• गृहपृष्ठ
  • मुख्य समाचार
  • नेपाल लाइभ

    • राजनीति
    • निर्वाचन विशेष
    • अनुसन्धान
    • प्रवास
    • विचार
    • फिचर
    • समाचार
    • ब्लग
    • समाज
    • अन्तर्वार्ता
    • सुरक्षा/अपराध
    • साहित्य डबली
    • विश्व
    • कोरोना अपडेट
    • नेपाल लाइभ विशेष
    • जीवनशैली
    • भिडियो

    बिजनेस लाइभ

    • अर्थ समाचार
    • बैंक/बिमा/सेयर
    • पर्यटन-उड्डयन
    • अटो
    • पूर्वाधार
    • श्रम-रोजगार
    • कृषि
    • कर्पोरेट
    • सूचना-प्रविधि
    • बिजनेस लाइभ भिडियो
    • बिजनेस टिप्स
    • अन्तर्वार्ता - विचार

    इन्टरटेनमेन्ट लाइभ

    • समाचार
    • सिनेमा
    • अन्तर्वार्ता
    • रंगमञ्च
    • फिल्म समीक्षा
    • गसिप
    • संगीत
    • विचार-विश्लेषण
    • इन्टरटेनमेन्ट लाइभ भिडियो
    • सञ्जाल
    • फेसन
    • मोडल

    स्पोर्टस लाइभ

    • फिचर
    • फुटबल
    • क्रिकेट
    • अन्य
    • लेख-विश्लेषण
    • अन्तर्वार्ता
हाम्रो बारेमा
  • हाम्रो बारेमा
  • गोपनीयता नीति
  • प्रयोगका सर्त
सोमबार, वैशाख २९, २०८२ Mon, May 12, 2025
  • गृहपृष्ठ गृहपृष्ठ
  • राजनीति
  • निर्वाचन विशेष
  • अनुसन्धान
  • बिजनेस लाइभ
  • इन्टरटेन्मेन्ट लाइभ
  • स्पोर्टस लाइभ
  • प्रवास
  • भिडियो

बिजनेस लाइभ

  • अर्थ समाचार
  • बैंक/बिमा/सेयर
  • पर्यटन-उड्डयन
  • अटो
  • पूर्वाधार
  • श्रम-रोजगार
  • कृषि
  • कर्पोरेट
  • सूचना-प्रविधि
  • अन्य
    • बिजनेस लाइभ भिडियो
    • बिजनेस टिप्स
    • अन्तर्वार्ता - विचार

इन्टरटेन्मेन्ट लाइभ

  • समाचार
  • सिनेमा
  • अन्तर्वार्ता
  • रंगमञ्च
  • फिल्म समीक्षा
  • गसिप
  • संगीत
  • विचार-विश्लेषण
  • इन्टरटेनमेन्ट लाइभ भिडियो
  • अन्य
    • सञ्जाल
    • फेसन
    • मोडल

स्पोर्टस लाइभ

  • मुख्य समाचार
  • फिचर
  • फुटबल
  • क्रिकेट
  • अन्य
  • लेख-विश्लेषण
  • अन्तर्वार्ता
ब्लग
ब्याक्टेरिया उमार्ने र मार्ने प्रक्रियाको साक्षी बन्दा...
64x64
डिबी खड्का शनिबार, मंसिर ८, २०८१  १३:२२
1140x725

एन्टिमाइक्रोबियल रेसिस्टेन्ट अवारनेस विक (प्रतिजीवि प्रतिरोध सचेतना सप्ताह) चलिरहेको छ। मानव स्वास्थ्यलाई हानी गर्ने जिवाणु (ब्याक्टेरिया, भाइरस, फंगल) आदि औषधि भन्दा बलिया बन्न थालेका छन्। बिरामी गराउने ती जिवाणुबिरुद्ध दिने औषधि (विशेषगरी एन्टिबायोटिक)लाई पचाउन थालेका छन्। जसले गर्दा ब्याक्टेरियाका कारण स्वास्थ्य अवस्था गम्भीर भएका मानिसहरुलाई निको बनाउन चिकित्सक असमर्थ भएको घटना पनि सुनिन थालेका छन्। 

