बाजुराका झुप्राबाट उठेर काठमाडौंमा फुटबल खेल्दै रानीवन क्लब

फिचर

दीप सुवेदी सोमबार, असोज ४, २०७८ ०७:०२

काठमाडौ‌ं- बाजुराका युवामा पनि फुटबलप्रतिको चासो बढ्दै थियो। स्थानीयले २०५८ सालतिर सानो चौरमा फुटबल खेल्न थाले। तर, न गुणस्तरीय र फराकिलो मैदान थियो, न गतिलो बल नै। उनीहरु खेल्ने रहर मात्र मेट्थे। लगाव भने बढ्दै थियो।

टेलिभिजनमा फुटबल खेलेको देखेर यसप्रति लगाव जागेको होइन। कामका लागि भारत जाँदा-आउँदा फुटबल खेलेको देखेपछि उनीहरु पनि चौरमा उत्रिएका थिए। तर, त्यति बेला माओवादी द्वन्द्व उत्कर्षमा थियो। युवाहरु जम्मा भएर फुटबल खेल्दा पनि जोखिम हुन सक्थ्यो।

तर, उनीहरुले खेल्न छाडेनन्। यसरी खेल्दाखेल्दै जन्मियो, रानीवन स्पोर्टस् क्लब। र, यही क्लबले अहिले बाजुरेली खेलाडीलाई फुटबल खेल्न काठमाडौँसम्मको यात्रा गराएको छ।

दुई दशकअघि बाजुरामा फुटबलको सपना देख्नेहरुले नै अहिले युवाहरुलाई काठमाडौँ ल्याएका हुन्। र, अहिले उनीहरु शहीद स्मारक ‘सी’ डिभिजन लिग छनोटको तयारीमा छन्। आगामी असोज ६ देखि उनीहरुले प्रतिस्पर्धा थाल्दैछन्।

जिल्लामा अहिले त १२ वटा क्लब भइसकेका छन्। सीमित प्रतियोगितामा भाग लिइरहेका ती क्लबका खेलाडी समेटेर काठमाडौं ल्याउन पक्कै सहज थिएन। एक त विकट ठाउँ, त्यसमाथि गरिबीको चपेटा। यस्तोमा खेलाडी एकीकृत पार्नु नै कठिन काम हो।

तर, क्लबका सल्लाहकार नरेश रोकायसहितको टोलीले हिम्मत जुटायो। पढ्न र कामका लागि शहर गएकाहरुलाई समेट्यो ‘अघिल्लो पटक हाम्रो उत्पादनले ‘सी’ डिभिजन क्लबबाट प्रतियोगिता खेले। गाउँमै रहेका खेलाडीमा पनि भरपूर क्षमता देख्यौं। त्यसैले सदरमुकामबाट ८०/९० किलोमिटर टाढासम्म गएर खेलाडी खोजेर टिम बनायौं,’ रोकायाले भने।

टिम बनाएपछि क्लबलाई अर्को समस्या भयो, गाउँबाट अनजान सहर आउन खाली हात र रित्तो गोजी संभव थिएन। कहाँ बस्ने, कहाँ अभ्यास गर्ने र खेलाडीलाई दिने पारिश्रमिक कसरी जुटाउने? क्लबलाई नयाँ समस्या आइलाग्यो।

केही अघिसम्म अखिल नेपाल फुटबल संघ एन्फाले ‘सी’देखि ‘ए’ डिभिजनसम्मका प्रतियोगिता खेल्ने टोलीलाई तयारीस्वरुप निश्चित रकम दिन्थ्यो। त्यसमाथि होस्टेल र अन्य खर्च पनि व्यहोर्थ्यो। यसपालि प्रतियोगितामा सहभागी क्लबको संख्या ह्वातै बढेपछि एन्फाले ती सुविधा कटौती गर्‍यो। उल्टै टिम दर्ताको लागि ३० हजार रुपैयाँ तिर्नुपर्‍यो।

टिम दर्ता गरेपछि रानीवनको समस्या थपिँदै छ। अभ्यासको लागि मैदान, बस्न होस्टेल, आउनजान यातायात र खेलाडीको बीमामा खर्चिनुपर्ने रकमले क्लब व्यवस्थापकलाई झन्झन पिरोल्न थाल्यो। त्यसपछि क्लबले एक जुक्ति निकाल्यो, सामाजिक सञ्जालमार्फत सहयोग उठाउने। ‘हामीले सामान्यतया १८ लाख रुपैयाँ खर्च हुने अनुमान गरेका छौं। अहिलेसम्म लगभग ५ देखि ६ लाख उठ्यो होला। तर, त्यसमा ४ लाख त क्लबकै पदाधिकारीहरुसँग मिलेर उठाएका हौँ। उठेको रकम पनि खर्च भइसकेको छ। अरु ऋण त तिर्न नै बाँकी छ,’ रोकायाले भने।

