सुर्खेत– बराहताल गाउँपालिकाले आफ्नो तेस्रो गाउँसभामा छलफलका लागि तयार गरेका १० वटा एजेण्डामध्ये एक थियो, गाउँपालिकाको केन्द्र तोक्ने विषय। तर, अरु ९ वटा एजेण्डामाथि छलफलसहित निर्णय भएपनि केन्द्र तोक्ने एजेण्डामाथि भने छलफल नै नभई सभा सम्पन्न भयो।
_x000D_
_x000D_
गाउँपालिकाको नेतृत्व गरिरहेको नेपाली कांग्रेस र नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी निकटका जनप्रतिनिधि विभाजित हुँदा केन्द्र टुंगो नलगाएर सभा समापन गरिएको थियो।
_x000D_
_x000D_
यस्तै, चौकुने गाउँपालिकामा केन्द्र तोक्ने एजेण्डा सभामा पेस हुन समेत सकेको छैन। जनप्रतिनिधिबीच सहमति नजुट्दा गाउँपालिकाको केन्द्र तोक्ने विषय ओझेलमा पर्दै आएको छ। गाउँपालिकाकी उपाध्यक्ष निर्मला राना भन्छिन्, ‘गाउँसभाबाट सर्वसम्मत् रुपमा केन्द्र टुंगो लगाउने भनेका छौं। तर, केही जनप्रतिनिधिबीच कहाँ केन्द्र तोक्ने भन्ने सहमति जुट्न सकेको छैन।’
_x000D_
_x000D_
चौकुनेका केही जनप्रतिनिधिले बिजौराको भुँरेभावरमा केन्द्र हुनुपर्ने माग गरेका छन् भने केहीको माग गुटुको मायाताल हुनुपर्छ भन्नेछ। यसरी जनप्रतिनिधि विभाजित हुदाँ केन्द्र तोक्ने एजेण्डाले गाउँसभामा प्रवेश पाउन नसकेको उपाध्यक्ष रानाले बताइन्। ‘निर्वाचनमा जाँदा पनि बिजौरा केन्द्र हुनसक्ने अवस्था देखिएन’ उनले भनिन्, ‘आगामी गाउँसभाबाट केन्द्र तोक्ने तयारी गाउँपालिकाले थालेको छ।’
_x000D_
_x000D_
बराहताल र चौकुनेले मात्र होइन जिल्लाका ९ मध्ये ७ वटा स्थानीय तहले अहिलेसम्म केन्द्रको टुंगो लगाउन सकेका छैनन्। स्थानीय तहको निर्वाचन सम्पन्न भएको डेढ वर्ष बितिसक्दा पनि जनप्रतिनिधिबीच स्वार्थ बाझिँदा गाउँ तथा नगरपालिकाको स्थायी केन्द्र रहने स्थानको टुंगो लगाउन नसकेका हुन्।
_x000D_
_x000D_
स्थानीय सरकार सञ्चालन ऐन–२०७४ अनुसार गाउँपालिका तथा नगरपालिकाको पहिलो निर्वाचन भएको मितिले ६ महिनाभित्र केन्द्रको टुंगो लगाउने पर्ने व्यवस्था छ। तर, सुर्खेतका दुई वटाबाहेक अन्यले हालसम्म केन्द्रको निर्णय गर्न सकेको छैनन्।
_x000D_
_x000D_
गाउँपालिका तथा नगरपालिकाको केन्द्रको लागि आवश्यक पर्ने जग्गाको क्षेत्रफल, भौतिक पूर्वाधार र अन्यवस्तुको न्यूनतम मापदण्ड तोकिएको छ। सोही मापदण्ड अनुसार नगर÷गाउँसभाबाट केन्द्र सर्वसम्मत तोक्नुपर्ने भए पनि जनप्रतिनिधिबीच विवाद हुँदा केन्द्र तोक्न ढिलाइ भएको हो।
_x000D_
_x000D_
