काठमाडौं– नेपाल विद्युत प्राधिकरण बाजुरा वितरण शाखामा कार्यरत ३२ वर्षीय भक्तबहादुर रावलको साउन २६ गते करेन्ट लागेर मृत्यु भयो। बुढीगंगा नगरपालिका–२ मा रहेको विद्युत प्रधिकरणको लाइनमा विद्युतको जम्पर झार्ने क्रममा करेन्ट लागेर घाइते भएका उनको उपचारका क्रममा मृत्यु भयो।
सोही दिन भक्तबहादुरकी श्रीमती गंगा सिंह शिक्षक अध्यापन अनुमतिपत्र (लाइसेन्स) परीक्षा दिन डडेलधुरा जाँदै थिइन्। गाउँमै आफन्त पर्ने एक बृद्धाको निधन भएकाले भक्त त्यो दिन कार्यालय नजाने, मलामी जाने तयारी थिए। तर, कार्यालयमा फोन आएपछि उनी जानुपर्ने भयो। गंगाले नजाऊ भन्न सकिनन्।
‘मैले रोकेको भए त्यो दिन त्यस्तो घटना हुने थिएन होला’, गंगा भन्छिन्। रावल दम्पतीको घर बडीमालिका नगरपालिका–८ को रावलबाडामा पर्छ। भक्तले १२ वर्षअघि त्रिवेणी साना जलविद्युतमा आवद्ध भएर काम थालेका थिए।
गत वैशाख १ गतेदेखि त्रिवेणी साना जलविद्युत राष्ट्रिय प्रसारण लाइनसँग जोडियो। त्यसपछि भने उनी नेपाल विद्युत प्राधिकरण बाजुरा वितरण शाखामा प्राविधिक कर्मचारीका रुपमा खटिए। उनले विद्युत सम्बन्धी कुनै विषय पढेका थिएनन्। काम गर्दैगर्दा ‘सबै’ सिके। पारिवारको आर्थिक स्रोत भनेकै भक्तको कमाई थियो।
शंकास्पद मृत्यु भएको परिवारको दाबी
गंगाभन्दा एक घण्टा अगाडि भक्त घरबाट निस्केका थिए। विद्युतका केही कर्मचारीहरु पनि सँगै थिए। सेरादेखि मार्तडीसम्मको ११ केभी लाइनको १ नम्बर फेजमा समस्या आएपछि मर्मत गरि सञ्चालनमा उनीहरू सेरामा फ्युज काटेर बुढीगंगा नगरपालिका–२ बल्देमा जम्फर छुटाउने गए।
भक्त एक्लै बिजुलीको पोलमा गएको स्थानीयले बताएको गंगाले जनाइन्। सँगै गएकाहरु कता गए? एक्लै प्राविधिक पोलमा चढ्दैनन्। कुनै सेफ्टीबिना कसरी पोलमा गए? प्राविधिक काममा गएको बेला विद्युत प्राधिकरणले किन लापरवाही गर्यो? किन प्रमुख ठाउँमा मेनलाइन अफ गरेन? यी प्रश्न गंगाका दिमागमा डेरा जमाएर बसेका छन्। यसको उत्तर भने कसैबाट पाएकी छैनन्।
भक्तसँग गएको समूहले आफूहरु त्यहाँ नभएर अन्य ठाउँमा तार जोड्न गएको जवाफ दिएका छन्। त्यहीँका स्थानीयले भने उनीहरु होटलमा बसेको बताएका छन्। सात दिनपछि प्राधिकरणले भक्तको मोबाइल परिवारलाई दियो? भक्तको मृत्यु दुर्घटना नभएर प्राधिकरणको लापरवाहीका कारण भएको गंगाको दाबी छ।
०००
गंगा डडेलधुरा जाँदै गर्दा बल्दे नजिक कोही करेन्ट लागेर ढलेको हल्ला सनसनी फैलियो। त्यसपछि उनले निरन्तर श्रीमान्लाई फोन गरिन्। तर, उठेन। अन्यत्र पनि फोन गरिन् तर, कसलाई करेन्ट लागेको हो भनेर थाहा हुन सकेन।
उनी सवार गाडीमा विद्युतको रावल थरका एक जना कर्मचारीलाई करेन्ट लागेको भन्ने गाइँगुइँ चल्यो। उनी गाडीबाट ओर्लिन्। त्यहाँबाट घटनास्थल पुग्दा गंगा निःशब्द भइन्। हातगोडा लल्याकलुलुक भए।
