काठमाडौं- काठमाडाैं उपत्यकाका ३ जिल्ला लगायत देशभरका अधिकांश जिल्लामा कोरोना रोकथाम तथा नियन्त्रणका लागि निषेधाज्ञा जारी छ। निषेधाज्ञाका कारण उद्योग, कलकारखानादेखि विकास निर्माणको काममा प्रत्यक्ष असर परेको छ।
अक्सिजन अभावमा डन्डी उद्योग त बन्द नै भइसकेका छन्। निषेधाज्ञाको कारण सिमेन्ट उद्योग पनि बन्द हुन थालेका छन्। सिमेन्ट उत्पादन संघका अध्यक्ष ध्रुब थापाका अनुसार आधा भन्दा बढी उद्योग बन्द भइसकेका छन्। चलेका उद्योग पनि ५० प्रतिशत भन्दा बढी क्षमतामा चल्न सकेका छैनन्।
‘निषेधाज्ञाका कारण भन्दा पनि उद्योगमा काम गर्ने कामदारमा कोरोना फैलिएका कारण केही उद्योग बन्द भएसकेका छन,’ थापाले भने, ‘चलेका उद्योग पनि फूल फेजमा सञ्चालन हुन सकेका छैनन्।’
विकास निर्माणको काम ठप्प जस्तै भएका कारण सिमेन्टको माग घटेको र उत्पादन पनि कटेको उनको तर्क छ। सिमेन्ट उद्योग बन्द भएसँगै त्यसको प्रत्यक्ष मारमा मजदूर र उद्योगी दुवै पर्ने थापा बताउँछन्। अन्य क्षेत्रमा असर पर्दा सिमेन्ट उद्योगमा पनि असर परेको उनले बताए।
‘केही समयमै बजार सहज भएको अवस्था मजदूरलाई पर्ने असर कम हुने हो’, उनले भने, ‘तर, लामो समयसम्म बजार बन्द भएर विकास निर्माणको कामले तीब्रता लिन नसकेको अवस्थामा मजदूरलाई नै असर बढी गर्छ। उद्योग नै बन्द भएपछि तलब दिन सक्ने अवस्था व्यवसायीसँग पनि रहँदैन।’
नेपालमा अहिले ५ दर्जन भन्दा बढी सिमेन्ट उद्योग सञ्चालनमा छन्। निषेधाज्ञाका कारण उद्योगले खानीबाट चुनढुंगा उद्योगसम्म ल्याउन नसकेको थापा बताउँछन्। ‘चैत्र, वैशाख र जेठ भनेको चुनढुंगा संकलनको समय पनि हो’, थापाले भने, ‘निषेधाज्ञाका कारण चुनढुंगा संकलन हुने सकेको छैन।’ चुनढुंगा संकलन हुन नसक्दा वर्षा सिजनमा सिमेन्टको माग बढी भएको अवस्थामा क्लिंकर आयात गर्नु पर्ने अवस्था आउने थापा बताउँछन्।
उद्योग चलाउन अहिले संकट नै उत्पन्न भएको थापाले बताए। ‘संक्रमण बढिरहेको छ। चलेका उद्योगले पनि बजार पाउन सकेका छैनन्’, थापाले भने, ‘सरकारी विकास निर्माणको काम नहुँदा बजेट खर्च भएको छैन। भएका कामहरु पनि बन्द हुन थालेका छन्। निर्माणको काम बन्द हुनु भनेको सिमेन्ट उद्योग पनि बन्द हुनु जस्तै हो।’
तर, सेवा क्षेत्रमा जस्तो असर भने उद्योगमा नपरेको थापा स्वीकार गर्छन्। संक्रमण तथा अन्य कारणले उद्योग बन्द भएका छन्। तर, फूल क्षमतामा भने कुनै पनि उद्योग सञ्चालन हुने नसकेको थापाले नेपाल लाइभसँग बताए।
फागनु शुरु भएसँगै सिमेन्टको माग बढ्न थालेको थियो। चैतमा ह्वातै माग बढेको थियो। तर, वैशाखबाट भने माग घटेको थापा बताउँछन्। चलेका उद्योगले अहिले कामदारलाई भित्रै रोखेर उद्योग चलाएका छन्। तर, माग नबढ्दा उत्पादन नै बन्द गर्नुपर्ने अवस्थामा पुगेको अध्यक्षले थापाले बताए।
‘गत वर्ष पनि माग बढी हुने समयमा नै बन्द भएको थियो’ थापाले भने, ‘अहिले पनि माग बढी हुने समयमा नै बन्द भएका कारण स्थिति ठिक छैन।’ एउटा उद्योगमा २ देखि ४ जनासम्ममा संक्रमण देखिएपछि उद्योग बन्द गरिएको थापा बताउँछन्। चलेका उद्योगले मजदूरलाई तलब दिन सकिने र बन्द लामो समयसम्म नजाने हो भने मजदूरलाई त्यति ठूलो समस्या नआउने थापाको दाबी छ।
राज्यले यस्तो माहामारीमा समेत मजदूरको तलब बढाएर उद्योगीलाई थप समस्या दिएको थापाको गुनासो छ। उनका अनुसार नेपाल सिमेन्टमा आत्मनिर्भर भइसकेको छ। नेपालको माग भन्दा दोब्बर क्षमतामा उत्पादन गर्न सक्ने अवस्थामा उद्योग रहेको अध्यक्ष थापाको दाबी छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।