काठमाडौं महानगरमा कांग्रेसको एकल बहुमत, बालेनलाई कति सहज?

स्थानीय निर्वाचन

काठमाडौं महानगरमा कांग्रेसको एकल बहुमत, बालेनलाई कति सहज? यस्तो बन्ने छ नगरसभामा र नगर कार्यपालिका

बीपी अनमोल शनिबार, जेठ १४, २०७९ ०७:०६

काठमाडौं– काठमाडौं महानगरपालिकाको अन्तिम मतपरिणाम सार्वजनिक भइसकेको छ। काठमाडौंको बिहीबार सम्पन्न भएको मतगणनाको अन्तिम परिणाम शुक्रबार बिहान सार्वजनिक भएको भएको हो।

पाँच दलीय गठबन्धनका तर्फबाट साझा उम्मेदवार बनेकी नेपाली कांग्रेसकी सिर्जना सिंह र नेकपा एमालेका केशव स्थापितलाई ठूलो मतान्तरमा पराजित गर्दै स्वतन्त्र उम्मेदवार बालेन शाह काठमाडौंको मेयरमा निर्वाचित भएका छन्। उनले ६१ हजार ७६७ मत पाए। दोस्रो भएकी कांग्रेसकी सिंहले ३८ हजार ३४१ मत प्राप्त गरिन् भने एमालेका केशव स्थापितले ३८ हजार ११७ मत प्राप्त गरे।

उपप्रमुखमा नेकपा एमालेकी उम्मेदवार सुनिता डंगोलले ६८ हजार ६१२ मतसहित विजयी भइन्। गठबन्धनका तर्फबाट उपमेयरमा नेकपा एकीकृत समाजवादीका उम्मेदवार रामेश्वर श्रेष्ठले २३ हजार ८०६ मत प्राप्त गरे।

वैशाख ३० गते सम्पन्न भएको स्थानीय तहको निर्वाचन अन्तर्गत काठमाडौं महानगरपालिकामा १ लाख ९० हजार ९६२ मत खसेको थियो। तीमध्ये १ लाख ५९ हजार ९०६ मत मात्रै सदर भए भने ३१ हजार ५६ मत बदर भए।

काठमाडौं महानगरपालिकाका ३२ वडामा नेकपा माओवादी केन्द्रले कुनै वडामा जित हासिल गर्न सकेन। सबैभन्दा धेरै १९ वडामा नेपाली कांग्रेसले जित हासिल गरेको छ। एमालेले १२ वडामा जित हासिल गरेको छ भने एक वडामा नेकपा एकीकृत समाजवादीले जितेको छ।

२०७४ सालको निर्वाचनमा काठमाडौंको मेयरसहित बहुमत वडामा नेकपा एमाले विजयी भएको थियो। तर, यसपटक भने कांग्रेसले धेरै वडा जित्न सफल भएको छ। कांग्रेसले १९ वडासहित बहुमत जनप्रतिनिधि जित्न सफल भएपनि मेयरमा भने जित हासिल गर्न सकेन।

काठमाडौं महानगरपालिकामा मेयर र उपमेयरसहित ३२ वडा समेत गरेर १६० जना जनप्रतिनिधिहरु निर्वाचित भएका छन्। काठमाडौं महानगरको २४ र २५ नम्बर वडामा दलित महिला सदस्यमा भने उम्मेदवारी नै नपरेकाले ती दुई सदस्य पद रिक्त रहेका छन्।

नेपाली कांग्रेसले काठमाडौं महानगरपालिकाका ६, ७, ८, ९, १०, ११, १२, १४, १६, १७, १९, २०, २४, २५, २६, २७, २८, २९, ३० गरेर १९ नम्बर वडामा वडाध्यक्ष जितेको छ। खुल्ला, महिला र दलित महिला सदस्य गरेर ७४ सदस्य जितेको छ। यीसमेत जोड्दा नेपाली कांग्रेसबाट ९३ जना जनप्रतिनिधिहरु निर्वाचित भएका छन्।

नेकपा एमालेको तर्फबाट उपप्रमुख, १२ वडा अध्यक्ष र खुल्ला, महिला र दतिल महिला सदस्य ४८ गरेर ६१ जनप्रतिनिधि निर्वाचित भएका छन्। एमालेले काठमाडौं महानगरपालिकाका वडा नम्बर १, २, ३, ४, ५, १३, १८, २१, २२, २३, ३१, ३२ मा वडाध्यक्ष जितेको छ। नेकपा एकीकृत समाजवादीले वडा नम्बर १५ मा वडाध्यक्षसहित पाँच सदस्य जितेको छ।