भक्तको एक हात जलेर भूँइमा खसेको थियो। एकापट्टीको शरीर जलिसकेको थियो। उनी घिटीघिटी स्वास फेरिरहेका थिए। घाइते भक्तलाई उपचारका लागि अछाममा रहेको बयालपाटा अस्पताल लगियो। विद्युत प्राधिकरणले हेलिकोप्टर धनगढीबाट बोलाउने भन्यो। त्यसैले बयालपाटाको अस्पतालमा राखियो। तर, हेलिकोप्टर आएन।
बयालपाटा अस्पतालले नेपालगञ्ज रेफर गर्यो। त्यसपछि गाडीमा हालेर नेपालगञ्ज लैजाँदै गर्दा बीचबाटोमै भक्तको निधन भयो।
परिवारको विचल्ली
भक्तका दुई श्रीमती छन्। जेठी तुला र कान्छी गंगा। जेठी श्रीमतीबाट दुई छोरा कान्छीबाट दुई छोरा छन्। १० जनाको परिवारक पालिने आधार भनेको भक्तको जागिर थियो। उनको मृत्युपछि परिवारको विचल्ली हुने अवस्था छ। शिक्षक बन्ने तयारीमा रहेकी गंगा अब आफू पढ्ने कि छोराहरु पढाउने भन्नेमा छन्।
‘चारै छोराहरु सदरमुकाम मार्तडीमा रहेको क्रेटर जोन एकेडेमीमा पढ्छन्। वैशाखदेखि फि तिरेको छैन। स्कुलले ६० हजारको बिल पठाएको छ। कहाँबाट कसरी तिर्ने?’, गंगाले भनिन्।
न क्षतिपूर्ति न परिवारका सदस्यलाई जागिर
भक्तको परिवारसँग नेपाल विद्युत प्राधिकरणले क्षतिपूर्तिसहित एक जनालाई करार कर्मचारी राख्ने सहमति गरेको थियो। प्राधिकारणको दुर्घटना क्षतिपूर्ति विनियमावली २०६७ (संशोधनसहित) विद्युत प्राधिकरण कर्मचारी सेवा सर्त विनियमावली २०७५ (आठौं संशोधन सहित) र प्रचलित कानुन अनुसार अस्थायी वा करार कर्मचारीले पाउनुपर्ने क्षतिपूर्ति दिने, बीमा र राहत रकम उपलब्ध गराउने सहमति गर्यो।
साथै, परिवारले सिफारिस गरेको एक जनालाई प्राधिकरणको मार्तडी शाखामा करार वा अस्थायी नियुक्तिका लागि नेपाल विद्युत प्राधिकरणको केन्द्रीय कार्यालयमा सिफारिस समेत गर्ने निणर्य गरियो। तर, भक्तका परिवारले न क्षतिपूर्ति पाए न कुनै सदस्यलाई जागिर। गंगाका अनुसार घटना भएलगत्तै कि क्षतिपूर्तिसहित पाँच लाख कि एक जनालाई जागिर दिने सर्त राखिएको थियो।
नगदभन्दा जागिरमै परिवारले जोड दिए। गंगाका अनुसार पहिला जेठी श्रीमती तुलालाई कार्यालय सहयोगीका रुपमा काम लगाउने आश्वासन दिइयो। पछि योग्यता अनुसारको जागिर मिलाउने भनियो। गंगाले स्नातकसम्म पढेकी छन्। उनलई खरिदार तहको अस्थायी जागिर दिने वाचा गरियो। सबै कागजात बुझाइन्। तर, प्राधिकरणले कहिले ‘हाकिम छैनन्, कहिले विदा भयो’ भन्दै अहिलेसम्म पन्छिरहेको गंगाको आरोप छ।
श्रृखलाभित्र
विद्युतीय दुर्घटनाका कारण जनधनको क्षति बढ्दो: सुरक्षा र क्षतिपूर्तिमा सुधारको खाँचो
विद्युत प्राधिकरणका कर्मचारीको करेन्ट लागेर मृत्यु : परिवारले न क्षतिपूर्ति पाए न जागिर
करेन्ट लागेर ज्यान जान्छ: क्षतिपूर्तिको कुरा नै हुँदैन, ज्यालादारी जागिरमा थामथुम!
विद्युतीय दुर्घटनाको डरलाग्दो अवस्था: खाँचो द्रुत उद्धारको
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