यसका लागि स्वास्थ्य मात्रै होइन, बहुक्षेत्रीय प्रयास, सहभागिता र प्रतिबद्धता आवश्यक छ। त्यसको एउटा महत्वपूर्ण हिस्सेदार मिडिया पनि हो। एन्टिबायोटिक रेसिस्टेन्टबिरुद्धको कार्ययोजनाका पाँच पिलर मध्ये एक सचेतना छ। सचेतनाका लागि काम गर्ने पत्रकार तथा सञ्चारकर्मीले पहिले यसबारे राम्रोसँग बुझ्नुपर्छ । तर, नेपालको परिप्रेक्ष्यमा त्यस्तो अवसर निकै कम छ।

विज्ञान तथा स्वास्थ्यका विद्यार्थी र अभ्यासकर्ताका लागि ब्याक्टेरिया, कल्चर,  एएमआर, एमडीआर, एक्सडीआर जस्ता 'जार्गन' सामान्य हुन्। ब्याक्टेरियाले एन्टिबायोटिक प्रतिरोध गर्ने प्रक्रिया उनीहरुका लागि आधारभूत कुरामै पर्ला। सञ्चारकर्मीले आफूलाई माध्यमका रुपमा प्रस्तुत गरिरहेका हुन्छन् । तर, समाजले 'ज्ञाता' दृष्टिले समेत हेर्ने गरेको छ। कहिलेकाहिँ सरोकारवालाई लाग्न सक्छ- यति पनि थाहा छैन? तर, सञ्चारका विद्यार्थी र अभ्यासकर्ताका लागि यी नयाँ पनि हुन सक्छन्।

IMG_0788-1732346644-1732347369.jpeg
एन्टिमाइक्रोबियल रेसिस्टेन्टमा समेत अनुसन्धान गरिरहेको अक्सफोर्ड युनिभर्सिटी क्लिनिकल रिसर्च युनिट नेपाल (ओक्रु)ले भने यसलाई महशुस गरेको 'महशुस' हामीलाई पनि गरायो। एन्टिमाइक्रोबियल रेसिस्टेन्टसँग जोडिएका नियमित प्रयोगमा आउने प्राविधिक तथा वैज्ञानिक शब्दहरको गुत्थी मात्रै फुकाइदिएन, ब्याक्टेरिया कल्चर (उमार्ने)देखि सेन्सेटिभिटी टेस्ट (मार्ने) प्रक्रियासम्म अवलोकन गराइदिएको थियो।

ओक्रुले रिसर्चका लागि स्थापना गरेको थापाथलीस्थित ल्याबमा स्वास्थ्य पत्रकारिता गरिरहेका केही पत्रकार (कल्पना आचार्य, रामप्रसाद न्यौपाने, सरोज ढुंगेल, सविना खनाल र बालकृष्ण साहलाई बोलाएर छलफलका साथै ल्याब अवलोकन गराएको थियो। संस्थाकी पब्लिक इंन्गेजमेन्ट म्यानेजर आसता दाहालको संयोजनामा माइक्रोबायोलोजिस्ट डा सुलोचना मानन्धर र ल्याब प्रमुख डा सविना डंगोलले प्रक्रिया बारे जानकारी दिनुका साथै पत्रकारहरुसँग रहेका जिज्ञासाहरु सम्बोधन गरेका थिए। 

ल्याबमा अपनाउनुपर्ने सम्पूर्ण सावधानीसहितको बन्दोबस्तीमा उक्त प्रक्रियाको प्रत्यक्ष अवलोकन गराइएको थियो। ब्याक्टेरिया जहीँतहीँ हुने विषयलाई राम्रोसँग बुझाउन सुरुमा उनीहरुको हातबाट नमूना लिइएको थियो। प्रयोगशालामा जाँच हुँदा आफ्नो हातमा धेरै ब्याक्टेरिया देखिए 'फोहरी'का रुपमा दर्ज हुने संकोचले पत्रकारहरुलाई पिरोलेको थियो। हात सफा राख्नु धेरै रोगबाट जोगिनु हो। राम्रोसँग हात धुने बानी बसाल्नु पनि स्वस्थ जीवनशैलीको सुरुवात हो। हात धोएपनि हातमा हुने हानिकारक जिवाणु पखालिने वा मर्नेगरी धुने प्रक्रियाबारे पनि निकै कमलाई जानकारी छ।

