काठमाडौं– सोमबार अर्थ मन्त्रालय सम्हालेका नयाँ अर्थमन्त्री विष्णु पौडेलसामु अर्थतन्त्रमा देखिएका समस्याहरू सुधार गर्नुपर्ने चुनौतीको चाङ थुप्रिएकमा छन्।
चालू खाता घाटा, उच्च मूल्यवृद्धि, तरलता अभाव, अस्थिर ब्याजदर र राजश्व घट्नुका कारण संकटोन्मुख अवस्थामा पुगेको अर्थतन्त्रलाई लयमा ल्याउनु अर्थमन्त्री पौडेलका मुख्य चुनौती रहेका छन्।
गत आर्थिक वर्षबाट नै देखिएको विदेशी मुद्रा सञ्चितिमा दबाबले देशमा आर्थिक संकट देखिएको छ। अर्थमन्त्रीको चुनौतीको रूपमा अहिले बैंकिङ क्षेत्रका समस्यादेखि निजी क्षेत्रलगायत समग्र आर्थिक क्षेत्रको पुनः उत्थान गर्नुपर्ने रहेको छ।
मुलुकको अर्थतन्त्र संकटको डिलमा रहेको नयाँ प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड र अर्थमन्त्री पौडेलले पनि स्वीकार गरेका छन्। सोमबार सपथ ग्रहण गर्दै पौडेलले भनेका थिए, ‘मुलुकको अर्थतन्त्र संकटको डिलमा रहेको छ। यसलाई सुरक्षित स्थानमा फर्काउनका लागि काम गर्नेछु।’ संकटको छेउमा पुगेको अर्थतन्त्रलाई लयमा फर्काउनका लागि सरकारले मेहेनत गरेर अघिबढ्ने उनले प्रतिबद्धता जनाएका छन्।
अर्थमन्त्री पौडेलले अहिले अर्थतन्त्रमा देखिएका समस्याका चुनौतीहरूको पहिचान गरेर त्यसलाई समाधान गर्ने बताएका छन्। समाधानका निम्ति सरकारले कस्तो कदम चाल्न पर्छ, त्यसमा आफूहरू तयार रहेको उनको भनाइ छ। उनले अर्थतन्त्रमा देखिएको समस्याको समाधान गर्नका लागि सबैक्षेत्रका विज्ञ तथा विशेषज्ञहरूसँग बुझेर अगाडि बढ्ने जानकारी दिएका छन्। यसैगरी, प्रधानमन्त्री प्रचण्डले पनि देशको अर्थतन्त्र सुधारमा आफ्नो पहिलो प्राथमिकता रहने प्रतिबद्धता जनाएका छन्।
के छन् निजी क्षेत्रका अपेक्षा?
निजी क्षेत्रका विभिन्न संगठनले अर्थमन्त्री पोडेलसँगै प्रधानमन्त्री प्रचण्डलाई भेटेर आफ्ना अपेक्षा तथा सुझाब दिइरहेका छन्। यसैगरी, निजी क्षेत्रका केही संगठनले अर्थमन्त्री तथा प्रधानमन्त्रीलाई भेटेर सुझाव तथा आफ्ना अपेक्षा राख्ने तयारीमा रहेका छन्। मंगलबार उद्योेग वाणिज्य महासंघका अध्यक्ष शेखर गोल्छाले नवनियुक्त अर्थमन्त्रीलाई अर्थतन्त्रको पछिल्लो अवस्थाका बारेमा ‘ब्र्रिफिङ’ गरेका छन्। अध्यक्ष गोल्छाले अर्थतन्त्रका विद्यमान समस्या समाधानका लागि महासंघकोतर्फबाट सुुझाबसमेत पेश गरेका छन्।
अध्यक्ष गोल्छाले उद्योग व्यवसाय सञ्चालनमा सबैभन्दा बढी समस्याको रूपमा देखापरेको चालुपुँजी कर्जा मार्ग निर्देशन कम्तीमा दुुई वर्ष स्थगन गर्न तथा तरलता व्यवस्थापन र व्याजदर स्थायित्वका लागि केन्द्रीय बैंकले सबै मौद्रिक उपकरणको प्रयोग गर्नुपर्ने आफ्ना अपेक्षा रहेको अर्थमन्त्री सामु राखेका छन्। गोल्छाले मुलुकको अर्थतन्त्र अति संवेदनशील अवस्थामा रहेकाले नवगठित सरकारको सिंगो ध्यान अर्थतन्त्रको पुनरुत्थानमा जानुपर्नेमा जोड दिएका छन्।
