काठमाडौं– पछिल्लो समय वाणिज्य बैंकमा बिग मर्जरको चर्चा चलिरहेको छ। नेपाल राष्ट्र बैंकले असारसम्म मर्जरमा नजाने बैंकलाई दिइरहेको सुविधा नदिने चेतावनी दिइसकेको छ।
नेपाल राष्ट्र बैंकका गभर्नर महाप्रसाद अधिकारीले असारभित्र मर्जरका लागि प्रक्रिया थाल्न वाणिज्य बैंकहरूका अध्यक्ष र सञ्चालकलाई निर्देशन दिएका हुन्। यदि तोकिएको अवधिभित्र मर्जर प्रक्रिया अगाडि नबढाए कोरोनाको समयमा बैंकहरूलाई दिएको कुनै पनि सुविधा उपलब्ध नगराउने चेतावनी दिए।
राष्ट्र बैंकको बैंक तथा वित्तीय संस्था नियमन विभागले गरेको कार्यक्रममा बोल्दै गभर्नर अधिकारीले मर्जरलाई सुविधा दिएर अघि बढाउनेभन्दा पनि आवश्यकताको आधारमा अगाडि बढाइने बताए।
उनले बैंकहरूले अर्थव्यवस्था नहेरी आफ्नो ढंगले अगाडि बढ्ने गरेको भन्दै अब आइन्दा यसरी नै अघि बढ्दै जाने हो भने समस्या आउने चेतावनी दिए। राष्ट्र बैंकको निर्देशनपछि वाणिज्य बैंकलाई अहिलेको अवस्थामा मर्जरमा जान बाध्यात्मक अवस्था सिर्जना भएको छ।
यससँगै, मर्जरमा जानको लागि चार बैंकले औपचारिक रूपमा तयारी अगाडि बढाइसकेका छन्। नबिल बैंक र नेपाल बंगलादेश बैंकले मर्जरमा जानको लागि गत पुस २९ गते सम्झौता गरेका थिए। यसैगरी, हिमालयन बैंक र नेपाल इन्भेष्टमेन्ट बैंकको मर्जर प्रक्रिया भाँडिएसँगै दुवैले मर्जरमा जानको लागि अर्को उपयुक्त बैंक खोजिरहेका थिए।
अहिले इन्भेष्टमेन्ट र मेगा बैंकले मर्जरमा जानको लागि प्रक्रिया अघि बढाएका छन्। यी दुई बैंकले जेठ २७ गते मर्जरमा जाने सहमति गरेका थिए। यसैगरी, हिमालयन बैंक र सिभिल बैंक मर्जरमा जाने चर्चा पनि चलेको छ। तर, यी दुई बैंकले मर्जरमा जाने निर्णय गरेका छैनन्। हिमालयन बैंकले सिभिल बैंकसँगै मर्ज नगरे पनि कुनै एउटा वाणिज्य बैंकसँग मर्जरमा जानुपर्ने बाध्यकारी अवस्था रहेको नेपाल राष्ट्र बैंक स्रोतले जनाएको छ।
नबिल र नेपाल बंगलादेश बैंकको मर्जर प्रक्रिया के हुँदैछ?
गत पुस २९ गते नबिल बैंक र नेपाल बंगलादेश बैंकबीच एक आपसमा मर्जरमा जाने सहमति भएको थियो। पुस २९ गते ललितपुरको एक होटलमा यी दुई बैंकहरूले मर्जसम्बन्धी सम्झौता पत्रमा हस्ताक्षर गरेका थिए। मर्जरका लागि नेपाल बंगलादेश बैंकको एक सय कित्ता बराबर नबिल बैंकको ४३ कित्ता सेयर हुने गरी सहमति भएको थियो।
मर्जपछि बैंकको नाम नबिल बैंक नै हुने प्रारम्भिक सहमति भएको थियो। मर्जपछि बैंकको अध्यक्ष हाल नबिल बैंकका अध्यक्ष उपेन्द्र पौड्याल र प्रमुख कार्यकारी अधिकृत पनि नबिल बैंककै अनिल केशरी शाह हुनेगरी सम्झौता भएको नबिल बैंक स्रोतले नेपाल लाईभलाई जानकारी दिएको थियो।
नेपाल बंगलादेश बैंकमा आईसीएफसी बैंक, बंगलादेशको प्रतिनिधिको रूपमा एआरएम नाजमुस साकिब अध्यक्ष रहेका छन् भने प्रमुख कार्यकारी अधिकृतको पद रिक्त छ। यी दुई बैंकको मर्जर प्रक्रियाको सहमति भएको लामो समयसम्म पनि बैंक मर्जर तथा प्राप्तिमा भने जान सकेको छैन।
यी दुई बैंकको मर्जर प्रक्रिया रोक्नको लागि इन्भेष्टमेन्ट प्रालि तथा नेपाल पावर डेभलपमेन्ट एन्ड इन्भेष्टमेन्ट कम्पनीले काठमाडौं जिल्ला अदालतमा मुद्दा दाएर गरेका थिए।