क्लबको ऋण धेरै छ। अभ्यासका लागि भक्तपुरमा सानोठिमी क्यामपसको मैदान भाडामा लिएका छन्। तर, वर्षाको समय भएकाले मैदानमा पानी भरिएर खेल्न मिल्दैन। त्यसको विकल्पमा रानीवनका खेलाडी फुटसल मैदानतिर अभ्यास गरिरहेका छन्। फुटसल मैदानका लागि घन्टाकै दुई हजार तिर्नु पर्दा खर्चको समस्या झनै थपिएको छ।

उता बाजुरामा पनि ११ जनाले खेल्न सक्ने मैदान छैन। क्लब स्थापनाकालमा रहरैरहरले फुटबल खेले पनि भविष्यमा काठमाडौंसम्म फुटबल खेल्न जाने कल्पना सायद कसैले गरेका थिएनन्। २०५८ ताका गाउँघरमा सामान्य प्रतियोगिता सञ्चालन गर्दा ‘सेभेन-ए-साइड मैदान’मा खेलिन्थ्यो। त्यसमाथि शहरमा जस्ता सुकिला र हरिया मैदान बाजुराको डाँडाकाडामा हुने कुरै भएन।

भिरालो जमिन, खाल्टाखुल्टी परेको मैदान र खोला बगरमा खेल्नुपर्ने बाध्यता थियो। खाली खुट्टा खेल्दा त रोकाया जस्ता खेलाडीले कति रगत बगाए त्यसको लेखाजोखा सम्भाव छैन। ‘त्यो बेला मैदान बनिसकेको थिएन। जस्तो थियो हामीले त्यस्तैमा खेल्यौं। फुटबल खेल्ने बुट पनि थाहा थिएन। कतिपटक औला भुइँमा ठेस्सिएर रगत बगाइयो त्यो हाम्रो स्मरणमा ताजै छ,’ उनी भन्छन्।

रोकायासँगै पहिलो ब्याचका खेलाडी थिए, क्लबका अध्यक्ष ध्रुव रोकाया। अनि कप्तान थिए, दीपक बोगटी। उनीहरुले पनि लामो समय फुटबल बुट र जर्सी देख्न पाएनन्। जे छ त्यसैमा रमाएर फुटबललाई अगाडि बढाए।

खेल्दै जाँदा बुझ्दै पनि गए। उनीहरुलाई जर्सी र बुट लगाउनुपर्ने रहेछ भन्ने थाहा भयो। बाजुरामा त्यसबेला आर्थिक हिसाबले सबल कमै थिए। भएकालाई पनि फुटबलमा लाग्न घरपरिवारले रोक्थे। ‘त्यतिखेर कसैले फुटबल खेललाई राम्रो मान्दैन थिए। पढ्नुपर्छ, भविष्य बनाउनुपर्छ भन्थे। बल उडेर अरुको घरमा लाग्ने र बालीनालीमा जाने भएको कारण यसलाई दुःख दिने खेल मानिन्थ्यो। त्यैले घरबाट जर्सी र बुट किन्दिने कुरै भएन,’ रोकाया सुनाउँछन्।

तर, उनीहरुले खेल्न भने छाडेनन्। उनको प्रेरणका स्रोत थियो, कुनै बेलकाका टप एथ्लेटिक्स खेलाडी निर्मला भारती र पाकिस्तानमा आयोजना भएको नवौँ दक्षिण एसियाली खेलकुदमा बक्सिङतर्फ कास्य जितेका कुल रावल। ‘भारती दिदी एथ्लेटिक्समा नेशनल च्यापियन हुनुभयो। कुल दाइले पनि सागमा बक्सिङमा कास्य पदक ल्याए। उनीहरुले त ट्रेनिङ पाएकै होइन। नेचुरल खेलाडी हुन्। उहाँहरु पनि त्यही गरिबीमा हुर्किएका हुन्। उनीहरुको उदाहरण दिएर परिवारमा झगडा नै गरेर यतातिर लाग्यौं,’ उनले भने।

घरपरिवारमा फुटबललाई नरुचाउँदा पहिलो ब्याचीलाई निकै गाह्रो भयो। जिल्लामै हुने प्रतियोगिताका लागि जर्सी र बुट अनिवार्य नभए पनि जिल्लाबाहिरका प्रतियोगिता खेल्न नियममा बाँधिनै पर्थ्यो। परिवारसँग पैसा माग्ने हिम्मत थिएन।

घरपरिवारमा फुटबललाई नरुचाउँदा पहिलो ब्याचीलाई निकै गाह्रो भयो। जिल्लामै हुने प्रतियोगिताका लागि जर्सी र बुट अनिवार्य नभए पनि जिल्लाबाहिरका प्रतियोगिता खेल्न नियममा बाँधिनै पर्थ्यो। परिवारसँग पैसा माग्ने हिम्मत थिएन। विद्यालयमा तिर्नुपर्ने शुल्क र साथिभाइसँग लिएको सापटीले जेनतेन फुटबलप्रतिको चाहना अगाडी बढाए। ‘प्रतियोगिता खेल्न गयो फर्किने पैसा हुँदैन थियो। कतिपटक त हामी हिँडेरै घर पुग्यौँ। पोखरा र आसपासका जिल्लामा फुटबल खेल्न जाँदा होटेलमा बसेको पैसा तिर्न सक्दैन थियौं। एक दुई जनासँग बाहेक बुट नहुँदा निकै गाह्रो हुन्थ्यो,’ उनी सुनाउँछन्।