अर्थतन्त्रमा वहुुआयामिक असर परेको, मौद्रिक नीतिको समीक्षामार्फत पनि समस्या सम्बोधन हुन नसकेको र विशेषगरी समग्र बैंकिङ समस्याको कारण उद्योगी व्यवसायी अत्यन्त कठिन अवस्थामा पुुगेकाले बाध्य भएर सडकमा आउने परिस्थिति बनेकाले त्यसको अन्त्य गर्न आग्रह गोल्छाको आग्रह छ। उनले अर्थमन्त्रीबाट अर्थतन्त्रको संवेदनशीलता बुुझेर सोहीअनुसार अर्थपूर्ण पहल हुने अपेक्षा निजी क्षेत्रले गरेको बताए।
राजश्वले साधारण खर्चसमेत धान्न नसक्ने अवस्था आएको, मूल्यवृद्धि सात वर्षयताकै उच्च रहेको र अर्थतन्त्रलाई चलायमान बनाउने निजी क्षेत्र नै अहिले संकुचित हुँदैगएको उनले बताएका छन्।
नेपाल उद्योग परिसंघको टोलीले प्रधानमन्त्री प्रचण्डसँग मंगलबार भेट गरेको छ। अध्यक्ष विष्णुकुमार अग्रवाल नेतृत्वको परिसंघ प्रतिनिधिमण्डलले मंगलबार बिहान प्रधानमन्त्रीलाई भेटेको हो। भेटमा परिसंघले संकटपूर्ण अवस्थामा रहेको मुलुकको अर्थतन्त्रलाई पुनः गति प्रदान गर्न तत्काल चालिनुपर्ने स्पष्ट कदमसहितको सुझाब पेस गरेको छ।
परिसंघले नेपाली अर्थतन्त्रलाई पुनः गति प्रदान गर्न वित्तीय क्षेत्र (तरलता संकट तथा उच्च ब्याजदर), औद्योगिक प्रबद्र्धन, पूर्वाधार, पर्यटन, ऊर्जा र सूचना प्रविधि क्षेत्रलाई प्राथमिकतामा राख्दै तत्काल गर्न सकिने उपायसमेत सुझाएको छ।
यसैगरी, नेपाल चेम्बर अफ कमर्सले पनि अर्थमन्त्री तथा प्रधानमन्त्रीलाई भेटेर आफ्ना सुझाब तथा अपेक्षाहरू पेश गर्ने तयारी गरेको अध्यक्ष राजेन्द्र मल्लले बताए। ‘नयाँ अर्थमन्त्रीलाई अर्थतन्त्रमा नयाँ चुनौती थपिएका छन्। पहिले उहाँले अर्थमन्त्री हुँदा काम गरेकोभन्दा अहिले फरक चुनौती छन्। पहिले र अहिले उहाँले काम गर्नुपर्ने परिस्थिति फरक छ। पहिलेको भन्दा अहिलेको अवस्थामा उहाँले आर्थिक क्षेत्रमा फरक तरिकाले काम गर्नुपर्ने हुन्छ,’ उनले भने।
अध्यक्ष मल्लले नयाँ प्रधानमन्त्री र अर्थमन्त्रीले अर्थतन्त्रको समस्या सुल्झाउन विशेष भूमिका खेल्न पर्ने बताए। ‘पहिलेको सरकारले गफको भरका देश चलाउने काम गरेको थियो। अब त्यस्तो तरिकाले देश चलायो भने देश नै दुर्घटनामा जाने अवस्थाको सिर्जना भएको छ,’ उनले थपे।
यसकारण सरकार तथा अर्थमन्त्रीले देशको आर्थिक उन्नतिको हितमा काम गर्नुपर्ने उनी बताउँछन्। अहिलेको सरकारले देशलाई आफ्नै उत्पादनमा आत्मनिर्भर बनाउने, अहिले देखिएका समस्याहरू जस्तै, बढ्दो ब्याजदरलाई घटाउनेलगायत देशमा भएको स्रोत र साधनलाई उचित प्रयोग गर्ने लगायतका कुरामा विशेष जोड दिनुपर्ने उनको अपेक्षा छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