यी दुई कम्पनीले दायर गरेको मुद्दा फिर्ता लिइसकेका छन्। नबिल बैंक र नेपाल बंगलादेश बैंकबीचको एक्विजिसन प्रक्रिया अघि बढिरहेको नबिल बैंक स्रोतले जानकारी दिएको छ। बैंकले सार्वजनिक गरेको चालू आर्थिक वर्षको तेस्रो त्रैमासिकको वित्तीय अवस्था अनुसार मर्जर तथा एक्यूजेसनमा जाँदा यी दुई बैंकको चुक्ता पुँजी २८ अर्ब ५७ करोड रुपैयाँ बराबर पुग्ने देखिन्छ।
हाल नबिल बैंकको चुक्ता पुँजी १८ अर्ब ४९ करोड रुपैयाँ र नेपाल बंगलादेश बैंकको चुक्ता पुँजी १० अर्ब ८ करोड रुपैयाँ रहेको छ। चालू आवको तेस्रो त्रैमाससम्म आउँदा नबिल बैंकको जगेडा कोषमा १४ अर्ब ५३ करोड १७ लाख २१ हजार रुपैयाँ छ।
यसैगरी, नेपाल बंगलादेश बैंकको जगेडा कोषमा ५ अर्ब ५१ करोड ५ लाख ९१ हजार रुपैयाँ रहेको बैंकले सार्वजनिक गरेको अपरिष्कृत वित्तीय विवरणमा उल्लेख छ। दुवै बैंक एक भएपछि बैंकहरूको जगेडा कोष लगभग ३० अर्ब रुपैयाँ बराबरको हुने देखिन्छ।
इन्भेष्टमेन्ट र मेगा बैंकको सेयर कारोबार रोक्का
मर्जरमा जानको लागि नेपाल इन्भेष्टमेन्ट बैंक र मेगा बैंककको सेयर कारोबार रोक्का भएको छ। इन्भेष्टमेन्ट र मेगा बैंक एक आपसमा मर्जरमा गएकाले दुवै बैंकको सोमबार (जेठ ३० गते) देखि सेयर कारोबार रोक्का भएको हो। दुवै बैंकबीच मर्जरका लागि शुक्रबार (जेठ २७ गते) सम्झौता भएको हो।
सम्झौतामा नेपाल इन्भेष्टमेन्टका सञ्चालक तथा मर्जर कमिटीका संयोजक प्रजन्यराज भण्डारी र मेगा बैंकका सञ्चालक तथा मर्जर कमिटीका संयोजक मुक्ति पाण्डेले हस्ताक्षर गरेका छन्। मर्जपछि नेपाल इन्भेष्टमेन्ट मेगा बैंकको नाममा एकीकृत कारोबार हुनेछ। नेपाल इन्भेष्टमेन्ट बैंकले प्रतिसेयर ९० रुपैयाँका दरले मेगा बैंकलाई गाभ्न लागेको हो। मेगा बैंकका १०० कित्ता सेयरधनीले नेपाल इन्भेष्टमेन्ट बैंकको ९० कित्ता प्राप्त गर्नेछन्।
हाल नेपाल इन्भेष्टमेन्ट बैंकको चुक्ता पुँजी १८ अर्ब ३० करोड रुपैयाँ छ भने मेगाको १६ अर्ब १२ करोड रुपैयाँ छ। दुवै बैंक एक भएपछि बैंकको चुक्ता पुँजी ३४ अर्ब रुपैयाँ बराबर पुग्नेछ। मर्जपछि यो बैंक चुक्ता पुँजीको आधारमा हालसम्म कै ठूलो बैंक हुने देखिन्छ।
हिमालयन र सिभिल बैंक मर्जरपछि चुक्ता पुँजी २० अर्ब
हिमालयन बैंक र सिभिल बैंक मर्जरमा जाने चर्चा चलेको छ। यदि यी दुई बैंक मर्जरमा तथा प्राप्तिमा गएमा बैंकको चुक्ता पुँजीको २० अर्ब रुपैयाँ बराबर हुने रेखिन्छ। चालू आवको तेस्रो त्रैमाससम्म आउँदा हिमालयन बैंकको चुक्ता पुँजी १२ अर्ब ९६ करोड ८७ लाख २८ हजार रुपैयाँ रहेको छ भने, सिभिल बैंकको चुक्ता पुँजी ८ अर्ब ३३ लाख ९० हजार रुपैयाँ छ।
चालू आवको तेस्रो त्रैमाससम्म हिमालयन बैंकको जगेडा कोषमा ७ अर्ब ५४ करोड २२ लाख ७० हजार रुपैयाँ रहेको छ। यसैगरी सिभिल बैंकको जगेडा कोषमा १ अर्ब ४८ करोड ३ लाख ५८ हजार रुपैयाँ रहेको छ। मर्जर तथा प्राप्तिमा गएमा बैंकको जगेडा कोषको आकार ९ अर्ब रुपैयाँ बराबरको बन्ने देखिन्छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