IMG_0682-1732346693-1732347368.jpeg
 

त्यही संकोचलाई सहज बनाउँदै डा डंगोलले भनिन्,  'ब्याक्टेरिया जहीँतहीँ हुन्छ। सबै हानीकारक हुँदैनन्। जस्तो दहीमा हुने ब्याक्टेरियाले हाम्रो स्वास्थ्यलाई लाभ पुर्यााउँछ।' त्यसले हामीहरु सवैलाई निश्चिन्त बनाएको थियो।

Ncell 2
Ncell 2

त्यसपछि सुरु भयो- ब्याक्टेरिया ल्याबमा उमार्ने र मार्ने प्रक्रियाको प्रत्यक्ष अवलोकन। 

सवैलाई थाहा छ, नमूना लिँदै गर्दा अस्पताल/ल्याबबाट भनिएको हुन्छ- कल्चरको रिपोर्ट तीन/पाँच दिनपछि आउँछ !'

बिरामले थला पारेर अस्पताल पुगेका कोही बिरामी कहिलेकाहिँ स्वास्थ्यकर्मीसँग झनक्क रिसाउँछन्। कतिले रिस दबाउँदै अनुग्रह गर्छन्- चाँडो रिपोर्ट दिन मिल्दैन?

कल्चर गर्ने (ब्याक्टेरिया उमार्ने र मार्ने) प्रक्रिया नबुझेसम्म हरेकलाई लाग्ने नै यस्तै हो। डा डंगोलले पहिल्यै लिइएको नमुना देखाउँदै भनिन्,  'हामीले बिरामीबाट स्याम्पल (रगत वा अन्य स्वाब) लिएर मिडियममा राख्छौं ।  मिडियममा त्यस्तो पदार्थ हुन्छ, जसमा ब्याक्टेरियाले आफ्नो विकास गर्न पोषण पाउँछ।'

मिडियममा स्याम्पल राखिएपछि त्यसलाई इन्क्युभेटरमा राखिन्छ । जसले उपयुक्त तापमान प्रदान गर्छ। प्रायः सामान्य तापमान (३७° सेल्सियस)  हुन्छ। जुन मानव शरीरको तापमान बराबर हो। डा डंगोलका अनुसार  यहाँ ब्याक्टेरियाले दुईबाट चार, चारबाट आठगरी 'अलज्रेब्रिक' रुपमा आफ्नो समूह विकास गर्छ। त्यसमा पहिलो प्रक्रिया २४ घन्टाको हुन्छ। यदि बिरामीबाट लिएको स्याम्पलमा ब्याक्टेरिया छ भने २४ घन्टामा त्यसले धेरै विकास गरिसकेको हुन्छ र इन्क्युभेटरबाट निकालेर हेर्दा फरक देखिन्छ । यदि नमुनामा ब्याक्टेरिया नभएमा कुनै फरक देखिदैन। 

IMG_0657-1732346722-1732347368.jpeg
त्यसपछि फेरि अर्को प्रक्रिया सुरु हुन्छ, कुन प्रजातिको ब्याक्टेरिया भन्ने छुट्याउने। फेरि अर्को मिडियम लिएर विकास प्रक्रिया अघि बढाइन्छ। निश्चित समय त्याहाँ राखेपछि बल्ल ब्याक्टेरियाको प्रजाति छुटिन्छ।

कल्चरको अर्को अन्तिम चरण बाँकी नै छ। जहाँ त्यो ब्याक्टेरियालाई कुन एन्टिबायोटिकले मार्न सक्छ भन्ने यकिन गर्नु हो। त्यसका लागि औषधि पसलमा पाइने एन्टिबायोटिककै नमुना निश्चित ल्याब सामाग्रीमा राखिएको हुन्छ र त्यहाँ ब्याक्टेरिया पनि राखिन्छ। निश्चित समयपछि हेर्दा जुन एन्टिबायोटिकको केही भाग परसम्म ब्याक्टेरिया देखिदैनन्, त्यो प्रभावकारी रहेको पुष्टि हुन्छ। ल्याबकर्मीले ब्याक्टेरियाको प्रकार र त्य समा प्रभावकारी (परीक्षण गरिएका) एन्टिबायोटिक रिपोर्टमा उल्लेख गर्छन्। जहाँ प्रभावकारी एन्टिबायोटिकलाई सेन्सेटिभ (अंग्रेजी अक्षर एस) र ब्याक्टेरिया मार्न नसकेका एन्टिबायोटिकलाई रेसिस्टेन्ट (अंग्रेजी अक्षर आर) इंगित गरिएको हुन्छ। यही प्रक्रियाका लागि तीन/पाँच दिन परीक्षणको रिपोर्ट आउन समय लाग्ने हो। 