नगर तथा गाउँसभाबाट अनिर्वाय रूपमा केन्द्र तोकिएको निर्णय गर्नुपर्ने व्यवस्था भए पनि अधिकांश स्थानीय तहमा केन्द्र तोक्ने एजेण्डा नै सभामा प्रवेश गरेको छैन। स्थानीय तहमा केन्द्रको विषयमा कार्यपालिका र स्थानीयबीच एकमत हुन नसक्दा किचलो कायमै छ। केही स्थानीय तहमा केन्द्र तोक्नुपर्ने एजेण्डा सभामा पेस भए पनि जनप्रतिनिधिबीच स्वार्थ बाझिँदा छलफल नै नगरी सभा समापन गरिएका छन्।
_x000D_
_x000D_
केन्द्र तोक्दा विवाद भएको खण्डमा स्थानीय सरकार सञ्चालन ऐन अनुसार नगर/गाउँसभा तत्काल कायम रहेको सदस्यबीच मतादान गर्नसक्ने व्यवस्था गरिएको छ। तत्काल कायम रहेको सदस्य संख्याको बहुमतका आधारमा केन्द्र टुंगो लगाउनुपर्ने हुन्छ।
_x000D_
_x000D_
गाउँपालिका वा नगरपालिकाको नाम वा केन्द्र हेरफेर गर्न नसकी नेपाल सरकारमा सिफारिस गरेमा नेपाल सरकारले सो सिफारिस बमोजिम नाम वा केन्द्र हेरफेर गर्नसक्ने व्यवस्था समेत ऐनमा छ।
_x000D_
_x000D_
जिल्लाका गुर्भाकोट नगरपालिका, भेरीगंगा नगरपालिका, पञ्चपुरी नगरपालिका, लेकबेंशी नगरपालिका र चिङ्गाड गाउँपालिकाले पनि सभाबाट केन्द्रको टुंगो लगाएका छैनन्। हाल गुर्भाकोटको मेहेलकुना, भेरीगंगा नगरपालिकाको छिन्चु, पञ्चपुरी नगरपालिकाको बावियाचौर, लेकबेंशी नगरपालिकाको कल्याणमा केन्द्र तोकेर काम चलाइएको छ।
_x000D_
_x000D_
वीरेन्द्रनगर नगरपालिकाको भने यसअघिकै स्थानलाई केन्द्र तोकिएको छ भने सिम्ता गाउँपालिकाले यसअघि नै मतदानबाट केन्द्रको टुंगो लगाएको थियो। सुरुवातमा बजेडीचौर केन्द्र तोकिए पनि मतदानबाट राकम केन्द्र सारिएको अध्यक्ष कविन्द्रकुमार केसीले जानकारी दिए।
_x000D_
_x000D_
स्थानीय तहले स्थायी केन्द्र टुंगो लगाउन नसक्दा कतिपय स्थायी संरचना निर्माणमा समेत समस्या देखिएको छ। नगर तथा गाउँपालिकाको केन्द्र टुंगो नलाग्दा र सभाबाट पारित नहुँदा भाडामा कार्यालय सञ्चालनमा ल्याएका स्थानीय तहले स्थायी रूपमा भौतिक संरचना निर्माण गर्न सकेका छैनन्।
_x000D_
_x000D_
लेकवेंशी नगरपालिकाका प्रमुख गगनसिं सुनारले भने, ‘विषयगत कार्यालयदेखि नगरपालिकासमेत अस्थायी संरचनामा छ।
_x000D_
_x000D_
नियमित सेवा प्रवाहमा समेत चुनौती बढेको छ।’ केन्द्रको टुंगो नलाग्दा कहाँ जग्गा हेर्ने भन्ने बारेमा अन्यौलता कायमै रहेको गुर्भाकोट नगरपालिकाका प्रमुख हस्त पुनले बताए। ‘मेहेलकुना, बोटेचौर र दहचौर सबैका लागि उपयुक्त छन्, केन्द्रको विवाद नगरपालिकामा छैन’ उनले भने, ‘तर केन्द्रको बारेमा छलफल नै नभएकाले हाल मेहेलकुनामा ट्रस्ट हालेर विषयगत कार्यालयका लागि आवश्यक अस्थायी संरचना निर्माण थालिएको छ।’
_x000D_
_x000D_
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।