मेरुदण्ड बाङ्गिने (स्कोलियोसिस) समस्याले विश्वका लाखौं मानिसलाई पिरोलिरहेको छ। वृद्धवृद्धा मात्र होइन बालबालिकासमेत मेरुदण्ड बाङ्गिने समस्याबाट ग्रसित छन्। जुन महिनामा विश्वभर मेरुदण्ड बाङ्गिने (स्कोलियोसिस) समस्याबारे जनचेतना अभियान चलिरहेको छ। नेपालमा पनि ‘जुन, स्कोलियोसिस जागरुक महिना हो, केही बोलौ’ भन्ने नारासहित विविध कार्यक्रम भइरहेका छन्।
_x000D_
_x000D_
स्कोलियोसिस भनेको के हो?
_x000D_
_x000D_
सामान्य रुपमा शरीरलाई पछाडिबाट हेर्दा मेरुदण्ड सिधा देखिन्छ। बाङ्गिएको मेरुदण्डमा पछाडिबाट हेर्दा एकातर्फ झुकाव स्पष्ट देखिन्छ। र, यो झुकाव नै स्कोलियोसिस हो।
_x000D_
_x000D_
मेरुदण्ड बाङ्गिएको थाहा पाउने तरिका
_x000D_
_x000D_
१. एकातर्फको काँध अर्कोतर्फको भन्दा उच्च हुनु,
_x000D_
_x000D_
२. एकातर्फको काँधको हड्डी अर्कोतर्फको भन्दा बाटुलो हुनु,
_x000D_
_x000D_
३. दुवै हातका पाखुरा सिधा झुन्ड्याएर राख्दा, एकातर्फको पाखुरा र शरीरको भागमा बढी दूरी वा खाली देखिनु,
_x000D_
_x000D_
४. एकातर्फको कम्मर अर्कोतर्फको भन्दा उच्च देखिनु,
_x000D_
_x000D_
५. कम्मरको हड्डीको सिधा बीचमा टाउको नहुनु, आदि।
_x000D_
_x000D_
मेरुदण्ड बाङ्गिनुका कारण
_x000D_
_x000D_
मेरुदण्ड बाङ्गिएका ८५ प्रतिशत मानिसहरुको कारण अहिलेसम्म पत्ता लाग्न सकेको छैन। मेरुदण्ड बाङ्गिने समस्याले बढ्दो उमेरका मानिसलाई बढी हानी पुर्याएको हुन्छ।
_x000D_
_x000D_
कारण थाहा नहुने मेरुदण्ड बाङ्गिने समस्या यस्तो परिवारमा देखिन्छ जहाँ आफूभन्दा अगाडिको पुस्तामा पनि यस प्रकारको समस्या थियो। यो समस्या सबै उमेर समूहका मानिसलाई देखिएको छ। सामान्यतया १२ देख १५ वर्ष उमेर समूहका बालबालिकाले आफनो शरीर साथीभाइ तथा परिवारका सदस्यलाई देखाउन चाहँदैनन्।
_x000D_
_x000D_
त्यसैले स्कोलियोसिस अनुसन्धान समूह र अमेरिकन एकेडेमी अफ अर्थोपेडिक सर्जनले मिलेर बालबालिकालाई विद्यालयमै स्वास्थ्य जाँच गर्ने व्यवस्था गरेको छ। जसले गर्दा यो समस्याको समाधान समयमै गर्न सकियोस्।
_x000D_
_x000D_
मेरुदण्ड बाङ्गिनुका अन्य कारणमा शिशुको जन्मजात मेरुदण्ड बाङ्गिएको हुनु, स्नायु प्रणालीको समस्या, मांसपेशी सम्बन्धी समस्या आदि पर्छन्।
_x000D_
_x000D_
मेरुदण्ड बाङ्गिने समस्या कसलाई देखिन्छ?
_x000D_
_x000D_
बाल्य अवस्थामा कारण थाहा नहुने मेरुदण्ड बाङ्गिएको समस्या केटा तथा केटी दुवैमा देखिने भए पनि जब उनीहरु वयस्क समूहमा प्रवेश गर्दै जान्छन्, केटीहरुलाई ५ देखि ८ गुणा बढी प्रभाव पार्छ र उनीहरुलाई उपचारको आवश्यकता पर्छ।
_x000D_
_x000D_
मेरुदण्ड बाङ्गिएमा के गर्न सकिन्छ?
_x000D_
_x000D_
९० प्रतिशत समस्या सामान्य किसिमका हुन्छन् र उपचार चाहिँदैन। बढ्दो उमेरका वयस्कहरुमा बाङ्गिएको मेरुदण्डको परीक्षणमा एक्स–रे गर्न सकिन्छ। मेरुदण्डमा धेरै समस्या देखिएमा स्पाइन सर्जनलाई देखाएर शल्यक्रिया गर्नुपर्छ।
_x000D_
_x000D_
उपचार गर्नुपर्ने अवस्था
_x000D_
_x000D_
– बिरामीको उमेर,
_x000D_
_x000D_
– हड्डीको विकासको समय,
_x000D_
_x000D_
– झुकावको डिग्री,
_x000D_
_x000D_
– मेरुदण्ड बाङ्गिएको भाग,
_x000D_
_x000D_
– महिनावारी र वयस्क भए/नभएको अवस्था,
_x000D_
_x000D_
– बिरामीको लिङ्ग,
_x000D_
_x000D_
– मेरुदण्डको बिग्रँदो झुकावको अवस्था, आदि।
_x000D_
_x000D_
(डा. ढकाल ओम अस्पतालमा कार्यरत छन्)
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
-1749200817.png)