IMG_0754-1732346744-1732347368.jpeg
डा मानन्धरले यो प्रक्रियाको दर्शक बन्नुअघि नै एन्टिबायोटिकका प्रकार बुझाएकी थिइन्। उनका अनुसार एन्टिबायोटिक तीन प्रकारमा वर्गीकृत गरिएको छ। पहिलो एक्सेस, दोस्रो  वाच र तेस्रो रिजर्भ। सामान्यतया ल्याबकर्मीले एक्सेसबाट सेन्सेटिभिटी जाँच गर्न सुरु गर्छन्। त्यसमा रेसिस्टेन्ट आएमा वाच र रिजर्भतिर जान्छन्। कतिपय अवस्थामा तीनै वर्गका एन्टिबायोटिकको जाँचका लागि पनि पठाइएको हुन्छ, ल्याबले रिपोर्ट त्यहीअनुसार दिन्छ। चिकित्सकले सकेसम्म एक्सेस र वाचबाट नै बिराम निको पार्ने प्रयास गर्नुपर्छ। त्यसले काम नगर्दा मात्रै रिसर्भतिर जानुपर्छ।

यति बुझाएपछि हामीले माथि प्रस्तुत केही मेडिकल शब्दावलीको गुत्थी आफ्नै भाषामा फुकाउने प्रयास गर्यौं,  एन्टिबायोटिकले काम गर्न नसकेको अवस्थालाई एएमआर भनिन्छ। दुई वा त्यो भन्दा बढी प्रकारका एन्टिबायोटिकले काम गर्न नसकेको अवस्था मल्टिड्रग रेसिस्टेन्ट (एमडीआर) हो र कुनैपनि एन्टिबायोटिकले काम गर्न नसकेको अवस्था एक्सटेन्डेड स्पेकटर्म (एक्सडीआर) हो। 

एएमआरको संवेदनशीलता आमजनमाझ बुझाउने 'मिडियम' यो कार्यक्रम भएको छ। यस्ता कार्यक्रमले नै 'एएमआर सचेतना सप्ताह' अर्थपूर्ण बनाउँछन्। सोचका लागि धन्यवाद ओक्रु-  मिडियाले अर्थ बुझ पो आमजनलाई अर्थ्याउँछन् !

