध देखिए पनि कारोबारीलाई बाहिर निस्कन दिने र पछि फलो गरेर पक्राउ गर्ने गरिए पनि सबै घटनामा यस्तो हुने नगरेको बताउँछन्।
‘समूह नै संलग्न हुन सक्ने कुनै तस्करबारे पूर्व जानकारी आए विमानस्थलमा पक्राउ नगर्न अनुरोध गछौं,’ ब्युरोका एक अधिकारीले भने, ‘विमानस्थलमा समात्दा बाहिर रहेकाहरु उम्कन सक्छन् भनेर यस्तो गरिन्छ। तर सबै केसमा यस्तो हुन्न।’
६ वर्षमा ४७ किलो कोकिन बरामद
लागुऔषध नियन्त्रण ब्युरोको तथ्यांकअनुसार वर्षको अवधिमा ४६ किलो ९ सय २५ ग्राम कोकिन फेला परिसकेको छ नेपालमा।
सन् २०१४ मा ५ किलो ४९९ ग्राम कोकिन फेला परेको थियो। सन् २०१५ मा ११ किलो, २०१६ मा १३ किलो ६ सय २६ ग्राम, सन् २०१७ मा ५ किलो, सन् २०१८ मा २ किलो, सन् २०१९ मा ७ किलो ६ सय ग्राम कोकिन प्रहरीले बरामद गरेको छ।सन् २०२० को प्रारम्भमै २ किलो २ सय ग्राम कोकिन फेला परिसकेको छ।
कोकिन कारोबारमा संलग्न रहेको आरोपमा प्रहरीले आर्थिक वर्ष २०६८/६९ देखि अहिलेसम्म १ नेपाली सहित २९ विदेशी नागरिक पक्राउ गरिसकेको छ।
पक्राउ पर्ने विदेशी नागरिकमा चिनियाँ, पाकिस्तानी, थाई, बोलिभियन र मलेसियन नागरिक छन्।
प्रहरीले अहिलेसम्म नेपाली बजारमा कोकिन बिक्री भएको फेला पारेको छैन। त्यही आधारमा नेपालमा जति पनि कोकिन भित्रिएका छन् ती नेपाललाई ट्रान्जिट बनाएर तेस्रो मुलुकमा लैजान ल्याउने गरिएको प्रहरीको निष्कर्ष देखिन्छ।
ब्युरोका प्रवक्ता एसपी वीरेन्द्रकुमार बस्यालका अनुसार १ ग्रामकै २५ देखि ३० हजार रुपैयाँसम्म पर्ने लागुऔषध कोकिनको विशेषगरी युरोपियन देशहरुमा खपत हुन्छ। दक्षिण एसियाका देशहरुमा भने भारत, जापान, चीन जस्ता देशमा खपत हुने गरेको अनुसन्धान अधिकारी बताउँछन्।
कोकिन तस्करीका उपाय अनेक
पोर्चुगल तथा स्पेनका प्रहरीले केही समय पहिला भुइँकटहरमा लुकाएको अवस्थामा कोकिन बरामद गरेका थिए।
दक्षिण अमेरिकाबाट पोर्चुगल तथा स्पेन ल्याइएको भुँइकटहर शंका लागेर प्रहरीले जाँच गर्दा कटहरको भित्री भागको गुदी निकालेर त्यसमा कोकिन राखी बोक्रालाई प्राकृतिक जस्तै गरी बन्द गराइएको पाइएको थियो।
त्यसबेला भुँइकटहरमा राखेर ल्याइएको ७ सय ४५ किलो कोकिन बरामद भएको थियो भने ९ जना पक्राउ परेका थिए।
सन् २०१५ जुनमा कोलम्बियाको विमानस्थलमा होन्डुरसकी एक महिलाले वक्षस्थलमा ट्रान्सप्लान्ट गरेर तीन पाउन्ड झोल कोकिन बोकेको समाचार सार्वजनिक भएको थियो।
पछिल्लो समय विभिन्न ब्राण्डका रक्सी र जुसको बोतलमार्फत् झोल कोकिन तस्करी हुँदै आएको देखिएको छ।
नेपालमा कोकिन भित्र्याउन तस्कर समूहले अनेक उपाय लगाउने गरेका छन्।
नेपालमा अधिकांशले सुटकेस, ज्याकेटलगायतमा फल्म बटम बनाएर लुकाएर कोकिन ल्याउने गरेका छन्। केहीले सौन्दर्य साधन, बच्चाको खेलौनाको समेत प्रयोग गर्ने गरेका छन्।
केही समय पहिले स्याम्पुको बट्टामा झोल बनाएर कोकिन ल्याइएको थियो।
सन् २०१६ को मार्चमा देखिएको यो शैली नयाँ थियो। त्यस्तै स्याम्पु र लोसनको बट्टामा पाउडर बनाएर पनि कोकिन नेपाल आइपुगेको थियो।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
