मान्छेलाई रोगी बनाउने कारण मध्ये मानसिक तनाव पनि एक हो । तनावका कारण उच्च रक्तचाप, पेटको अल्सर र मुटुसम्बन्धी रोग जस्तो ः हार्ट एट्याक हुने सम्भावना उच्च हुन्छ ।
_x000D_
_x000D_
छिटो विभिन्न रोग लाग्नुमा मानसिक तनावलाई प्रमुख कारण मानिएको छ । जति मानसिक तनाव बढ्यो, त्यति चिन्ता बढ्छ र काममा राम्रोसँग ध्यान दिन सकिँदैन अर्थात् मानसिक तनावले उत्पादनशीलता घटाउँछ । मानसिक तनावकै कारण रिस उठ्ने, मुड खराब हुने र झगडा गर्न मन लाग्ने हुन सक्छ ।
_x000D_
_x000D_
त्यसैले मानसिक तनाव ब्यबस्थापन जरुरी हुन्छ । त्यसका लागि दैनिक जीवनमा अपनाउन सकिने कुरामा जोड दिनुपर्छ । अवस्था जस्तोसुकै भए पनि काम गर्नु नै पर्छ । राम्रो काम गर्नका लागि काम गर्ने वातावरण राम्रो हुनुपर्छ । राम्रो वातावरण छैन भने मनमा काम गर्ने उत्साह हुँदैन र जोस जाँगर चल्दैन । यसका कारण तनावमा झन् वृद्धि हुन्छ । त्यसैले तनाव लिएर भन्दा साथीभाइहरुसँग रमाइलो गर्दै काम गर्ने वातावरण बनाउनुपर्छ । एकअर्काको काममा सहयोगी हुँदा र सामूहिक काम गर्दा तनाव घट्दै जान्छ ।
_x000D_
_x000D_
काम गर्ने स्टाफसँग होस् वा घरपरिवारसँग राम्रो सम्बन्ध र विश्वासको वातावरण बनाउनुपर्छ । एक अर्कामा विश्वास, प्रेम, सद्भाव भएन भने अफिस वा घरको वातावरण राम्रो हुन सक्दैन । एक आपसमा विश्वासको वातावरण भयो भने तनाव हटाउनुका साथै मनमा सकरात्मक तरंग सिर्जना हुँदै जान्छन् ।
_x000D_
_x000D_
अहिलेको अवस्थामा विपद्मा परेकालाई राहत दिएर वा उद्धारमा सहयोग पु¥याएर आत्मसन्तुष्टि हासिल गरेर पनि तनाव ब्यबस्थापन गर्न सकिन्छ । कुराको विषय पनि पुनर्निर्माण अन्यत्र विपद्पछि भएका राम्रा कामलाई लिएर बनाउनु राम्रो हो । भत्कियो, बिग्रियो, सकियो भन्दा पनि यही अवस्थाबाट अघि बढ्नुपर्छ भन्ने भावनाको विकास गर्न जरुरी हुन्छ ।
_x000D_
_x000D_
सम्पन्न गरेको काममा कसैको बढी र कसैको घटी मिहिनेत परेको हुन सक्छ तैपनि सबैको प्रयासले यो काम सफल हुन सकेको हो भनेर आफ्नो टिमलाई जस दिने बानी बसाल्दा आफूलाई अरुले हेर्ने दृष्टिकोण राम्रो हुन्छ । जसले गर्दा अरुले प्रशंसा गर्न थाल्छन् । यसले खुसी मिल्छ र नकारात्मक भावना सिर्जना हुन दिँदैन ।
_x000D_
_x000D_
कसै–कसैमा राम्रो कामको जस आफूले लिने र बिग्रेको कामको दोष अरुमाथि थोपर्ने बानीे हुन्छ । यस्तो बानीले आफूलाई नै घाटा पु¥याउँछ । नराम्रो कामको दोष पनि आफूले लिन सक्नु धेरै महान् कुरा हो । त्यसो गर्दा आफ्नो टिमले झन् आदर भावले हेर्नेछ ।
_x000D_
_x000D_
प्राविधिक कठिनाइले, ज्ञानको कमी, नयाँ कर्मचारी भएकाले जस्ता विभिन्न कारण एउटैलाई काम पूरा गर्न कठिनाइ हुनसक्छ, त्यस्तो बेलामा सहयोग दिनु राम्रो हुन्छ ।
_x000D_
_x000D_
फुर्सदका समयमा आफूलाई मनपर्ने क्रियाकलाप गर्ने, घरपरिवारसँग रमाइलो गर्ने र घुम्ने जस्ता काम गर्नुपर्छ । एक्लै बसेर प्रकृतिले वा कसैले दिएको पीडा सम्झेर गम्भीर हुनुहुँदैन । आफलाई परेको समस्या सेयर गर्दा अरुले पनि उपाय निकाल्न सक्छन् ।
_x000D_
_x000D_
_x000D_
डा. कपिलदेव उपाध्यय
_x000D_
वरिष्ठ मनोचिकित्सक
_x000D_
_x000D_
_x000D_
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
-1749200817.png)