प्रकाशित मिति: शनिबार, मंसिर ८, २०८१  १३:२२

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।

प्रतिक्रिया दिनुहोस्
64x64
डिबी खड्का
नेपाल लाइभका वरिष्ठ संवाददाता खड्का संसदीय मामिला तथा राजनीति बिटमा रिपोर्टिङ गर्छन्।
लेखकबाट थप
जिम साइमन्स : विश्वले गुमाएको महान् गणितज्ञ, नेपालले गुमाएको स्वास्थ्यसेवी 
बीएण्डसी मेडिकल कलेजको सम्बन्धन रोकियो कसरी, पाउने भयो किन?
मापदण्ड नपुगेका नर्सिङ कलेजको प्रभावमा संसदीय समिति, कानुन विपरित सञ्चालनको व्यवस्था मिलाउन शिक्षा मन्त्रालयलाई निर्देशन
सम्बन्धित सामग्री
बैंकिङ्ग व्यवसायलाई उद्यमशीलताको भर उद्यमी भनेको धेरै जनामा एक जना सफल भएको हुन्छ । त्योपनि अथाह मेहनत, लगानी र ऋणको जोखिम उठाएर । उद्यमीमा पैसा कमाउने र बढाउने बेग्र इ... मंगलबार, वैशाख २, २०८२
हितेन्द्र र कुलमानको रिट हेर्न नमिल्नेमा शुक्रबार न्यायाधीश अब्दुल अजीज मुसलमानको इजलासले दुवैजनाको रिट एकैठाउँमा राखेर सुनुवाइ गर्न आदेश दिएको थियो। आइतबार, चैत १७, २०८१
चौरासी वर्षका क्यान्सरविजेताको जीवन वृत्तान्त ‘कालसँग कुस्ती’ सार्वजनिक आधुनिक ओखतिविज्ञान, आर्यूवेद तथा आध्यात्मिक अभ्यासका कारण चौरासी वर्षका क्याप्टेन आशबहादुर गुरुङ क्यान्सरमुक्त भएका हुन् । दिल्लीस्थ... आइतबार, फागुन १८, २०८१
ताजा समाचारसबै
सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रलाई संस्थागत गर्नुपर्छ : उपेन्द्र यादव सोमबार, वैशाख २९, २०८२
बिहेमा खाजा खाँदा जन्तीसहित एक सय बढी बिरामी सोमबार, वैशाख २९, २०८२
निजी क्षेत्रका समस्या सम्बोधन गर्न निरन्तर सुधारका काममा भइरहेका छन् : अर्थमन्त्री पौडेल सोमबार, वैशाख २९, २०८२
इन्डोनेसियामा म्याद गुज्रिएका विस्फोटक पदार्थ नष्ट गर्ने क्रममा १३ जनाको मृत्यु सोमबार, वैशाख २९, २०८२
पौडी खेल्ने क्रममा डुबेर मृत्यु सोमबार, वैशाख २९, २०८२
सबै हेर्नुहोस
भिडियो ग्यालरीसबै
सय दिने प्रगति विवरण सार्वजनिक गर्दै प्रधानमन्त्री केपी ओली [प्रत्यक्ष प्रसारण]
सय दिने प्रगति विवरण सार्वजनिक गर्दै प्रधानमन्त्री केपी ओली [प्रत्यक्ष प्रसारण] बुधबार, कात्तिक ७, २०८१
Nepal Live Samachar नेपाल लाइभ समाचार, भदौ १९ [भिडियाे]
Nepal Live Samachar नेपाल लाइभ समाचार, भदौ १९ [भिडियाे] बुधबार, भदौ १९, २०८१
प्रधानमन्त्रीसँग प्रश्नोत्तर [प्रत्यक्ष प्रशारण]
प्रधानमन्त्रीसँग प्रश्नोत्तर [प्रत्यक्ष प्रशारण] बिहीबार, असार ६, २०८१
भारत भ्रमणबारे प्रतिनिधि सभा बैठकमा जवाफ दिँदै प्रधानमन्त्री प्रचण्ड [प्रत्यक्ष प्रशारण]
भारत भ्रमणबारे प्रतिनिधि सभा बैठकमा जवाफ दिँदै प्रधानमन्त्री प्रचण्ड [प्रत्यक्ष प्रशारण] बिहीबार, असार ६, २०८१
Nepal Live Samachar नेपाल लाइभ समाचार, जेठ ३० [भिडियाे]
Nepal Live Samachar नेपाल लाइभ समाचार, जेठ ३० [भिडियाे] बुधबार, जेठ ३०, २०८१
सबै हेर्नुहोस
ट्रेण्डिङ
हामीले कुरा गर्‍यौँ , भारत-पाकिस्तानबिचको हात हालाहाल रोकियो : प्रधानमन्त्री ओली सोमबार, वैशाख २९, २०८२