स्वतन्त्रबाट निर्वाचित मेयर, नेकपा एमालेबाट निर्वाचित उपमेयरसहित ३२ वडाका अध्यक्ष, खुल्ला सदस्य, महिला सदस्य र दलित महिला सदस्यसहित काठमाडौं महानगरपालिकामा १६२ सदस्यीय नगरसभा हुन्छ।

तर, २ वडामा दलित महिला सदस्यको उम्मेदवारी नै नपरेकाले अहिलेको निर्वाचनबाट १६० सदस्यीय नगरसभा बनेको छ। यस महानगरमा सबैभन्दा धेरै जनप्रतिनिधि नेपाली कांग्रेसले ९३ जितेकाले यसको बहुमत देखिएको छ। नगरसभामा प्रमुख, उपप्रमुख, वडा अध्यक्ष र सम्पूर्ण वडा सदस्यहरु रहने संवैधानिक व्यवस्था छ।

कार्यपालिकामा कांग्रेसको एकल बहुमत
नगरसभामा नेपाली कांग्रेसको बहुमत भएसँगै अब महानगरको कार्यपालिका कस्तो हुन्छ भन्ने पनि चर्चा गरौं। कार्यपालिका हरेक नगरको महत्त्वपूर्ण निकायका रुपमा रहेको हुन्छ।

नगर कार्यपालिकामा स्थानीय तहको कार्यकारिणी अधिकार निहित हुन्छ। नगर कार्यपालिकाबाट बजेट तथा कानुनहरु पारित भएपछि मात्रै कार्यान्वयनमा आउने गर्छन्। नगर सभामा निर्वाचित जनप्रतिनिधिहरूको कूल संख्याको बहुमत–अल्पमतको अंकगणितको आधारमा नगर प्रमुखले अगाडि सारेका कार्यक्रमहरू अघि बढ्न सक्ने अवस्था रहन्छ।

नेपालको संविधानको धारा २१६ मा नगर कार्यपालिकासम्बन्धी व्यवस्था गरिएको छ। जसअनुसार नगर कार्यपालिकामा प्रमुख, उपप्रमुख, प्रत्येक वडाका वडा अध्यक्ष, नगर सभाबाट निर्वाचित ५ जना महिला सदस्य र ३ जना दलित वा अल्पसंख्यक समुदायबाट रहने छन्। महिला सदस्यहरु नगरसभा (निर्वाचित जनप्रतिनिधिहरु) बाटै चयन हुनुपर्ने भए पनि दलित वा अल्पसंख्यकको हकमा भने नगर सभा सदस्य वा सम्बन्धित नगरपालिकाभित्रको मतदाता भए पुग्छ।

काठमाडौं महानगरपालिकामा ३२ वटा वडा भएकाले यहाँ ४२ सदस्यीय नगर कार्यपालिका गठन हुन्छ। काठमाडौं महानगरमा कांग्रेसको एकल बहुमत छ।

कांग्रेसले ३२ मध्ये १९ वडा जितेको छ भने नगरसभामा पनि बहुमत देखिएकाले कार्यपालिकामा निर्वाचित भएर आउने ५ जना महिला र ३ जना दलित वा अल्पसंख्यक पनि नेपाली कांग्रेसकै निर्वाचित हुनेछन्।

नगर कार्यपालिकामा निर्वाचित भएर आउने ८ र निर्वाचित १९ जना समेत जोड्दा नेपाली कांग्रेसको पक्षमा २७ सदस्य हुनेछन्। यहाँ एकल बहुमत नेपाली कांग्रेसको नै हुनेछ।

नगर कार्यपालिकामा थपिने सदस्यहरूको लागि मुख्य निर्वाचन अधिकृतको कार्यालयले अबको तीन दिनभित्र निर्वाचन गरिसक्ने जनाएको छ। मुख्य निर्वाचन अधिकृत राजुकुमार खतिवडाले निर्वाचन कार्यतालिका प्रकाशित गर्ने तयारी गरिएको जानकारी दिए।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।