काठमाडौं– पछिल्लो समय मर्जरमा जाने तयारी रहेका नेपाल स्टक एक्सचेन्जमा सूचीकृत १४ कम्पनीको ६२ करोड १८ लाख ४६ हजार ५५ कित्ता बराबरको सेयर कारोबार रोक्का गरिएको छ।
सूचीकृत १४ कम्पनीको १० खर्ब २६ अर्ब ४० करोड ८५ लाख २४ हजार ८७७.६१ रुपैयाँ सेयर कारोबार रोक्का राखिएको हो। यी १४ कम्पनी मर्जरमा जान लागेको भन्दै नेपाल राष्ट्र बैंक, बीमा समिति र विद्युत् नियामक निकायमा मर्जरको प्रारम्भिकसम्झौता गरेर नेप्सेले सेयर कारोबार रोक्का गरेको हो।
नेप्सेमा सूचीकृत भएका १४ कम्पनीको अन्तिम कारोबार अनुसार उक्त रकम बराबरको सेयर कारोबार रकम रोक्का रहेको नेप्सेका प्रवक्ता मुराहरी पराजुलीले बताए।
हाल नेपाल स्टक एक्सचेन्जले तीन हाईड्रोपावर कम्पनी, पाँच बीमा कम्पनी, तीन वाणिज्य बैंक र चार लघुवित्त कम्पनीको सेयर कारोबार रोक्का गरेको छ।
तीन वाणिज्य बैंकको सेयर एक खर्ब ६६ अर्ब ७२ करोड ५७ लाख ६० हजार ८९३.६१ रुपैयाँ बराबर रहेको छ। नेपाल बंगलादेश बैंकको अन्तिक कारोबार रकमको आधारमा ४० अर्ब २४ करोड सात लाख ४६ हजार रुपैयाँ बराबरको सेयर कारोबार रोक्का रहेको छ। नबिल बैंककले प्राप्त गर्न लागेको यस बैंकको सेयर कारोबार गत पुष ३० गतेबाट रोक्का गरिएको हो।
यसैगरी, नेपाल इन्भेष्टमेन्ट बैंकको अन्तिम कारोबार रकमअनुसार ५१ अर्ब ७१ करोड २७ लाख ९३ हजजार ७२८ रुपैयाँ बराबरको सेयर २०७८ साल वैशाख ३१ गतेबाट रोक्का छ।
हिमालयनको पनि नेपाल इन्भेष्टमेन्ट बैंकसँग मर्जरमा जानका लागि भन्दै गत वर्षको वैशाख ३० गतेबाट कारोबार रोक्का रहेको छ।
यसैगरी, दुई हाईड्रो पावर कम्पनीको ८ खर्ब ४ अर्ब ३३ करोड १६ लाख चार हजार रुपैयाँ बराबरको सेयर रोक्का रहेको नेप्सेले जानकारी दिएको छ। गत कात्तिक १७ गतेबाट मर्जरमा जानको लागि यी दुई कम्पनीले आफ्नो सेयर कारोबार रोक्का गरेका थिए।
यसैगरी मर्जरमा जानको लागि चार लघुवित्त कम्पनीको पाँच अर्ब ८४ करोड ९६ लाख ८३ हजार ९०० रुपैयाँ बराबरको सेयर कारोबार रोक्का छ। अन्तिम कारोबार रकमअनुसार उक्त लघुवित्तको सेयर मूल्य बढेको हो।
नेप्सेमा घोडाघोडी लघुवित्त वित्तीय संस्थाको २२ करोड ९२ लाख ८७ हजार ५०० रुपैयाँ बराबरको सेयर कारोबार रोक्का गरिएको छ। समाज लघुवित्तको दुई करोड रुपैयाँ बराबरको सेयर कारोबार रोक्का रहेको नेप्सेले जानकारी दिएको छ।
