काठमाडौं- नेपाल वायु सेवा निगमले आन्तरिक उडानमा प्रयोग गर्दै आएको चिनियाँ वाई-१२ जहाज प्रयोगविहीन जस्तै भएका छ। ४ वटा चिनियाँ जहाज रहे पनि निगमले पछिल्लो ५ महिनादेखि एउटा मात्रै उडान गरिरहेको छ।
४ वटा जहाजमध्ये ३ वटा जहाज ग्राउन्डेड भएका छन्। उडानमा रहेको नाइन एन एकेभीले दैनिक दुई वटा अर्थात् ४ ल्यान्डिङ मात्रै गरिरहेको छ। ४ वटा ल्यान्डिङ पनि काठमाडौं-दाङ-काठमाडौंमा मात्रा उडान गरिरहेको छ। अन्य गन्तव्यमा भने चिनियाँ जहाजले उडान गर्न सकेको छैनन्।
तर, ४ वटा चिनियाँ जहाज फुलफेजमा सञ्चालन गर्ने हो भने दैनिक २० उडान तथा ४० वटा ल्यान्डिङ गर्न सक्छ। तर, अहिले दैनिक २ उडान तथा ४ ल्यान्डिङ मात्रै गरिरहेको छ। ४ वटै जहाज फुल फेजमा उडान गर्न १० जना पाइलट आवश्यक भए पनि अहिले निगमसँग चिनियाँ जहाज उडानका लागि ४ जना मात्रै पाइलट रहेका छन्।
आइपी पाइटट फिजियोनाथ नेपाली, नृपेन्द्र भट्टराई, सञ्जय वादे र केबी लिम्बु छन्। त्यसमा पनि २०१९ को सुरुदेखि नै पाइलट वादेले जहाज उडान गर्न सकेका छैनन्।
अहिले एउटा जहाज उडे पनि पूर्ण क्षमता उडान हुन सकेको छैनन्।
एउटा जहाज पूर्ण क्षमतामा उड्ने हो भने पनि दैनिक पाँच उडान तथा १० वटा ल्यान्डिङ गर्न सक्छ। तर, जहाज उडान भएका छैनन्।
निगम कार्यकारी अध्यक्ष मदन खरेलले पनि चिनियाँ जहाज उडानमा समस्या आएको बताउँदै आउन थालेको छन्। गत वर्ष असोज १ गते कार्यकारी पदको जिम्मेवारीमा आएलगत्तै खरेलले १० भन्दा बढी गन्तव्यमा चिनियाँ जहाजको परीक्षण उडान गरेका थिए। तर, उनले १५ महिना हुँदासम्म चिनियाँ जहाजलाई प्रभावकारी रुपमा उडान गर्न सकेका छैनन्।
चिनियाँ जहाजकै कारण गत आर्थिक वर्षमा निगमलाई ५० करोडभन्दा बढी घाटा भएको छ। तर, संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्री योगेशकुमार भट्टराईले मन्त्री पदको जिम्मेवारी लिए लगत्तै ताप्लेजुङमा परीक्षण उडान गरेरका खरेलले त्यहाँ पनि नियमित उडान गर्न सकेका छैनन्।
पछिल्लो समय खरेलले चिनियाँ जहाजको मर्मतमा आवश्यक पार्टपूर्जा अभावका कारण उडान हुने नसकेको स्वीकार गर्न थालेको छन्।
उनै खरेलले पहिलो पटक निगमको महाप्रबन्धक हुँदा चिनियाँ सरकारको अनुदार र सफ्ट लोनमा जहाज खरिद गर्ने निर्णय गर्दै जहाज खरिद गरेका थिए।
महालेखा परीक्षकको कार्यालयले चिनियाँ जहाज उडानमा उठायो प्रश्न
चीनमा निर्माण भएको एमए-६० विमान र वाई-१२ ई विमान हाल आन्तरिक उडानमा रहेका छन्। एमए- ६० अघिल्लो आर्थिक वर्ष २०७४/०७५ मा २० करोड ६४ लाख सञ्चालन आम्दानी भएकोमा विमानसँग सम्बन्धित सञ्चालन र अप्रत्यक्ष खर्च क्रमशः ३१ करोड ३ लाख र २१ करोड २५ लाख घटाउँदा ३१ करोड ६४ लाख खुद घाटा रहेको महालेखाको ५६औं प्रतिवेदनमा उल्लेख छ।
त्यसैगरी वाई-१२ विमानबाट पनि सोही आवमा यस वर्ष २ करोड ५१ लाख १२ हजार सञ्चालन आम्दानी भएकोमा प्रतिवेदनमा उल्लेख छ।
तर, विमानसँग सम्बन्धित सञ्चालन र अप्रत्यक्ष खर्च क्रमशः १८ करोड ८५ लाख र ९ करोड ६३ लाख रुपैयाँ रहेको छ। आम्दानीबाट यी दुई शीर्षकको खर्च निगमलाई चिनियाँ वाई-१२ जहाजबाट २८ करोड ९७ लाख खुद घाटा भएको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ।
चिनियाँ विमान सञ्चालनबाट निगमलाई घाटा भएको हुँदा नाफामा सञ्चालन गर्नको लागि ठोस कार्ययोजना बनाई लागू गर्न महालेखाले ५६औं प्रतिवेदन सार्वजनिक गर्दै भनेको थियो।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।