काठमाडौं– सशस्त्र प्रहरी बलले तीन दिनपछि नयाँ नेतृत्व पाउँदैछ। हालका महानिरीक्षक (आईजी) शैलेन्द्र खनाल सशस्त्र प्रहरी नियमावली २०७२ मा उल्लेख भएको आईजीको चार वर्षे पदावधिका कारण चैत २८ गते अवकाशमा जाने भएपछि सशस्त्रले नयाँ नेतृत्व (आईजी) पाउन लागेको हो।
तीन दिनपछि सशस्त्रमा नयाँ आईजी बढुवा हुने भए पनि अहिलेसम्म कसले जिम्मेवारी पाउने भन्ने टुंगो लाग्न सकेको छैन। सशस्त्रमा प्रहरी अतिरिक्त महानिरीक्षक (एआईजी)का दुई दरबन्दी छन्। ती दुई दरबन्दीमा एआईजीद्वय पुष्पराम केसी कार्य तथा सीमा विभाग र रामशरण पौडेल मानव स्रोत तथा प्रशासन विभागमा कार्यरत छन्।
उनीहरुमध्ये एक जना यही चैत २८ गते आईजीमा बढुवा हुनेछन्। २८ गते आईजीमा बढुवा हुनेले जम्मा २१ दिन जिम्मेवारी सम्हाल्ने छन्। '२१ दिने आईजी'समेत को भन्ने तीन दिन अघिसम्म अन्योलको अवस्था छ। ‘आर्मीमा वर्ष दिन पहिल्यै कसले सेनापतिको जिम्मेवारी सम्हाल्ने भन्ने टुंगो लागिसकेको हुन्छ। यता प्रहरी संगठनमा भने राजनीतिक चपेटाका कारण कसले जिम्मेवारी पाउने भन्ने टुंगो लाग्दैन।
यसको असर समग्र संगठनमा मात्रै नभएर सुरक्षा अवस्थामा समेत पर्छ। सुरक्षा जस्तो संवेदनशील क्षेत्रमा समेत यस्तो अन्योलको अवस्था सिर्जना हुन राम्रो होइन,’ सशस्त्रका पूर्वएआईजी नारायणबाबु थापा भन्छन्।
यी दुवैको प्रहरी सेवामा प्रवेश गरेको आउँदो वैशाख १८ गते ३० वर्ष पूरा भएकाले अनिवार्य अवकाशमा जान्छन्। जम्माजम्मी २१ दिने आईजी बनेर फोटो झुड्याउने प्रतिस्पर्धामा अहिले दुबै जना लागिपरेका छन्।
उनीहरु दुवैलाई जम्माजम्मी २१ दिने आईजी बन्ने बाटो भने केपी शर्मा ओली नेतृत्वको सरकारले गत वैशाखमै खोलिदिएको थियो। सशस्त्र प्रहरी नियमावलीको दफा ६५ (ग) अनुसार एआईजीको पदावधि चार वर्षको हुन्छ। तर, (ग) को उपखण्ड (२) मा भने सशस्त्र प्रहरी महानिरीक्षकको सिफारिसमा सरकारले एक वर्ष पदावधि थप्न सक्ने (जम्मा पाँच वर्ष) उल्लेख छ। सोही उपखण्ड अनुसार ओली नेतृत्वको सरकारले गत वैशाख १३ गते एआईजीमा चार वर्षे कार्यकाल बिताइसकेका केसी र पौडेलको पदावधि एक/एक वर्ष थप गरिदिएको थियो। त्यहीँबाटै उनीहरुको २१ दिने आईजी बन्ने बाटो खुलेको हो। नभए उनीहरु गत (२०७८) वैशाखमै सेवानिवृत्त भइसक्थे। आईजीका प्रतिस्पर्धी दुबै जना नुवाकोटका हुन्।
आईजीभन्दा एआईजी बढुवा पेचिलो
अहिले सशस्त्रमा रोचक त के छन् आईजीमा बढुवा भन्दा पनि एआईजी बढुवा पेचिलो छ। केसी र पौडेल मध्ये एक जना आईजी नियुक्त भएसँगै सशस्त्रमा त्यसपछिका आईजीको समेत टुंगो लाग्नेछ । किनभने केसी र पौडेलमध्ये एक जना आईजी नियुक्त हुनसाथ एआईजीको एक पद रिक्त हुन्छ। त्यसरी रिक्त हुने पदमा बढुवा गर्ने कार्य थप पेचिलो बन्ने देखिन्छ।
सशस्त्र प्रहरी नियमावलीले नेपाल प्रहरीमा जस्तो एआईजी र एआईजी नभएको अवस्थामा डीआईजीबाट सोझै आईजी नियुक्त गर्ने बाटो दिएको छैन। सशस्त्र नियमावलीमा एआईजीबाटै आईजी बनाउनु पर्ने उल्लेख गरिएको छ। जसकारण पनि सकारले आईजीसँगै एआईजी पनि बढुवा गर्नुपर्ने देखिन्छ। यसरी रिक्त एआईजी पदमा जो बढुवा हुन्छ त्यसैले वैशख १८ पछि सशस्त्रमा नेतृत्व सम्हाल्नेछ।
चैत २८ पछि रिक्त हुने एक एआईजी पदमा बढुवाका लागि तीन डीआईजी (राजु अर्याल, नारायणदत्त पौडेल, चन्द्रप्रकाश (सीपी) गौतम) प्रतिस्पर्धी छन्।
सशस्त्रमा १६ डीआईजीको दरबन्दी भए पनि सिनियर यी तीन जना नै भएकाले उनीहरुबीच भावी आईजीको लागि एआईजी बन्ने तीब्र ‘लविइङ’ सुरु भइसकेको छ।
उनीहरुमध्ये वरीयतामा पहिलो नम्बरमा अर्याल, दोस्रोमा पौडेल र तेस्रोमा गौतम छन्। अर्याल र पौडेल २०५४ चैत १८ गते प्रहरी निरीक्षकबाट नेपाल प्रहरीमा प्रवेश गरेका हुन्। गौतम भने उनीहरुभन्दा दुई वर्षअघि २०५२ चैत ३ गते नेपाली सेनामा भर्ना भएका थिए। सशस्त्र प्रहरी बल गठन हुँदा उनीहरु यता समायोजन भएका थिए।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।