यसैगरी, आँधीखोला लघुवित्त वित्तीय संस्थाको ५५ करोड ३३ लाख ५० हजार रुपैयाँ बराबरको सेयर कारोबार रोक्का भएको छ। नाडेब लघुवित्तको पाँच अर्ब चार करोड ७० लाख ४६ हजार ४०० रुपैयाँ बराबरको सेयर कारोबार रोक्का भएको छ।
यता जीवन तथा निर्जीवन बीमा कम्पनीको पनि ४९ अर्ब ५० करोड १४ लाख ७६ हजार ८४ रुपैयाँ बराबरको सेयर रकम रोक्का छ। दुई निर्जीवन बीमा कम्पनी र तीन जीवन बीमा कम्पनी गरेर पाँच बीमा कम्पनीको सेयर कारबार मर्जरको लागि रोक्का भएको हो।
मर्जरको कारण लगानीकर्ताले गरेको लगानी वर्षौंसम्म बन्धक बनेको छ। यसले लगानीकर्तालाई हैरानी बनाएको जानकारहरूले बताएका छन्।
मर्जर तथा प्राप्तिको कारण कारोबार रोक्का नगर्ने व्यवस्थाका लागि नियामक निकायलाई धेरै पटक भन्दा पनि यसमा कुनै सुनुवाई नभएको नेपाल इन्भेष्टर्स फोरमका पूर्व अध्यक्ष छोटेलाल रौनियार बताउँछन्।
लगानीका लागि पुँजी संकलनको केन्द्रका रुपमा हेरिने पुँजी बजारमा मर्जर तथा बुक क्लोजको बाहना देखाएर लामो समयसम्म सर्वसाधारणको लगानी बन्धक बनाइनु गलत भएको उनी बताउँछन् ।
यसरी लामो समयसम्म लगानीकर्ताको सम्पत्ति बन्धक बनाउने नीतिलाई तत्काल परिमार्जन गर्न सेयर बजारका लगानीकर्ताले माग गर्दै आएका छन्।
कारोबार खुलाउने विषयमा छलफल सुरु
मर्जर तथा प्राप्तिको कारण अगानीकर्ताको रकम बन्धक भएको भन्दै चौतर्फी विरोध सुरु भएको छ। यस विषयमा सेयर बजार तथा बैंकवित्तका नियामक निकायले छलफल सुरु गरेका छन्।
नेपाल धितोपत्र बोर्डमा गत सोमबार कसरी मर्जरमा गएका कम्पनीहरूको बुक क्लोजको समय घटाउन सकिन्छ भन्नेमा केन्द्रित रहेर छलफल गरिएको नेपाल धितोपत्र बोर्डका अध्यक्ष रमेश कुमार हमालले बताए।
कारोबारमा गरिने लकिङ कसरी घटाउने भन्नेबारे अब निर्णय गर्न विभिन्न नियामक निकायसँग आफूले छलफल गरिरहेको हमाल बताउँछन्। सोमबार भएको छलफलमा धितोपत्र बोर्ड, नेप्से, सीडीएसका प्रतिनिधिहरूको उपस्थिति थियो।
नेपाल राष्ट्र बैंकले बैंक तथा वित्तीय संस्था एकआपसमा गाभ्ने र गाभिने तथा प्राप्तिसम्बन्धी विनियमावली २०७३ लाई २०७५ मा संशोधन गर्दा मर्जर तथा प्राप्तिमा जाने वित्तीय संस्थाहरूले प्रारम्भिक सम्झौतामा हस्ताक्षर गरिसकेपछि तिनको कारोबार रोक्का रोख्नुपर्ने व्यवस्था गरेको हो।
मर्जरमा गएका कम्पनीहरूको सेयर कारोबार लामो समयसम्म रोकिँदा लगानीकर्तालाई समस्या परेकोबारे नेपाल राष्ट्र बैंकसँग पनि नेपाल धितोपत्र बोर्डले छलफल गरिरहेको बोर्ड श्रोतले जानकारी दिएको छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