भुसमुनि भेटियो ७२ लाखको सामान आइतबार, वैशाख २८, २०८२
अमेरिकी चर्चित रेस्लर साबुको निधन सोमबार, वैशाख २९, २०८२
पाकिस्तानसँगको युद्धविरामपछि भारतीय सेनाद्वारा ‘पहिलो शान्त रात’ घोषणा सोमबार, वैशाख २९, २०८२
जडीबुटी चोकदेखि पेप्सीकोलासम्म सडक सीमा क्षेत्रका अनधिकृत संरचना हटाउन महानगरपालिकाकाे निर्देशन सोमबार, वैशाख २९, २०८२
सबै हेर्नुहोस
अन्तर्वार्ता
महाशिवरात्रिमा भगवान पशुपतिनाथको सहजै दर्शनको व्यवस्था गरिएको छ - डा. मिलनकुमार थापा नेपाल लाइभ
जलवायु परिवर्तनले जुम्लामा समेत डेंगु देखिन थालिसकेको छ : मेयर राजुसिंह कठायत  नेपाल लाइभ
नेपाल र जिम्बाब्वेको अध्ययनले जलवायु परिवर्तनको असरबाट स्वास्थ्य प्रणालीलाई जोगाउने उपायहरू पत्ता लगाउनेछ : डा जोआना रेभन नेपाल लाइभ
सबै हेर्नुहोस
विचारसबै
स्मार्टफोनको दुष्प्रभाव : विद्यार्थीहरू किन जोखिममा छन् ? नेपाल लाइभ
बैंकिङ्ग व्यवसायलाई उद्यमशीलताको भर नेपाल लाइभ
दास मानसिकता बोकेको विचारबाट परिवर्तन सम्भव छैन : पूर्वन्यायाधीश खतिवडा नेपाल लाइभ
नौ महिना अन्तरिक्षमा बिताउँदाको स्वास्थ्य प्रभाव: पृथ्वीमा फर्किएपछि शरीरमा हुने परिवर्तन   नेपाल लाइभ
सबै हेर्नुहोस
ब्लग
बैंकिङ्ग व्यवसायलाई उद्यमशीलताको भर मंगलबार, वैशाख २, २०८२
हितेन्द्र र कुलमानको रिट हेर्न नमिल्नेमा आइतबार, चैत १७, २०८१
चौरासी वर्षका क्यान्सरविजेताको जीवन वृत्तान्त ‘कालसँग कुस्ती’ सार्वजनिक आइतबार, फागुन १८, २०८१
सबै हेर्नुहोस
लोकप्रिय
विश्वकप लिग २ : स्कटल्याण्डमा हुने सिरिजका लागि नेपाली टोलीको घोषणा, दीपेन्द्रलाई उपकप्तानको जिम्मेवारी शनिबार, वैशाख २७, २०८२
वामपन्थी नेता प्रदीप नेपालको निधन मंगलबार, वैशाख २३, २०८२
भारतीय आक्रमणमा जैस-ए-मोहम्मदका कमाण्डरको परिवारका १० जना मारिए बुधबार, वैशाख २४, २०८२
भारत–पाकिस्तान ड्रोन र मिसाइल हानाहान पछि भारतले बन्द गर्‍यो दुई दर्जन बढि विमानस्थल शुक्रबार, वैशाख २६, २०८२
पाकिस्तानले ३-४ सय ड्रोनमार्फत सैन्य पूर्वाधारलाई निशाना बनाएको भारतको दाबी शुक्रबार, वैशाख २६, २०८२
सबै हेर्नुहोस
Nepal Live
Nepal Live

सम्पर्क ठेगाना

Nepal Live Publication Pvt. Ltd.,
Anamnagar, Kathmandu, Nepal

DEPARTMENT OF INFORMATION
AND BROADCASTING
Regd Number :

1568/ 076-077
अध्यक्ष : अनिल न्यौपाने

टेलिफोन

News Section: +977-1-5705056
Account : +977-1-5705056
Sales & Marketing: 9841877998 (विज्ञापनका लागि मात्र)
Telephone Number: 01-5907131

ईमेल

[email protected]
[email protected]

मेनु

  • गृहपृष्ठ
  • मुख्य समाचार
  • बिजनेस लाइभ
  • ईन्टरटेनमेन्ट लाइभ
  • स्पोर्टस लाइभ
  • महाधिवेशन विशेष
  • अभिलेख
  • कोरोना अपडेट
  • स्थानीय निर्वाचन
  • प्रतिनिधि सभाकाे निर्वाचन
  • युनिकोड
Nepal Live

सूचना विभाग दर्ता नं.

१५६९/०७६-७७

ईमेल

[email protected]
© 2025 Nepal Live. All rights reserved. Site by: SoftNEP
सर्च गर्नुहोस्