पोखरा, अछाम, धनगढीलगायत आसपासको जिल्लामा अब्बल खेल प्रदर्शन गरेपछि टोली बिस्तारै राष्ट्रिय प्रतियोगितातिर तानियो। छैठौं राष्ट्रिय खेलकुदमा रानीवनका केही खेलाडीले भाग लिन पाए। तर, खाली खुट्टा भोको पेटले खेल्नुपर्दा सफल हुन सकेनन्। ‘हामीसँग खेल्न आउने टिम माथिल्लो स्तरको हुन्थे। उनीहरुले राम्रो अभ्यास पाएका कारण हामीभन्दा उनीहरुको खेल राम्रो हुनु नौलो कुरा होइन। हामीलाई त ट्रेनिङ किटको बारेमा समेत थाहा थिएन। त्यहीपनि हामीले छौठौं र सातौं राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगिता जेनतेन खेल्यौं,’ उनी भन्छन्।

खेलाडीमा केही गर्ने इच्छाशक्ति देखर होला त्यसपछि भने उनीहरुप्रति हेरिने दृष्टिकोण परिवर्तन हुँदै गयो। सहयोग र आश्वासन बिस्तारै थपिँदै गयो। यही सहयोग र आश्वासनका कारण २०६४ सालमा रानीवन स्पोर्टस क्लब दर्ता भयो। त्यसपछि फुटबलले गति लिन थाल्यो। जसले फुटबलमा भविष्य छैन भनेर गाली गर्थे उसैका नातीनातिना र छोराछोरी पनि रानीवनमा फुटबल खेल्न आउन थाले।

तर, रानीवनसँग अभ्यासका लागि आफ्नो मैदान छैन। तीन वटा विद्यालयको मैदान अभ्यासको लागि प्रयोग गर्न पाएका छन्। उनीहरु मालिका नमूना माध्यमिक विद्यालय, बाजुरा क्याम्पस र क्रिएटर जोन बोर्डङ स्कुलको मैदानमा अभ्यास गर्छन्। यिनै मैदानमा रानीवनले उत्पादन गरेका दुई खेलाडी दिपक विक र हिमाल बडुवाल काठमाडौंसम्म आएर ठूला क्लबबाट खेल्ने मौका पाएका छन्।

दीपकले नेपाल पुलिसबाट र हिमालले जाउलाखेलबाट ललितस्मृति कप खेलेपछि बाजुरा फुटबलप्रति हेर्ने दृष्टिकोण नै परिवर्तन भयो। त्यसपछि बाजुराका डाँडापाखामा पनि फुटबल खेलेर भविष्य बनाउन सकिन्छ भन्ने सन्देश गएको छ। अहिले त मनोज रोकाय, हिमाल बढुवाल र सागर शर्मा, मिलन रेग्मी, दिनेश रेग्मी र उमेश रेग्मी लगायतले ‘बी’ र ‘सी’ डिभिजन लिग खेल्ने मौका पाए।

त्यसपछि उनीहरुले महिला टिम पनि बनाउन लागे। अर्को साल त्यस टिमलाई पनि प्रतियोगिताका लागि काठमाडौँ ल्याउने तयारी छ। यति धेरै गतिविधि भइरहँदा पनि बाजुरा फुटबल संघ स्थापनाका लागि एन्फाले अुनमति दिएको छैन। झुप्राहरुबाट खेलाडी उत्पादन गर्ने रानीवनलाई कुनै निकायले पत्याइसकेको छैन। तर, उनीहरु काठमाडौँमा फुटबल खेलिरहेका छन्।

‘अहिले फुटबलमा केही हासिल गर्छौं भन्ने सोचभन्दा पनि हाम्रो क्षमता देखाउन आएका हौं। त्यसैले हामीले १०/१२ खेलाडी राष्ट्रिय क्लबमा छनोट हुने आश लिएका छौं। हामीसँग दुःख कष्ट भए पनि क्षमता छ,’ रोकायाले भने।

अब प्रत्येक वर्ष काठमाडौँ आउने उनले बताए। त्यसका लागि विशिष्ट प्रकारले तयारी गर्ने उनको भनाइ छ। ‘एन्फाले प्रशिक्षक पठाए ठीक छ। नपठाए हामी आफैँ काठमाडौंबाट प्रशिक्षक लैजान्छौं,’ उनले भने, ‘तबसम्म हामी काठमाडौं धाउछौं, जबसम्म राष्ट्रिय डिभिजनको क्लबको नाम बनाउँदैनौं,’ उनी भन्छन्। रानीवनले अर्को वर्षदेखि आफ्नै एकेडेमी सञ्चालन गर्ने योजना बनाएको उनले सुनाए।